Kripto Para Fiyatlarını Etkileyen Faktörler
Kripto para birimlerine yatırım yapma planınız mı var? Bu durumda piyasada ilerlemek ve doğru yatırım planlarını uygulamak için bu para birimlerinin fiyatlarını nelerin etkilediğini çok iyi bilmeniz gerek.
Bitcoin ve Ethereum gibi kripto paraların fiyatlarındaki oynaklık oldukça popüler. Birkaç gün içinde yüzde 40’lık değişimler bile olası. Altcoinlerde bu oran çok daha fazla da olabiliyor. Peki, bu iniş çıkışlara neler neden oluyor, kripto para birimlerinin fiyatları neden düşüyor ya da neden yükseliyor?
İçindekiler
1. Regülasyonlar
Herhangi bir yatırım türünde olduğu gibi kanunlar kripto paraların gelişim ve kullanımıyla ilgili de yarış halinde. Çeşitli ülkelerde belli aralıklarla yasal konularda bu alanı hedef alan çeşitli gelişmeler oluyor. Kripto paralar para birimi olarak tanınmalı mı, yoksa varlık olarak mı kabul edilmeli, sıkı bir şekilde regüle edilmeli veya komple yasaklanmalı gibi hususlarda peşi sıra yeni haberler geliyor.
Regülasyon konusundaki kararlar fiyatlarda etkisini hemen gösterir. Mesela Nisan 2017’de Japonya Bitcoin’i yasallaştıracağını duyurduğunda Bitcoin fiyatı bir günde yüzde 30 artarak 1,130 dolar seviyesine çıkmıştı.
Regülasyonla ilgili olumsuz haberler de aynı şekilde fiyatları bir anda düşürebilmektedir. Özellikle büyük bir piyasa olan Çin piyasasından gelen olumsuz haberler fiyatları olumsuz etkilemektedir.
Şubat 2018’de Çin’in kripto paralarla ilgili web sitelerini engellemesi Bitcoin’de yüzde 15, Ether’de yüzde 20’lik değer kaybına yol açmıştı. Daha önceleri gene Çin’den gelen ICO yasağında da benzer çakılmalar yaşanmıştı.
Kripto paralar regülasyonlardan etkilenen tek yatırım araçları değil. Hisse senetleri de hükümet kararlarından benzer şekilde etkilenebiliyor.
Mesela, Birleşik Krallık düzenleyicisi Financial Conduct Authority (FCA) bir sektörü inceleyeceğini duyurduğunda hisse senetleri genelde değer kaybeder. Türkiye’de ise Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) kararları etkilidir. ABD’de Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) bu çerçevede örnek gösterilebilir, ayrıca SEC’in özellikle kripto paralar konusundaki adımları dünya genelindeki tüm yatırımcıları ilgilendirir.
Ekonominin farklı sektörlerini etkileyen örneğin vergi kararları gibi düzenlemeler hisse senedi fiyatlarını artırabilmektedir. Tabi kripto paralarda bu etkiler çok daha dramatik sonuçları karşımıza çıkarıyor.
2. Güncel Gelişmeler
Regülasyonun yanında kripto paralarla ilgisi yok gibi gözüken güncel gelişmeler de fiyatları etkileyebilmektedir. Kripto para birimleri genellikle fiat olarak da adlandırılan ve değeri bunları çıkaran devletlerce desteklenen geleneksel paralara alternatif olarak görülür.
Yatırımcılar bir fiat para birimine olan güvenlerini ekonomik veya siyasi nedenlerle kaybettiklerinde, Bitcoin veya altcoinlere yönelebilmektedirler; bu da fiyatları olumlu etkiler.
Bazı uzmanlar dünya genelinde siyasi ve ekonomik atmosfer kötüleştiğinde güvenli liman olarak düşünülen altına olan ilginin kripto paralara kayabileceğini de öngörmektedirler.
Bağımsız araştırma şirketi Fundstrat Capital’in kurucusu Thomas Lee, yeni neslin kripto paraları altına tercih edeceğini söylese de Dünya Altın Konseyi bu paraların güvenli liman olmak için çok oynak olduğunu söylemektedir. Gene de küresel siyasi ortam gerildiğinde bu paraların değer artışı yaşayacağını umabiliriz.
3. Spekülasyonlar
Spekülatif yatırımcılar kripto para birimlerinden para kazanmayı umarlar, hızlı bir şekilde al sat yaparak piyasayı olumsuz yönde etkileyebilir veya kısa süreli dalgalanmalara neden olabilirler.
Yatırımcılar özellikle “balinalar” hakkında konuşurlar, bunlar spekülatif alım satımları piyasada çok büyük bir etki yaratan, belirli bir kripto para biriminden çok büyük miktarlarda sahip olan yatırımcılardır.
Dot-com balonunu deneyimleyen kripto yatırımcıları spekülasyonun bir varlığın değerini kısa sürede nasıl şişirip söndürebileceğini gayet iyi bileceklerdir.
4. Siber Saldırılar
Bitcoin’in ilk yıllarından bugüne kadar yaşanan siber saldırılar kripto para yatırımcıları için hep önemli bir sorun oldu. Sistemdeki, borsalardaki veya cüzdanlardaki her büyük hack vakası, piyasada önemli fiyat çakılmalarına sebep olageldi. Hatırlatmak gerekirse yakın zamanlardaki Binance borsası saldırısı dakikalar içinde yüzde 10,8’lik bir düşüşe neden olmuştu.
Kripto para teknolojisi daha sofistike hale gelse de hackerlar hala iyi işler çıkarabiliyor, bu nedenle bu istenmeyen vakaların devam etmesi olası. Hal böyle olunca siber saldırıların da ne yazık ki kripto para fiyatlarını aşağıya çekme ihtimali her zaman var.
5. Yeni Kripto Para Birimleri
Kripto para piyasasında özellikle son iki yılda sürekli yeni kripto paralar piyasaya çıktı ve çıkmaya da devam ediyor. Piyasadaki kripto para sayısı şu anda 2000’i biraz geçti ve her yeni ICO (yeni kripto para birimlerini piyasaya sürmenin ana metodu), pastanın bölünmesi anlamına geliyor. Para bir kripto paradan diğerine aktıkça fiyatlar bu durumdan olumsuz etkileniyor.
Önemli kayıplar yaşamamak için yeni çıkan kripto paraları iyice araştırma yapmadan yatırım yapmamalısınız. Zira piyasanın kısa tarihi şimdiden başarısız ICO hikayeleriyle dolup taştı. Bu başarısızlık hikayeleri de yatırımcıları piyasadan uzaklaştırması açısından değer kayıplarına zemin hazırlayabiliyor.
6. Arz ve Talep
Kripto para fiyatlarını etkileyen faktörler arasında bir de arz ve talep etmeni var. Tıpkı herhangi bir mal ya da hizmetinin fiyatını etkileyen arz ve talep, kripto para piyasası için de son derece önemli etkilere sahiptir.
Birçok kripto para birimi sınırlı bir arza sahip. Belirli bir kripto para biriminde düşük ya da kısıtlı bir arz ile artan talep, ilgili kripto paranın fiyatını daha yüksek seviyelere çeker. Tam aksine, arzın fazla olduğu ancak talebin zayıf kaldığı bir durumda ise fiyat aşağıya çekilir.
Ayrıca yeni kripto paraların ortaya çıkışı da piyasa genelindeki mevcut arz ve talep dengelerini değiştirebilir. Örneğin piyasada birkaç kripto paraya yönelen yoğun talep gelecekte farklı kripto paralara kayabilir, ki bu durum fiyatları etkiler. Bunu bir üst maddede açıklamıştık.
Özetlemek gerekirse regülasyonlar, güncel gelişmeler, spekülasyonlar, siber saldırılar, yeni kripto paraların ortaya çıkması ve arz-talep kripto para fiyatlarını etkileyen en temel faktörler arasında yer alıyor.