Asya’nın En Büyük Serbest Pazarı Hong Kong’un Ekonomisine Bakış
Hong Kong, uluslararası ticarete oldukça bağımlı bir serbest pazar ekonomisine sahip, öyle ki yüksek bir orana sahip yeniden ihraç payı da dahil olmak üzere mal ve hizmetlerin değerleri ülke GSYH’sinin 4 katı.
Hong Kong’un ithal edilen ürünlerden vergi almıyor, hatta (yerel üretim olsun olmasın) sert alkollü içkiler, tütün, hidrokarbon ve metil alkol haricinde hiçbir üründe özel tüketim vergisi yok. Hong Kong, ayrıca kotanın ve indirim kanunlarının da olmadığı bir ülke. Ülkenin para birimi Hong Kong Doları (HKD) 1983 yılında yapılan bir anlaşma uyarınca kendini ABD Dolarına yakından bağlamış durumda.
Likidite fazlalığı, düşük faiz oranları ve mesken arzının düşük olması, ada ülkesindeki konut fiyatlarını çok yukarılara taşıdı. Ülkenin düşük ve orta gelirli sakinleri, konut fiyatlarından şikayetçi.
Hong Kong’un serbest pazar ekonomisine sahip olması ülkeyi küresel ekonomik gelgitlerden etkilenmesinin en büyük nedeni. Piyasanın dış ticarete ve yatırıma olan bağımlılığı ülke ekonomisini tekrar yükselen küresel piyasa dalgalanmalarından ve dünya genelindeki ekonomik yavaşlamalardan gelecek zarara karşı savunmasız hale getiriyor.
Hong Kong’un en büyük ticaret ortağı, ülke ekonomisinin ticaret hacminin yarısına yakınını karşılayan Çin Halk Cumhuriyeti. Hong Kong doğal kaynakların sınırlı olduğu bir ülke; yiyecek ve hammaddeler ithal ediliyor.
Çin’in turizm yasaklarını hafifletmesinin sonunda 2001 yılında Hong Kong’u ziyaret eden Çinli turistlerin ülkeye bıraktığı toplam para 4.5 milyon iken 2014 yılında bu rakam 47.3 milyona yükseldi, ki bu rakam diğer tüm dünya turistlerinin bıraktığı paranın toplamından daha fazla. 2014’te zirve yapan turizm geliri, 2015 yılında yüzde 2.5, 2016 yılında ise yüzde 4.5 düştü.
Hong Kong’un turizm sektörü 2017’de tekrar yükselişe geçti ve turist sayısı yüzde 3.2 arttı, turizm geliri 58.47 milyona yükseldi. Turizm gelirinde başı yine 44.5 milyonla (yani toplam değerin yüzde 76’sı) Çinli turistler çekiyor.
Ülke yönetimi Özel Yönetim Bölgesi’nin (SRA) renminbinin (RMB, Çin’in resmi parası, birimi yuan) dünyaya açılan ayağı olacak ticaret merkezi olması için girişimlerde bulunuyor. Hong Kong sakinleri RMB ağırlıkla hesap açabilmekte, RMB cinsinden ifade edilmiş şirket bonoları veya Çin hükümet bonoları Hong Kong içerisinde basılmakta, RMB üzerinden ticaret anlaşmaları yapılabilmekte.
Ayrıca Renminbi Ehliyetli Yabancı Kurumsal Yatırımcı Programı (RQFII) da ilk Hong Kong’da başladı. Fakat offshore RMB aktivitesi Çin Merkez Bankası’nın faiz oranı paritesini hesaplama yolunu değiştirmesiyle geriledi. Hong Kong’daki RMB rezervleri 2014 yılı sonunda 1 trilyon iken 2017 sonunda 559 milyara düştü; Hong Kong bankalarında dönen hisse alış-satış hacmi de 6.8 trilyondan 3.9 trilyona geriledi.
Hong Kong, aynı zamanda dışarıya açılmak isteyen Çinli şirketler için bir numaralı borsa görevini görüyor. 2015 yılı itibarı ile Hong Kong Borsası’nın yüzde 50’si Çinli şirketlerden oluşuyor.
Geçen on yıl içerisinde ülkenin üretim endüstrisi büyük ölçüde Çin’e kaydı ve açılan boşluğu hizmet sektörü doldurdu. Hong Kong ve Çin, 2014 yılında, 2003 yılında Çin ve Hong Kong arasındaki ilişkeleri sıkılaştırmak için imzalanan Yakın Ekonomik Ortaklık Anlaşması (CEPA) çerçevesinde Guangdong Eyaleti sınırları içerisinde serbest bırakılan hizmet ticareti maddeleri ile ilgili yeni bir anlaşmaya vardı.
Guangdong Anlaşması temel alınarak imzalanan Kasım 2015 tarihli Ticaret Anlaşması ile bilhassa Guangdong pilot serbest ticaret bölgesindeki serbestlikler tüm ülke çapında olmak üzere genişletildi, negatif listedeki kısıtlayıcı önlemler azaltıldı ve sınır ötesi hizmetler, kültür hizmetleri ve telekomünikasyon hizmetleri ile ilgili pozitif liste genişletildi. Haziran 2017’de ise yine CEPA temel alınarak Yatırımsal, Ekonomik, ve Teknik Konularda Anlaşma (Ectoech Aggreement) imzalandı.
Hong Kong’un Çin ile ekonomik entegrasyonun en yoğun şekilde belli olduğu sektörler bankacılık ve finans sektörleri. Hong Kong-Shanghai Borsa Ortaklığı ve Hong Kong-Shenzen Borsa Ortaklığı, Çin’in büyük pazarlarının dünyaya açılmasında ve Hong Kong’un Çin’in en büyük offshore RMB pazarı olmasında önemli katkılarda bulundu.
Ayrıca borsa yatırım fonları ve ürünleri için ETF ortaklığı da Hong Konglu yetkililer tarafından keşif konusu yapılmış durumda. Hong Kong Başkanı Carrie Lam, 2017 yılında AR-GE, eğitim ve teknolojik inovasyon konularına daha fazla devlet kaynağı ayrılacağını ve sektör çeşitliliğini artırarak ekonomik büyümenin sağlanmasının hedeflendiğini söyledi.
