Çin Ekonomisi Temelleri Hakkında 5 Bilgi
Amerika Birleşik Devletleri’nden sonra Çin, dünyanın en büyük ekonomisine sahip bir ülke konumunda yer alıyor.
2015 senesinde 10,8 trilyon dolarlık ekonomik faaliyet ve yıllık yüzde 6,9’luk büyüme gerçekleştiren ülke, satın alma gücü paritesi açısından dünyanın en büyük ekonomisi olsa da 1,3 milyarlık nüfusu ile kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) konusunda ABD’nin oldukça gerisinde bulunuyor.
Çin 50’lerdeki yoksulluktan ikinci en büyük ekonomiye beş yıllık planlarla ulaştı. Ağır sanayiye odaklanarak ülke ekonomisini adım adım büyüttü. Her bir beş yıllık plan ile Çin devleti ülkenin endüstriyel ve hizmet üretimini aşamalı olarak artırdı ve ekonomiyi liberalleştirdi.
İçindekiler
1. Tarım
Çin GSYİH’sinin yaklaşık %9’u tarım faaliyetlerinden geliyor. Çin’de tarım, 2013 yılında toplam işgücünün neredeyse üçte birini istihdam etti ancak bu rakamın 2020 yılına kadar %5’e düşmesi bekleniyor.
Ülkenin tarım alanında ürettiği ana ürünlerden pirinç ve buğday kârlı mahsuller olmasa da bunlar ülkenin en çok ihtiyaç duyduğu besin maddeleri arasında bulunuyor. Pirinç ve buğdaya ek olarak; fıstık, çeşitli sebzeler, meyveler, çay, kahve, tütün ve mısır da yoğun miktarda yetiştiriliyor.
Çin’de balıkçılık, tavukçuluk ve domuz yetiştiriciliği de yaygın olarak yapılıyor. Ülkenin iç kesimlerinde tarım yaygın olsa da en verimli tarım yöntemleri konusunda ülke rakiplerinin gerisinde kalıyor. Ayrıca 13. beş yıllık planında hükümet tarımda modernizasyon yapılacağının sözünü de verdi.
2. Sanayi
Ekonomisini geliştirmek isteyen çoğu ülkenin yaptığı gibi Çin de ilk adımı ağır sanayiyle yaptı. Günümüzde Çin üretimde lider ve dünyadaki çeliğin yarısı ülkede üretiliyor.
Madencilik alanında, kömür (2015’te 3,68 milyar ton) demir cevheri (2015’te1.4 milyar ton), tuz, petrol, gaz ve altın öne çıkıyor. Kömüre bağımlılığından dolayı Çin yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek istiyor ve gaz kullanımının da yakın gelecekte artacağı öngörülüyor. Ülkede bir de petrol rezervleri ve tam olarak keşfedilmemiş veya potansiyeli kullanılamamış gaz yataklarının da mevcut olduğu biliniyor.
Çin, hidroelektrik üretimi için de önemli adaylardan. 2012’de dünyanın en büyük barajı olan Üç Boğaz Barajı tamamlandı ve Şanghay dâhil güney şehirleri için elektrik üretiyor.
3. İmalat
Çin imalat alanında dünyanın en büyük gücü. Dev tekstil imalat sektörünün yanı sıra, makine, çimento, gıda işleme, ulaşım araçları, tüketici mamulleri ve elektronik alanında dev bir üretim potansiyeli var.
Çin yazılım ve donanım üreticisi pek çok şirkete sahip olmanın yanında yabancı firmaların elektronik ürünlerinin montajı da ekonomi de önemli bir yere sahip. Çin yazılım sektörü 2015’te yüzde 16 büyüyerek 500 milyar dolarlık gelir yarattı.
Çin fabrikalarında ulusal ve yabancı firmaların otomobilleri de üretiliyor ve alımların büyük çoğunluğu ülke içinde gerçekleşiyor. Çinli şirketlerce üretilen araçlar en çok Afrika, Güney Amerika, Orta Doğu ülkeleri ve Rusya’ya ihraç ediliyor.
4. İlaç Sektörü
2015 yılında yüzde 10 büyüyen Çin ilaç sektörü de hızla büyümeye devam ediyor. Ülke şu anda dünyanın en büyük üçüncü ilaç üreticisi konumunda yer alıyor. Otomobil sektöründe olduğu gibi bu sektöre de patent hırsızlığı açısından ülkeye yönelik sert eleştiriler var.
Piyasada yurtiçi firmalarının egemenliği olsa da Pfizer, Novartis, GlaxoSmithKline gibi şirketler de Çin’de varlık gösteriyor ve ülkede ilaç sektöründe hala önemli bir yatırım potansiyelinin olduğu belirtiliyor.
Gelişmiş Ülkelerin ‘Çin Tedirginliği’, Çin’e Yatırımlarını Engelliyor
5. Hizmet Sektörü
Ekonomik liberalizasyondan sonra Çin bir tüketici cenneti haline geldi ve tüketici ürünlerine olan talep ve yapılan arz da artış gösterdi. Perakende, 2016 yılı 3. çeyrekte ülke GSYH’sinin yüzde 9’unu oluşturdu.
Alibaba gibi firmalar perakende ve e-ticaret alanında ciddi büyümeler yaşadı. Alibaba, 2016’da bir günde 17,8 milyarlık hacimde satış gerçekleştirerek rekor kırdı.
2015’te turizm ülke GSYH’sinin 854 milyar dolara denk gelen yüzde 8’ini oluşturdu. Ulaşım, gayrimenkul ve inşaat da Çin ekonomisinde önemli yerlere sahip sektörler arasında yer alıyor.
