Varlık Vergisi Nedir?

Birçok ülkede refahın büyük kısmı az sayıdaki ellerde yoğunlaşmıştır. Bu da varlık vergisini politikacılar açısından çekici kılmıştır. Çünkü bu vergi, nispeten az insandan alınacak önemli bir gelir oluşturmanın önünü açmıştır.

Varlık vergisi ile böylece nüfusun çoğunluğunun vergi yükünden muaf tutulması mümkün olabilmiştir. Bu vergi türü hiç kuşkusuz ki caziptir, çünkü avantajlı olarak doğmayı zorlaştırarak meritokrasiyi desteklemektedir.

Varlık vergisi, gelirden çok zenginlik hususundaki dengesizliği azaltmaktadır. Gelirler, gelecek nesiller için ölçeklerin nasıl ele alındığını belirlemektedir. Nitekim bu da hükümetin bolca para üretmesi bakımından avantajlı görülmektedir.

Varlık Vergisi Nedir?

Varlık vergisi, bir kişinin sahip olduğu net varlıkları üzerinden alınan yıllık bir vergidir. Bireysel vergi veya servet vergisi olarak da ifade edilebilmektedir.

Varlık vergisi, gelir vergisinden farklıdır. Gelir vergisi, her yıl elde edilen kazanca dayalıyken, varlık vergisi, sahip olunan net varlıklara dayanmaktadır. Bu varlıklar nakit para, banka mevduatları, hisse senedi yatırımları ve emeklilik planındaki birikimler gibi çoğu şeyi kapsamaktadır.

Örneğin, bir kişinin nakit, hisse senedi yatırımları ve emeklilik planını içeren toplam varlıklarının 600 bin lira olduğunu varsayalım. Eğer bu kişinin 100 bin lira borcu varsa, toplam net varlığı 500 bin lira olacaktır. Bu kişinin ödemesi gereken varlık vergisi ise 500 bin lira üzerinden hesaplanmış olacaktır.

Varlık Vergisine Yönelik Eleştiriler Nelerdir?

Birçok eleştirmenin de vurguladığı gibi varlık vergileri, refah yaratan ekonomik aktiviteleri engelleyerek verimsizliğe sebep olabilmektedir. Bunun da ötesinde, toplanan hasılat hayal kırıklığı yaratabilmektedir.

En zengin insanlar, genelde vergiden kaçınma konusunda çok yeteneklidir. Üstelik bunun nedeni de sadece iyi vergi muhasebecileri tutabilmeleri değildir.

Refahın küçük bir nüfus kesiminde yoğunlaşmasına rağmen, OECD ülkelerindeki ortalamaya göre varlık vergileri toplam vergi hasılatının yüzde 2’sini bulmamaktadır.

Varlık Vergisinin Avantajları Nelerdir?

Varlık vergisi, yatay eşitlik ve dikey eşitliğe imkan verebilmektedir. Böylece benzer düzeyde insanlar aynı miktarı öderken, zenginler daha fazla ödeme yapabilmektedir.

Gelir vergisinde bunu elde etmek mümkün değildir. Örnek vermek gerekirse, geliri olmayan ne zengin ne de fakir bir insan gelir vergisi ödemez iken, sadece zengin olan varlık vergisi ödemektedir.

Varlık Vergisi Türleri Kaça Ayrılır?

Varlık vergisini ikiye ayırmak mümkündür. Çünkü bunlar sermaye transfer vergileri ve yıllık varlık vergileri olarak iki şekilde karşımıza çıkabilmektedir.

Sermaye transfer vergileri, varlıklar bir şekilde el değiştirdiğinde alınmaktadır. Örneğin, bir ölümde veraset vergisi olarak veya bir bağışta intikal vergisi olarak alınabilmektedir.

Yıllık varlık vergileri, vergi verenin net değer toplamının bir bölümü olarak her yıl alınmaktadır. Bazı insanlar, sermaye kazancını varlık vergisi olarak algılamaktadır. Ancak tam olarak ifade etmek gerekirse, sermaye kazancı, bir varlık vergisi yerine sermayenin kendisi üzerinden kazanılan gelirin vergisi anlamına gelmektedir.

Hangi Ülkeler Varlık Vergisi Alır?

Ülkeler, varlıklar belirli bir minimum eşiğe ulaştığında veya varlıklar başka birine devredildiğinde, bir kez, yılda bir veya ara sıra, bir varlık vergisi alma kararı verebilmektedirler.

Dünya genelinde varlık vergisi uygulayan ülkeler bulunmaktadır. Bir düşünce kuruluşu ve vakıf olarak faaliyetlerini sürdürmekte olan Vergi Vakfı’na (Tax Foundation) göre, 2019 senesinde bireylerden net varlık vergisi toplayan ülkeler arasında İspanya, İsviçre, Norveç, Fransa ve Kolombiya yer almıştır.

Öte yandan, bazı ülkelerde de varlık vergisi için çalışmalar yürütülmektedir. Örneğin, bu ülkeler arasında Amerika Birleşik Devletleri yer almaktadır. ABD’de varlık vergisi uygulaması için teklifler verilmesine rağmen henüz bu hususta somut bir adım atılmamıştır.

Meraklıları için küçük bir not düşmek gerekirse, şu an Amerika Birleşik Devletleri, daha yüksek federal gelir vergisi oranlarında daha yüksek gelire sahip olanları vergilendirmek için artan oranlı bir vergi sistemi kullanmaktadır.