Nakitsiz Ekonominin Avantaj ve Dezavantaj Yarattığı 6 Durum
WorldAtlas tarafından yayınlanan istatistiklere göre nakitsiz ekonomiyi en çok kullanan ilk yedi ülke arasında Belçika, Fransa, Kanada, İngiltere, İsveç, Avustralya ve Hollanda yer alıyor. Bu alanda hızlı ilerleyen bir diğer ülke olan Hindistan 2020’ye kadar nakitsiz ekonomiye geçmeyi hedefliyor.
Türkiye’ye baktığımızda ise hedef 2023. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) Genel Müdürü Soner Canko, Türkiye’nin 2023 hedefinin yüzde 100 nakitsiz toplum olduğunu ifade ediyor.
“Nakitsiz” sözlüksel olarak “parası olmayan” anlamına geliyor ama günümüz dünyasında çeşitli bireysel işlemler ve ödemeler için nakit para yerine dijital olarak ödeme yapma anlamında kullanıyor. Bu yazıda bu terimi daha iyi anlayabilmek adına nakitsiz ekonominin avantajlarını ve dezavantajlarını irdeleyelim.
Nakitsiz Ekonominin Avantajları
1. Nakitsiz ekonominin ilk ve en önemli avantajı kişinin yanında nakit para taşıma zorunluluğunu oradan kaldırmasıdır. Bu durum kişinin cüzdanını çaldırması ihtimalini düşürür. Diğer yandan sıklıkla karşılaştığımız 14,99 TL, 0.99 kuruş gibi fiyatlarla alışveriş yapmayı kolaylaştırır ve tam ödeme yapmayı sağlar. Ek olarak da para sahteciliğini önler.
2. Nakitsiz ekonominin diğer bir faydası da kara paranın ve illegal işler için ödenen paranın daha kolay takip edilebilmesidir. Bu tür işlerde nakit para kullanıldığı zaman para banka sisteminin içinden gelmediği için nakit parayı takip etmek güç olur ama elektronik işlemlerin hepsi bankalar aracılığıyla yapılacağı için bu, tüm işlemlerin daha açık olmasını sağlar ve ülke ekonomileri içindeki çürümüşlüğü azaltır.
3. Nakitsiz ekonominin getireceği yeniliklerden avantaj olarak kabul edebileceğimiz diğer bir nokta ise, tüm parasal işlemlerin bankalar ve diğer finans kuruluşları gibi organize yapılardan yapılacağı gerçeğidir. Böylece devletin paradan vergi alması kolaylaşacak ve vergi kaçakçılığı azalacaktır; bu da devletin ülke ekonomisini düzeltmesine yardımcı olacaktır.
Nakitsiz Ekonominin Dezavantajları
4. Nakitsiz ekonominin en büyük dezavantajı herkesin finansal işlemlerini dijital ortamlardan yapabileceğini bilmemesidir. Bu durum nakitsiz ekonominin yalnızca kentsel ve yarı kentsel alanlarda sınırlı olmasına neden olmakta ve okuma-yazma oranı düşük, halkın çoğunun kırsal alanlarda yaşadığı büyük ülkelerin nakitsiz ekonomiye geçişini zorlaştırmaktadır. Yani sağlam altyapıların olmaması ve eğitim eksikliği nakitsiz ekonominin dezavantaj olmasına neden olan bir durumdur.
5. Nakitsiz ekonominin diğer bir dezavantajı da dijital işlemlerin kolay olduğu kadar, nakit işlemlere oranla daha riskli olmasıdır. Bu risk, dijital ödemeler hakkında bilgi sahibi olmayan insanların siber dolandırıcılığa maruz kalmasına veya banka hesaplarının hacklenmesine neden olabileceği için dijital ödemeler hakkında yetersiz bilgi sahibi olan insanlara nakit kullanmak daha cazip gelmektedir.
6. Ayrıca kredi kartından, banka hesabından yapılan ödemeler ve internet bankacılığı işlemleri çoğu ülkede komisyon karşılığı yapılan işlemler olduğu için insanlar dijital para yerine hiçbir komisyon gerektirmeyen nakit parayı tercih ederler. Dijital işlemlerdeki komisyon ücretleri insanların nakitsiz ekonomiyi benimsemesine engel olur. Bu durum da nakitsiz ekonominin kabulünü güçlendirir.
Yukarıda yer aldığı gibi nakitsiz ekonomi hem birçok avantaja, hem de önemli bir kısmı bilgisizlikten kaynaklanan bazı dezavantajlara sahiptir.
Devletlerin nakitsiz ekonominin artılarını ve eksilerini iyice ölçüp tartmaları ve nakitsiz ekonomiyi insanlara zorla kabul ettirmek yerine, insanların nakitsiz ekonomiyi doğal bir süreç içerisinde kendiliğinden kabul etmesine zaman tanımaları muhtemelen en ideal tercih olacaktır.
