Cadılar Bayramı ekonomiyi nasıl etkiliyor?
Cadılar Bayramı (Halloween), her sene 31 Ekim’de kutlanan bir bayramdır. Her ne kadar Paganizm ve Hristiyan köklere bağlı bir bayram olsa da günümüzde Batılı ülkeler başta olmak üzere festival ve özel partilerle seküler kesim tarafından da eğlence amaçlı pek çok ülkede kutlanmaktadır.
Amerikan kültürünün önemli bir etkisiyle son on yıldır Cadılar Bayramı; balkabakları, kostümler ve korku öğeleriyle akıllara geliyor. Bu bayramın en temel öğelerinden balkabağı, içi oyularak şeytani bir surat şekline getiriliyor. Bayramın kutlandığı ülkelerde korku temalı dekorasyonlar ve kostümlere her yıl oldukça fazla para harcanıyor.
Verilere göre bu kutlamalar için Amerikalılar yıllık 150 milyon dolar harcama yapıyor. Dünya genelindeyse Cadılar Bayramı kutlamaları için ortalama 6 milyar dolar harcama yapılıyor. Haliyle Cadılar Bayramı da kendi ekonomisini yaratıyor.
Cadılar Bayramı gibi çeşitli bayramlar ülkelere kısa vadeli faydalar sağlayabiliyor. Örneğin, bizim ülkemizde de dini bayramların bir önceki gününde (arife) veya ay içinde harcamalar artıyor. Benzeri bayramlar ülke ekonomilerini kısa vadeli de olsa etkiliyor.
Cadılar Bayramı’nı kutlayan insanlar partilere katılmak için, evlerini süslemek için dekorasyon, kostüm, balkabağı ve ikram için şekerler alıyorlar. Bu durum harcamaları artıyor. Ülke içindeki üreticilere de fayda sağlıyor. Bu ürünlere olan talebi karşılamak için daha fazla üretim yapılıyor. Diğer yandan üretici taraf için bu bayram, potansiyel iş büyümesine de yardımcı oluyor. Birçok ekonomist Cadılar Bayramı’nın harcamalardaki artışa olumlu bir etkisi olduğu konusunda ortak fikirlerde buluşuyor.
Fakat Cadılar Bayramı ya da diğer benzer bayramlar kısa vadeli olumlu etkiler yaratsa bile sonraki kısa dönemler için olumsuz etkilerde yaratabilir. Mesela, Cadılar Bayramı her yıl 31 Ekim’de kutlanıyor. Öyleyse bu bayramı kutlayacak tüketicilerin Eylül sonu ve Ekim ayında yapacakları harcamalarda artış olacağını bekleyebiliriz ama herkesin bütçesi eşit ve aynı şekilde değil. Eylül sonu ve Ekim ayında bütçe dengesinin üzerinde veya borçlanarak harcama yapan tüketicilerin bayram sonrası Kasım, Aralık veya sonraki aylarda bütçelerini tekrar dengeleyebilmeleri için harcamalarını azaltabilecek olması da olasıdır. İşte bu da Cadılar Bayramı’nın ekonomi üzerinde istenmeyen bir etkisine örnek olabilir.
Yine farklı bir açıdan değerlendirecek olursak, Cadılar Bayramı harcamalarından sonra tüketiciler tasarruflarını artırabilir ya da Noel’de Cadılar Bayramı sonrasındaki olumsuz etkiyi telafi edebilirler.
Diğer yandan tüketim ve ticari faaliyetler dışında Cadılar Bayramı’nın istihdamı da etkilediğini söylemek yanlış olmayacaktır. Bayramın yoğun olarak kutlandığı Amerika Birleşik Devletleri’nde perakende mağazalarının talebi karşılamak için geçici personellere ihtiyaç duyduğu biliniyor. Sadece perakende mağazaları değil şeker üretim fabrikaları ve kostüm, dekorasyon üreticileri de istihdam sağlıyor. Ülkenin en büyük ilan sitelerinden Craigslist’te her dönem bayram öncesi yüzlerce geçici personel ilanları veriliyor.
Geniş açıdan bakıldığında Cadılar Bayramı, Keynes’in ileri sürdüğü düşüncelere de dayanarak ekonomiyi etkiler. Ekonomistler her ne kadar bayramın ekonomiye kısa süreli fayda sağlayacağı konusunda hemfikir olsalar da Cadılar Bayramı için yapılan harcamaların gereksiz olduğunu düşünüyorlar. Sonuçta bu bayram bir gece sürüyor ve kostümler, dekorasyonlar ya da içi oyulan balkabakları tek gün kullanılıyor. Bunun yerine yapılan bu harcamalar daha verimli ve uzun vadede olumlu etki yaratacak kaynaklara aktarılabilir.
Bu yıl anketler ve araştırmalar ABD’de Cadılar Bayramı kutlamaları için yapılan harcamaların tüm zamanların rekorunu kırarak 170 milyon dolar civarında olabileceğini gösteriyor.
