Kripto Para ve Geleneksel Finans Farkları

Kripto para ve geleneksel finans yöntemleri arasında birçok benzerlik olmasına karşın, devasa farklılıklar da bulunuyor. Yine de her zaman olduğu gibi sonradan gelen, birçok yenilikçi teknoloji barındırıyor.

Geleneksel finans yöntemleri, paranın ortaya çıkışından bu yana birtakım değişikliklere uğrayarak günümüze kadar geldi. Daha doğrusu akıl almaz değişiklikler yaşadı, kendini teknolojiye entegre etti; ancak temelde fikir her zaman aynı kaldı.

Halihazırda kullandığımız banka sistemleri örneğinden ilerlersek, ilk banka sisteminden bu yana temel çalışma mekanizmalarında çok az değişiklikler oldu. Bu durum geleneksel finans yöntemlerinin nihai temelini oluştururken, onun yerine geçmek isteyen sistemlerin ise avantajı haline geldi.

Öyle ki özellikle dünyada olduğu kadar ülkemizde de çokça rağbet gören kripto paralar bu değişimlerin son örneği olarak karşımıza çıkmaya başladı. Örneğin bu konuda, yalnızca yerli kripto para borsası Coinzo üzerindeki işlem hacimleri bile ilginin ne kadar büyük olduğunu görmemizi sağlıyor.

Paranın Ortaya Çıkışı

Aslında her şey insan topluluklarının üretim fazlası vermesi ile başladı. Önceleri sadece kendilerine yetecek miktarlarda ürün üretimi yapan insanlar, yeni teknolojiler ya da diğer destekleyici metotlarla daha fazla ürün üretmeye başladılar.

Önceleri bu fazla ürünleri değiş tokuş yaparak kendi aralarında dolaşıma soktular. Fakat üretim aynı hızda artmaya devam edince ve ticaret yolları genişleyince, değiş tokuş yeterli bir yöntem olmaktan çıktı. Tonlarca ürünü bir noktadan bir noktaya taşımaktansa, kendi ürünlerinin değerini gösteren, taşıması daha kolay bir araca ihtiyaç duyulmaya başlandı.

Batı Anadolu’da yaşayan Lidyalılar bu ihtiyaç için gereken ilk adımı attılar ve madeni para, çevredeki diğer kültürlere yayılmaya başladı. Ardından para, genel geçer bir ekonomi birimi haline geldi ve çeşitli yöntemlerle değeri belirlendi.

Antik Yunan’da bazı madeni paraların değeri sığırların ortalama değeri üzerinden hesaplanırken, günümüzde bu daha komplike sistemler üzerinden belirlenmeye başlandı. Ama yine de bu değerler, çeşitli araçların değiş tokuşu üzerinden belirlenmeye devam etti.

Söz gelimi, Lidyalılardan bu yana paraların değerlerinin belirlenmesi ve değiştirilmesi konusunda, en temel fikirde küçük oynamalar yaşandı. Ancak bu fikrin üzerine, milyonlarca farklı detay eklendi ve para sistemleri çok daha komplike bir hale getirildi.

Kripto Paraların Ortaya Çıkışı

Geleneksel finans yöntemlerinde kullanılan paraların genel geçer bir problemi vardı: merkeziyet. Paraların değerlerinin korunması ve aktarım sistemlerinin sağlıklı olması için tek elden yönetilmeleri gerekiyordu.

2000’li yılların başında bu para sistemlerinin dijitale aktarılması için fikirler ortaya atılmaya başlanmıştı. 2008 yılına gelindiğinde ise Satoshi Nakamoto takma isimli biri, Bitcoin makalesini yayınladı. 2009 yılında ise Bitcoin çalışmaya başladı ve bugüne kadar geldi.

Bitcoin’in adı sıklıkla duyulmaya başladıkça, geleneksel medya dahi, bu yeni dijital varlığı odak noktasına aldı. Örneğin medya kuruşları, “Bitcoin kaç tl?” ve “BTC kaç dolar?” gibi haber başlıklarını ardı ardına manşetlerden vermeye başladılar. Üstelik bunu Financial Times, Bloomberg ve CNBC gibi önde gelen dev finans yayın kuruluşları dahi yaptı.

O günden bu zamana kadar da, Bitcoin başta olmak üzere, önde gelen diğer kripto para birimi ya da varlıkları hayatımızın odak noktası haline gelmeye başladı. Öyle ki, artık manşetlerde Bitcoin ile ilgili gelişmelerin yer alması neredeyse hiç kimseyi şaşırtmıyor.

Kripto Para ve Geleneksel Finans Farkları Neler?

Kripto para ve geleneksel finans sistemi her ne kadar benzerlikler taşısa da, aralarında belirgin farklılıklar bulunuyor. Kripto paraların geleneksel finans sistemlerine göre hem farkları hem de avantajlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Kolay İşlem: İstediğiniz yerden ve istediğiniz zaman, herhangi bir kısıtlama olmadan işlem yapabilirsiniz.
• Düşük İşlem Ücreti: Arada çok az aracı olduğundan XRP (Ripple) gibi aktarım araçları, 1 cent’in altında işlem ücreti talep ederler.
• Hızlı Aktarım: Birçok farklı kurumun onayına gerek olmadığı için saniyeler içerisinde para aktarım işlemi gerçekleşebilir.
• Gizli İşlemler: Aktarım işlemleri isimler üzerinden değil; cüzdanlar üzerinden gerçekleşir. İsterseniz gizli kalabilirsiniz.
• Halka Açıklık: BTC sistemi üzerinden gerçekleşen tüm aktarım işlemleri herkes tarafından görülebilir ve takip edilebilir.
• Tek Sahip: BTC’lerinizi soğuk cüzdanlara aktararak, tek sahibi siz olabilirsiniz. İlla bankalarda ya da kripto para borsalarında tutmanıza gerek kalmaz.
• Güçlü Güvenlik: İyi düşünülmüş onaylama sistemleri ve şifreleme yetenekleri ile kripto paralar, üstün güvenlik sağlarlar.
• Uluslararası Aktarım Özgürlüğü: Denetleyici kurumlar olmadığından, dünyanın istediğiniz yerine anında para gönderebilirsiniz.
• Uyarlanabilme: ETH (Ethereum) gibi sistemler üzerinden yeni projeler geliştirilebilir. Yenilik ve inovasyon durmadan devam eder.

Görüldüğü üzere açıkça söylemek gerekir ki, geleneksel finans ile birtakım belirli ortak noktalara sahip olsalar bile, kripto paralar belirgin avantajları sayesinde de bazı farklılıklar taşıyor.

Kripto Para Geleneksel Finansın Yerini Alabilir mi?

Dijital para birimlerinin başlama noktası, esas olarak geleneksel finans yöntemlerinin yerini almaktı. Başta BTC olmak üzere tüm kripto para birimleri buna uygun adımlar atmaktan çekinmediler.

Ancak yine de ifade etmek gerekir ki, Bitcoin’in sonrasında gelen XRP gibi çözümler, aktarım hızlarını ve şekillerini tamamen değiştiren projeler üretmeyi başardılar.

Halihazırda bu dijital paraların rüştlerini ispatlamış durumda olduklarını söylemek gerekiyor. Gelecekte her ne olacağını henüz kimse bilmese de, kripto paraların geleneksel finansın yerini alabileceği ihtimalinin çok da imkansız olmayabileceğini belirtmek gerekiyor.

Bu anlamda bir örnek vermek gerekirse, yakın zaman önce bir Orta Amerika ülkesi olan El Salvador, BTC’yi resmi para birimi olarak kabul etmişti. Yaklaşık 1.1 milyon El Salvador vatandaşı ise bu hamle ile, ödemelerini BTC ile yapmaya başlamıştı.

Bitcoin Ne Kadar Yükseldi?

Tarihler 2009 yılını gösterdiğinde, internet üzerindeki ağını ilk kez çalıştırılan Bitcoin, tam olarak 0 liradan işlem görmeye başladı. O günden bu yana değeri ve haliyle de fiyatı yükselmeye devam etti.

Yukarıda Coinzo sisteminden alınan Bitcoin fiyat grafiğini görebilirsiniz. Bu grafik, 2019 yılından bu yana Bitcoin’de yaşanan fiyat yükselişini gösteriyor. Her ne kadar belirli zamanlarda düşüşler, büyük çıkışlar ve yükselişler görünmesine rağmen, genel çerçevede Bitcoin’de düzenli bir yükselişin yaşandığını söylemek mümkün gözüküyor.

2014 yılından bu yana BTC’deki toplam para miktarını ise yukarıda yer alan grafik üzerinden inceleyebilirsiniz. 2014 yılında 400 milyar TL büyüklüğünde olan BTC hacmi, 2021 yılında 4 trilyon Türk lirası hacme kadar yükseldi. Bu da ilginin ne kadar büyük olduğunu bizlere gösteriyor.

Bitcoin Nasıl Alınır?

Geleceğin para birimi olarak lanse edilen Bitcoin satın almak için ilk olarak güvenilir bir kripto para borsası bulmanız gerekiyor. Son yıllarda, ülkemizde ön plana çıkan yerli kripto para borsaları arasında yer alan Coinzo bu anlamda iyi bir örnek olabilir.

Bu örnekten yola çıkarak Bitcoin’i bahsettiğimiz yerli kripto para borsasından nasıl satın alabileceğinizi adımlar halinde anlatmak istiyoruz. “BTC al” emri vermek için ilk olarak Coinzo.com adresine giriş yapmanız ve bir üyelik oluşturmanız gerekiyor.

Üyelik oluşturmak için doğrudan “Kayıt Ol” butonuna tıklayarak gerekli ön bilgileri forma girmeniz yeterli oluyor. Hesabınızı oluşturduktan hemen sonra üst menüden “Yatır/Çek” seçeneğine tıklamanız gerekiyor. Burada e-Devlet sistemini kullanarak bilgilerinizi doğruluyorsunuz.

Doğrulama işlemi bittikten sonra kullandığınız veya kullanmak istediğiniz herhangi bir banka hesabından Coinzo’nun sistemine Türk lirası cinsinden para gönderiyorsunuz.

Bu bakiye aktarım işlemi tamamlandığında “Market” seçeneğine tıklamanız gerekiyor. Buradan “BTC” seçeneğine geliyorsunuz ve aşağıda gördüğünüz bir ekran sizi karşılıyor.

Açılan ekranın hemen sağ tarafında yer alan “BTC Al” kısmından istediğiniz ve tercih ettiğiniz tutara denk gelecek şekilde BTC alarak, alış işlemini tamamlamanız mümkün oluyor.

Kripto dünyasında yeniyseniz, Bitcoin veya diğer kripto para birimlerini nasıl satın alacağınızı anlamak ilk başta kafa karıştırıcı olabilir. Fakat gördüğünüz gibi, belirli adımları izleyerek kolayca Bitcoin ya da diğer kripto paraları satın almak son derece basit bir şekilde gerçekleştirilebiliyor.