Döviz Kuru Hakkında 7 Temel Bilgi

Ekonomi sayfalarının baş köşelerinde kendine her zaman yer bulabilen döviz kuru, bir ülke para biriminin başka bir ülkenin para birimi cinsinden ifadesi olarak açıklanabilir.

Peki, döviz kuru nedir, neden yükseliyor ya da düşüyor ve döviz kurundaki yükseliş ve düşüşlerin nedenleri neler? Bunların her birine değiniyoruz.

Döviz kuru, bir birim yabancı ülke parasının yerli para cinsinden ifadesidir

Bir birim yabancı ülke parasının yerli para cinsinden ifadesi döviz kuru olarak adlandırılmaktadır. Örneğin, ABD doları ve Türk lirası arasındaki kur 3 ise, 1 ABD doları almak için 3 Türk lirası ödememiz gerekir. Farklı bir örnekle, İngiliz sterlini ve Avro arasındaki kur 2 ise, 1 İngiliz sterlini almak için 2 Avro ödememiz gerekir.

Döviz arz ve talebi, döviz kurunu belirleyen en önemli faktördür

Enflasyon beklentileri, yurt içi ve yurt dışı faiz oranları, ülke ekonomisini gücü gibi unsurlar döviz kurunu belirler, ancak en önemli faktör döviz arzı ve talebidir. Döviz arz ve talebi belirli dönemlerde artabilir veya azalabilir. Döviz arzının artması kuru düşürürken, döviz talebinin artması kuru yükseltir.

Bir ülkede döviz arzı arttığında kur düşer

Mesela, bir ülkenin başka bir ülkeye sattığı mal ve hizmetlerin sayısında artış olduğunda, ülkeye döviz girişi olacağından döviz arzı artar. Bununla birlikte, yurt dışından alınan yabancı para birimi cinsinden borçlar da döviz arzını artırır. Bir ülkede döviz arzının artması sonucunda kur düşer ve ülke yerel para birimi değer kazanır.

Bir ülkede döviz talebi arttığında kur yükselir

Yurt dışından satın alınan mal ve hizmetler için ödeme yapmamız gerektiğinde veyahut yurt dışından döviz olarak aldığımız borçları ödememiz gerektiğinde döviz talebi artar. Bir ülkede döviz talebinin artması kurun yükselmesine ve kurun yükselişi de ülke yerel para biriminin değer kaybetmesine neden olur.

Yurt içi ve yurt dışı faiz oranları döviz kurunu etkiler

Döviz kurunun belirlenmesinde yurt içi ve yurt dışı faiz oranları da önemli bir etkiye sahiptir. Örneğin, yurt içinde faiz oranları arttığında Türk lirasının getirisi yabancı bir para birimi cinsine göre daha fazla olacağından Türk lirasına olan talep artar. Bu artış Türk lirasının değer kazanmasına neden olur. Yurt dışı faiz oranları arttığında da tam tersi bir durum söz konusu olur; döviz kuru yükselir ve Türk lirası değer kaybeder.

Enflasyon beklentileri de döviz arz ve talebini etkiler

Mesela, enflasyonun yükseleceği bekleniyorsa Türk lirasına olan talep azalır. Talebin azalması da yerli paranın değerini düşürür. Söz gelimi, fiyat istikrarının olmadığı bir ülkede yerli para birimi değer kaybetme eğiliminde olur. (Ayrıca bakınız: Enflasyon Nedir?)

Ülke ekonomisinin gücü döviz kurunu etkiler

Bir ülkenin yerel parası o ülkenin ekonomisinin gücüne göre de değer kazanabilir. Bütçe açığı, enflasyon, büyüme oranı, cari açık gibi ekonomik göstergeleri sağlıklı olan ülkelerin para birimleri daha çok talep edilir ve bu talep artışı o ülkenin para biriminin değerini artırır. Ekonomisi güçlü olmayan ülkelerin para birimleri de çoğu zaman değer kaybeder.