Kapitalizm ve Sosyalizm Arasındaki 5 Fark
Daha önceki yazılarda sırasıyla kapitalizm ve sosyalizm nedir, temel ilkelerini neler oluşturur anlatmıştım. Bu yazıda kapitalizm ve sosyalizm arasındaki farkları ve bu ekonomik sistemleri birbirinden ayıran en önemli unsurları kısaca anlatacağım.
Kapitalist sistem ve sosyalist sistem arasındaki farkları tam anlamıyla öğrenebilecek için 5 temel unsurdan bahsetmek mümkün.
Sermayenin üretici güç olarak kabul edildiği Kapitalizm ve üretici gücün emek olarak kabul değildiği Sosyalist ekonomik sistemleri arasındaki en önemli diğer farklar özetle şu şekilde:
FARK 1.
Kapitalist ekonomilerde özel mülkiyet olmazsa olmazdır. Kapitalizmde özel mülkiyet hakkı bulunur. Kapitalist sitemde bireyler sınırsız mülkiyet hakkına sahiptir.
Sosyalist ekonomilerde özel mülkiyet hakkı yoktur. Sosyalizmde evler, arsalar, araziler ve tüm üretim araçları kamunun mülkiyetindedir.
FARK 2.
Kapitalist sistemde hangi malların hangi miktarlarda ve hangi yöntemlerde, kimler için üretileceğine otomatik işleyen fiyat ve piyasa mekanizması ile karar verilir.
Sosyalist ekonomilerde mallar, miktar, yöntem ve üretimde ayarlama merkezi bir planlama otoritesi tarafından yapılır.
FARK 3.
Kapitalizmde kişi yararı ön plandadır. Kapitalist ekonomilerde birey, daha çok kar elde edebilmek amacıyla kendi çıkarlarını en üst düzeye çıkararak çalışır.
Sosyalizmde kamu yararı ön plandadır. Sosyalist düşünceye sahip ekonomilerde bireylerin değil, toplumun çıkarları belirleyicidir.
FARK 4.
Kapitalist sistemde sermaye daha az kişide yoğunlaşabilir. Sermayenin daha az kişide yoğunlaşması gelir dağılımda adaletsizlik ve dengesizliğe yol açabilir.
Sosyalist sistemde bireyler arası eşitlik esastır. Sosyalist düşünceye göre kişiler arası gelir dağılımının dengeli ve adaletli olması gerekir.
FARK 5.
Kapitalist sistemlerde çok partili siyasi yaşam mevcuttur. Bu sistemde “yol gösterici planlar” bulunur.
Sosyalist sistemler tek partili rejimlerdir. Çok partili siyasi yaşam tercihlerinden bahsedilmez. Bu sistemde “emredici planlar” bulunur. Genellikle baskıcı ve antidemokratik uygulamalar görülür.
Televizyonlarda yayınlanan ve sosyalizm propagandası iddialarıyla karşı karşıya kalan Şirinler çizgi filmi, bir dönemin çocuklarına sosyalizmi öğretmiş olabilir mi? Konuyla ilgili yazı burada.
