Venezuela Ekonomisinde Olup Bitenlerin 7 Maddelik Özeti

Uzunca bir süredir hem siyasi hem de ekonomik boyutta kriz yaşanan ve krizin giderek derinleştiği Venezuela’da demokratik alan iyice daraldı, kararnamelerle yönetilmeye başlanan ülkede polis ve asker şiddeti artarken, halkın hükümete olan güveni de azaldı.

Bugün Venezuela’da enflasyon inanılmaz boyutlarda. Ülkede temel ihtiyaç ürünlerini bile bulmak oldukça zor. Dış borcu hızla artan ülkede halkın alım gücü de hızla düşüyor. Sokaklarda şiddet artarken, hırsızlık, yağma, çeteleşme ve ölüm vakalarında da artış yaşanıyor.

Peki, Venezuela’da ne oldu, neler oluyor?

Maduro ve muhalefet arasındaki gerilim, ülkedeki krizi de derinleştirdi

Venezuela’da uzun bir süredir siyasi kriz yaşanıyordu. Önceki Devlet Başkanı Chavez‘in ölümünün sonrasında Devlet Başkanlığı görevine gelen Maduro ‘nun sosyalist kimliği ve aynı zamanda Bolivar Devrimlerini devam ettirmeye yönelik politik tutumu, sağ muhalefetin Maduro’ya karşı eleştirilerinin başlangıcını oluşturdu.

Merkez sağ partilerden oluşan muhalif birlik, Maduro yönetimini ülkede yaşanan ekonomi problemlerinin sorumlusu olarak görüyor ve otoriterleşmekle suçluyordu.

Uzun yıllardır Maduro ve Muhalefet arasında süren bu gerilimi daha da körükleyen bir gelişme Nisan ayında yaşandı. Venezuela Yüksek Mahkemesi, aldığı bir karar sonrasında ülke meclisinin tüm yetkilerine el koyduğunu duyurdu. Bu kararın meclisin yasal düzenlemelere uymaması ve de hukukun üstünlüğüne aykırı faaliyetlerde bulunması gerekçesiyle alındığı belirtildi.

Alınan karara yönelik olarak, Venezuela Meclisi, bu kararı tanımayacaklarını belirtilerek, Maduro yönetimini tekrar diktatörlükle suçladı. Maduro ise kararla ilgili olarak ‘Bu tartışma sona erdi, Anayasa kazandı’ açıklamasında bulundu. Venezuela Yüksek Mahkemesi tarafından alınan ve muhaliflerin ‘darbe’ olarak nitelendirdiği bu karar daha sonra geri alındı.

Karar geri alındı alınmasına ama Maduro yönetimi ve muhalefet arasındaki gerilim hala sürüyor. Hayali isimlerin verdiği dilekçeler, seçimlere hile karıştırma gibi iddialar tartışmaları bitirecek gibi gözükmüyor.

Her şey ülkenin temel dayanağı petrol ihracatı gelirlerinin azalmasıyla başladı

Ülkedeki siyasi kriz derinleşirken, güçlü tarafın daha da güçlendiği sistem işlemez hale geldi. Bu sistemin en önemli temel dayanağı petrol ihracatından elde edilen gelirlerdi. Petrol fiyatlarında yaşanan büyük düşüş, ülkeye yönelik ekonomik saldırı ve sabotajların etkisini de önemli ölçüde artırdı.

Gıda, temel ihtiyaç ve tüketim maddelerinde sermaye ve dış bağımlılık sürerken, iktidar yandaşlığı yeni burjuvaları ortaya çıkardı ve devlet kurumlarında yolsuzluk hızla arttı.

Venezuela kararnamelerle yönetilmeye başlayan bir ülke konumuna geldi. Demokratik alan ortadan kaldırıldı. Venezuela sokaklarında, iktidar yanlıları ve muhalefet sıklıkla karşı karşıya gelirken, polis ve asker şiddeti de artış gösterdi.

Ülkede enflasyon yüzde 800’e kadar yükseldi

2012 senesinde yüzde 24.6 olan enflasyon, 2017 Şubat ayında yüzde 800’e kadar yükseldi. Şu anda ülkedeki enflasyon oranı yüzde 741.

Ülkede başkent Caracas dışında gıda ve temel ihtiyaç maddeleri bulmak her geçen gün daha fazla zorlaşıyor. Çeteler tarafından ele geçirilen gıda ve temel ihtiyaç maddeleri de olması gerekenden çok daha yüksek fiyatlara satılıyor.

Birçok gıda ürünü fahiş fiyatlarla satışa çıkarken dünyaca ünlü gıda firmaları da üretimlerini zaman zaman ya da tamamen durduruyor. Geçen yıl fast food devi McDonald’s ekmek yetersizliği sebebiyle ülkedeki BigMac satışlarını durdurma kararı almıştı.

Bir önceki yıl ülkedeki süpermarketleri gezen BBC muhabiri Daniel Garcia Marco, ülke halkının temel ihtiyaç malzemeleri için süpermaketlerde uzun kuyruklar oluşturduğunu, başkent Caracas dışında temel ihtiyaç ürünleri bulmanın zorluğunu ve bir kavanoz Nutella fiyatının 15 bin Venezuela Bolivarı (15 dolar) seviyesine kadar çıktığını aktartmıştı.

Hastanelerin yüzde 80’inde cerrahi malzeme yok

Şu anda Venezuela halkının her zamankinden daha çok ihtiyaç duyduğu sosyal hizmetlerde de aksamalar yaşanıyor ve sağlık gibi önemli hizmetler çoğu zaman verilemiyor.

Hastanelerin yüzde 80’inde cerrahi malzemenin bulunmadığı ülkede çoğu şehir ve kasabaya hiç su verilemezken, elektrik kesintileri de ortalama 20 saati bulabiliyor.

Venezuela ekonomisi yüzde 18.6 daraldı

Ülke ekonomisinin daralmasının en temel sebebi petrol fiyatlarının düşüşü. Ülkedeki ekonomik göstergelerden bazıları şu şekilde:

• Enflasyonun inanılmaz boyutlara ulaştığı Venezuela’da ekonomi yüzde 18.6 daraldı.
• En son Nisan 2016’da paylaşılan veriye göre ülkede işsizlerin oranı yüzde 7,3.
• Faiz oranının yüzde 21.78 olduğu ülkede devlet borcunun GSYİH oranı ise 49.8.
• Ülkenin resmi para birimi Venezuela Bolivarı. Şu anda 1 ABD doları yaklaşık 10 Venezuela Bolivarı ediyor.

Ülkede önemli güvenlik sorunları yaşanıyor

Geçen yıl Venezuela’daki seyahatinden izlenimlerini aktaran seyahat bloggerı Rotasız Seyyah, ülkedeki güvenlik problemlerine dikkat çekerek sokaklarda bazı zamanlarda ölümle sonuçlanabilen hırsızlık olaylarının sıklıkla yaşandığını not etmişti.

Yaklaşık 20 gün süresince Venezuela’da kaldığı bir apartmanı görüntüleyen Rotasız Seyyah, insanların kendi güvenliklerini sağlamak için aldıkları önemleri yukarıda izleyebileceğiniz bir videoyla da paylaştı.

Venezuela’nın MERCOSUR üyeliği askıya alındı

Ülkede yaşanan kötü ekonomik durum ve demokrasi krizi sonrasında Venezuela’nın Güney Amerika Ortak Pazarı (Mercosur) üyeliği de askıya alındı. Dünyanın en büyük petrol rezervlerinden birine sahip olmasına rağmen Venezuela’nın Mercosur üyeliği, kurucu üyeler Arjantin, Brezilya, Paraguay ve Uruguay tarafından iptal edildi.

Diğer yandan şu anda ülkenin rezervleri de gerilemiş durumda. Venezuela Merkez Bankasına ait verilere göre, ülkenin uluslararası rezervleri Temmuz 2015’ten bu yana yaklaşık olarak yüzde 50 geriledi.

Nakit sıkıntısının yoğun olarak yaşandığı ülkede nakit ve altın rezervleri gerilemeye devam ediyor. Ülkenin merkez bankasında şu anda 11,8 milyar dolarlık rezerv bulunuyor.