Ekonomi

Japon Keiretsu Sistemine Ekonomik Bir Giriş

“Keiretsu” sözcüğü Japonca “grup” veya “sistem” gibi anlamlara gelse de sözcük ekonomi alanında bu anlamlardan çok daha fazlasına gönderimde bulunuyor. Sözcük ayrıca moda mod çevrildiğinde “başsız kombinasyon” anlamına geliyor; bu açıdan baktığımızda keiretsu sistemi Japonların zaibatsu gibi diğer organizasyon sistemleri ile ilişkisini de kabataslak gösteriyor.

Japonya, ve şu zamanlarda ekonomi alanında, “keiretsu” sözcüğü spesifik bir iş ortaklığı, ittifak veya genişletilmiş işletmeye gönderimde bulunuyor. Diğer bir deyişle, keiretsu “informal şirket grubu” anlamına geliyor.

Keitresu genel tanımı itibarıyla birbirleriyle ilişkili bir şirket grubunun bir ticaret şirketi veya banka merkezli olarak çapraz hissedarlık ile birbirlerine bağlanmasıdır. Fakat öz sermaye mülkiyetinin bulunması keiretsu için bir şart değildir. Aslına bakılırsa keiretsu sistemi üreticiler, tedarik zinciri ortakları, distrübitörler ve hatta finansal olarak bağımsız olan fakat karşılıklı kazancı sağlamak ve kurulan ağa destek olmak amacıyla beraber çalışan finansörler arasında kurulmuş bir iş ağı olarak da tanımlanabilir.

Keiretsunun İki Türü

Keiretsunun “çapraz” ve “dikey” olarak tanımlanan iki çeşidi vardır. Finansal keiratsular olarak da bilinen çapraz keiretsuların karakteristik özelliği firmalar arasında önemli bir banka çevresinde merkezlenmiş bir çapraz hissedarlık bulunmasıdır. Bu türde banka, şirketlere birtakım finansal hizmetler sağlar.

Diğer yandan dikey keiretsular ise sıçrama tarzı keiretsular veya endüstriyel keiretsular olarak bilinirler. Dikey keiretsular tedarikçiler, üreticiler ve bir endüstri distrübitörünün bir ortaklıkta toplanması ile olur.

Neden Keiretsu?

Bir keiretsu kurmak üreticilere en nihayetinde üreticinin kendi ana işine eğilirken güvenli ve etkili kalmasını sağlayacak sabit, uzun vadeli iş ortaklıkları sağlar.

Bu şekil bir ortaklık sistemi, geniş bir keiretsunun içlerinde bulundukları endüstrinin ekonomik zincirinin hepsini değilse de önemli bir kısmını kontrol etmelerini sağlar.

Keiretsu sisteminin diğer bir amacı da ilgili sektörler arasında güçlü bir şirket yapısı kurmaktır. Bir keiretsunun üyesi olan firmalar çapraz hissedarlıkla birbirlerine bağlılarsa -diyelim ki her biri bir diğerinde ufak bir miktar hisseye sahip- pazardaki dalgalanmalara, uçuculuğa, hatta şirketi ele geçirme denemelerine karşı korunaklı olacaklardır. Böylece keiretsu sisteminin getireceği stabilite ile firmaların etkililiğe, inovasyona ve uzun vadeli projelere odaklanabilmesi mümkün olacaktır.

Keiretsu Sisteminin Japonya’daki Tarihi

Keiretsu sistemi Japonya’da II. Dünya Savaşı sonrasında ailelerin sahip olduğu zaibatsu adı verilen dikey monopollerin çöküşü ile beraber yükselişe geçmiş bir iş modelidir. Keiretsu sistemi ile Japonya’nın büyük bankaları ve büyük şirketleri büyük banka etrafında organize olmuş ve hem bankanın, hem de birbirlerinin hisselerini çapraz olarak satın almışlardır. Örneğin Toyota, Mitsui, Mitsubishi ve Sumitomo şirketleri gibi. Sonuç olarak şirketler birbirleriyle sık sık iş yapmaya başlamışlardır.

Keiretsu sistemi her ne kadar uzun vadeli iş ilişkileri kurup tedarikçi ve müşteri konusunda stabilite sağlasa da bu sistem Japonya’da hala eleştirilmektedir. Gelen en büyük eleştirilerden biri keiretsu sisteminin sağladığı dışarıya karşı korunaklılık nedeniyle keiretsuların dışarıdaki gelişmelere reaksiyon gösterme konusunda yavaş olmalarıdır.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir