Güney Kore Ekonomisi ve Yıllara Göre Gelişimi

Güney Kore ekonomisi üzerindeki yükselişi dünyadaki tek başarılı planlı ekonomi deneyi olarak görenler var. Aslında, ekonomik çıktı 1960 yılından bu yana yaklaşık olarak 150 kat arttı.

En başta tekstil, daha sonra gemiler, otomobiller ve ucuz mal ihracatı, Güney Kore’ye bugün sahip olduğu yüksek teknoloji endüstrisini inşa etme olanağı sağladı. Ülke, günümüzde Samsung, Kia ve LG gibi dev teknoloji markaları ile biliniyor.

Güney Kore, ekonomisinde 2022 yılı için yüzde 3 büyüme bekliyor. Pandemi etkileri de dahil olmak üzere her şeye rağmen ülkenin birçok alandaki başarılı yönetimi ekonomisinde de gözle görülür şekilde ön plana çıkmayı sürdürüyor.

Burada, Güney Kore ekonomisi üzerine konuşacağız. Güney Kore ekonomisi nasıl gelişti, hangi temeller üzerinde duruyor ve ekonomisinde geleceğe yönelik beklentilerin neler olduğu gibi konulara değiniyoruz.

Güney Kore Ekonomisine Giriş

Çin, Japon ve Mançurya ordularının ülkeye yönelik gerçekleştirdiği tekrarlanan fetihleri, Güney Kore’nin ekonomik kalkınmasında çoğu kez başarısız olmasında belirleyici bir rol oynadı.

Güney Kore kırsallarındaki feodal yapılar, sulama ve çeltik ekimindeki bazı ilerlemeler sayesinde, tarımsal üretim krizinin çözülmesini sağladı. Ülkede 1960 yılında işgücünün yüzde 50’si hala pirinç üretimi ve işlenmesinde istihdam ediliyordu. Ancak tabii, 2010 yılında bu oran sadece yüzde üç seviyesine düştü.

1970’lerin ve 1980’lerin tarım reformları ve üretimin makineleşme ile sürmeye başlaması, çiftçilere de artan bir refah getirdi. Günümüzde hala üç hektardan küçük alanlar çoğunlukla aile işletmeleri tarafından ekilmektedir.

Pirinç, Güney Kore’de hala en önemli ve sıkça tercih edilen gıdalardan biridir. Özellikle 2011’de kişi başı tüketim 70 kilogramdı. Bir karşılaştırma yapmak gerekirse, Güney Kore’de kişi başı pirinç tüketimi 1970’de 130 kilogramdı. Almanya’da ise 2011’de toplam tüketim dört kilogramdı.

Park Chung-hee ile Yükselen Güney Kore Ekonomisi

Park Chung-hee, Mayıs 1961’de Güney Kore’de iktidara gelen sanayileşme başkanıdır. Chung-hee, Güney Kore’nin modernizatörü ve askeri diktatörlüğün başkanı olarak da bilinmektedir.

Chung-hee iktidara geldiğinde ilk başta katı bir anti-komünist politika uyguladı. Siyasi muhalefeti ve tüm siyasi partileri yasaklandı. Daha sonra bu güç değişikliği, ülkenin ekonomik patlamasına ve üretimin ihracata yönlendirilmesine tam olarak odaklanılmasını sağladı.

Bankacılık sistemi kamulaştırıldı ve Ulusal İstihbarat Hizmeti (KCIA) ile birlikte askeri hükümetlerin belirleyici iktidar aracı oldu. Sivil özgürlükler, onlarca yıllık ayaklanmalarda işçiler, öğrenciler ve sendikacılar tarafından kanlı bir şekilde kazanılmak zorunda kaldı.

Mayıs 1980’de gerçekleşen Gwangju Ayaklanması olarak isimlendirilen ve Chung-hee’nin haleflerine karşı çıkan isyan birkaç bin kurban aldı. Bir anayasa değişikliği ve özgürce seçilmiş bir cumhurbaşkanının iktidara gelmesinin ardından Güney Kore ancak 1987’de yeniden parlamenter demokrasi haline geldi.

Ancak tabii, hızlı sanayileşmenin de bir bedeli vardı. 1990’lı yılların ortalarına kadar kanalizasyon ve ekolojik atık sorunlarının nelere sebep olabileceği tam anlamıyla bilinmiyordu.
Aynı yıllarda, hava kirliliği ve nehirlerin her türlü toksinle kirlenmesi sağlığı tehdit eden seviyelere ulaştı. O sırada çevreciler, Güney Kore ekonomi patlamasına ironik bir yorum getirdiler. Çevreciler, sanayi tarihinin savaş bölgesini geride bıraktığı yorumunda bulundular.

Güney Kore Ekonomisi ve İhracat

Ülkede 1961 yılında gerçekleşen askeri darbe ekonomik planlamada baskın bir önem kazandı. İhracat ekonomisi için çok sayıda yatırım teşviki oluşturuldu. 1970 yılında 835 milyon dolar değerinde mal ihraç edildi. 2010 yılında ihracat 466 milyar ABD doları seviyesine ulaştı.

1961 yılından önce bile, çoğunlukla aile tarafından işletilen holdingler kuruldu. Samsung, Goldstar (LG), Daewoo (1999’a kadar), Ssangyong, Hyundai, SK. 1960’larda ve 1970’lerde, bu şirketler Güney Kore ekonomisinde baskın güç haline geldi. Günümüzde bu markalardan her biri küresel rekabet gücüne sahip şirketler arasında almaktadır.

Yıllar 1980’leri gösterdiğinde, Güney Kore’nin ihracatını başlangıçta tekstil, ucuz radyo ve televizyonlar (Lucky Goldstar) belirlerken, 2000’li yıllardan sonra bunların yerini video kaydediciler ve arabalar gibi yüksek kaliteli elektronik ürünler aldı.

Günümüzde dünyanın en büyük şirketlerinden biri ve en büyük Güney Kore şirketlerinden biri olan Samsung, güneş pillerinden televizyonlara, çamaşır makinelerinden arabalara ve gemilere kadar neredeyse her şeyi üretmektedir.

Öte yandan, 2000 senesinden bu zamana dek, Samsung Electronics bölümü, akıllı telefonlar, LCD ve OLED ekranların yanı sıra elektronik bileşenlerde de dünya pazarında hakim bir konum elde etmek için çaba göstermeye devam etmektedir.

Belirtmek gerekir ki, 2015’ten itibaren Güney Kore endüstrisi, Çin ekonomisi tarafından uğradığı bir baskı altına girdi. Özellikle tersane endüstrisi, dünya pazarında Çin’den gelen agresif ucuz tedarikçilere karşı ülke kendini savunmak zorunda kaldı.

Güney Kore Ekonomisi ve Sektörler

Güney Kore ekonomisinde önde gelen ve ekonominin itici gücü olarak tanımlanabilecek birtakım sektörler bulunmaktadır. Güney Kore, her ne kadar teknoloji sektörü ile ön plana çıkıyor olsa da, ülke için önemli olan birçok endüstri bulunmaktadır.

Motorlu kara taşıtları, elektrikli makine ve cihazlar, yarı iletkenler, elektronik cihazlar, mobil iletişim cihazları, petrokimya ürünleri, organik kimyasallar ve rafine fosil yakıtlar Güney Kore’nin en önemli ihracat kalemleri arasında yer almaktadır.

Otomotiv ve Elektromobilite

Kurumsal bir çerçevenin oluşturulması oldukça erken başlasa da, elektromobilite (e-mobilite) Güney Kore’de hala emekleme aşamasında olan endüstri kolları arasında yer almaktadır.

Güney Kore, sürekli olarak teknolojilerinin daha da geliştirilmesine yatırım yapan uluslararası düzeyde aktif en iyi üreticilerle iyi işleyen bir elektromobilite endüstrisine sahiptir. Bu sanayi üssü ile Güney Kore, aynı zamanda elektromobilite açısından öncüleri hızla yakalamaya çalışmaktadır.

Ülke, dünyanın başka hiçbir ülkesinde olmadığı gibi elektrikli araçlara da geçişi teşvik etmektedir. Yeni elektrikli araç teknolojileri ile trendin elbette yeni olduğunu belirtmek gerekmektedir.

Bununla birlikte, Güney Kore, kendi kendini süren arabalar veya Big Data, yapay zeka, IoT veya otomotiv endüstrisi için son teknoloji sensör teknolojileri gibi geleceğin birçok otomotiv teknolojisinde gelişim göstermeye devam etmektedir.

Gıda ve Perakende

Güney Kore, dünyanın en büyük altı gıda ithalatçısından biri konumunda bulunmaktadır. Bir yandan, bu, tarım arazilerinin verimli yönetilebilir olmasından kaynaklanmaktadır.

Diğer yandan, piyasa yapısal bir değişim geçirmektedir. Bu da özellikle artan refah ve buna bağlı olarak yeme alışkanlıklarının değişmesinden kaynaklanmaktadır. Çok uzun çalışma saatleri, çevrimiçi alışveriş gibi yaygın yenilikçi satış kanalları ve işlenmiş gıdalara yönelik artan talep ile birlikte Güney Kore pazarı, yiyecek ve içecek üreticileri için büyük satış potansiyeli sunmaktadır.

Güney Kore ekonomisi için önemli olan perakende sektörü, gıda endüstrisinde de faaliyet gösteren birkaç büyük holding ile karakterizedir. Örneğin Lotte Shopping Co., süpermarketler, hipermarketler, marketler, tele-alışveriş kanalları, çevrimiçi satışlar ve büyük mağazalar ile tüm perakende segmentlerinde temsil edilmektedir.

Moda Endüstrisi

Güney Kore’nin moda endüstrisi 1980’li yılların başına kadar kabaca iki sektöre bölünmüştü. Bunlar üst sınıf kadınlar için özel terzilik ve seri üretim günlük giysiler olarak ayrılmıştı.

1980’lerde, bağımsız Güney Kore markaları yavaş yavaş sektöre damgasını vurdu ve moda endüstrisi çağını başlattı. O zamandan bu yana Güney Kore’nin moda endüstrisi kısa sürede hızla gelişme kaydetmeye başladı.

Ülke artık yerli ve uluslararası moda markaları için en önemli pazarlardan biri konumundadır. Öyle ki dünyaca ünlü lüks markaların genel müdürleri, müşteri ve tanıtım çalışmaları için düzenli olarak ülkeyi ziyaret etmektedir.

Güney Koreli tüketiciler, moda ile ilgili tüm alanlarda bir nevi moda barometreleri olarak nam saldıklarından, bazı uluslararası markalar, özellikle Asya’daki pazar potansiyeli hakkında bir fikir edinmek için ürünlerini ilk önce Güney Kore pazarında piyasaya sürmeyi tercih etmektedir.

Devleşen Kültürel Sektör

K-Pop, K-Drama, ayrıca ülkenin moda sözcüğü olarak da bilinen Kore Dalgası Hallyu ve K-Fashion sayesinde, Güney Kore’nin yaratıcı endüstrileri 1990’ların ortalarından beri ülke sınırlarının ötesinde popüler hale gelmiştir.

Güney Kore böylece Asya’da bir trend belirleyicisi konumuna ulaşmıştır. Uluslararası moda şirketleri bu konumdan yararlanmaktadır ve genellikle yeni koleksiyonlarını ve ürünlerini ilk olarak ülkenin başkenti Seul’de sergilemektedir. Güney Kore, kültürel ihracat noktasında dizi, film, video oyunları ve çok daha fazlasını tüm dünyaya yaymaktadır.

Güney Kore Ekonomisinde Güncel Durum

Güney Kore’de genel ekonomik durum 2022’de, ekonomik çıktının yaklaşık yüzde 3 artması beklentileri ile sağlam bir büyüme yoluna giriş yaptı. Artan ihracat ve özellikle yatırımlar ülkedeki ekonomik canlanmaya katkıda bulunmaya devam etmektedir.

Kısıtlanmış özel tüketim, frenleme etkisine sahiptir. Salgının yanı sıra ABD-Çin ticaret savaşı ve ülkenin komşusu Japonya, Güney Kore ekonomisi ile ilişkili olarak önemli rol oynayacak faktörler arasında yer almaktadır.