Dünyada Para Yerine Kullanılan ve Kullanılmış İlginç Şeyler

Lidyalılar parayı bulmadan önce insanlar sahip oldukları yiyecek ve eşya gibi şeyleri birbirlerine değiş-tokuş (takas) ederek bir nevi bugün ki paranın işlevini sağlamaya çalışıyorlardı.

Günümüzde nakit para kullanımı azalmaya başladı. Hatta bazı ülkeler nakit para kullanımını tamamen sonlandırırken, ABD gibi gelişmiş birkaç ülke de nakit para kullanımı kademeli olarak sonlandırmayı tartışıyor.

Artık nakit para kullanmak yerine çoğu zaman banka kartları, mobil ödeme veya çevrimiçi cüzdan gibi ürünleri kullanmayı tercih ediyoruz. Bu ürünler bizim için kolaylık sağlıyor. Ülke ekonomileri için de özellikle kayıt dışı ve kaçakçılığı engellemesi nedeniyle kullanımı daha fazla teşvik ediliyor.

Fakat hala bazı dünya ülkelerinde doğrudan paraya alternatif olarak çok ilginç eşyalar veya yiyecekler kullanılmaya devam ediyor. O ülkeler ve paraya alternatif olarak kullandıkları ve kullanmaya devam ettikleri birkaç ilginç şey ise şöyle:

Çay Blokları

Çay yapraklarının preslenmesiyle oluşturulan çay blokları İkinci Dünya Savaşı’na kadar bazı Asya ülkelerinde para yerine kullanıldı. Çay blokları Asya ülkelerinde 19. Yüzyıldan itibaren 1935 yılına kadar Moğolistan, Sibirya ve Tibet gibi ülkelerde hayvan alımı ve vergi ödemelerinde kullanıldı. O dönemlerde tek bir çay bloku yaklaşık 1 rupi değerindeydi. Bahsi geçen bu ülkeler için çay blokları dönemin parasından çok daha değerli haldeydi.

Parmesan Peyniri

Pizzaların üzerinde görmeye alışık olduğumuz parmesan peyniri hala Kuzey İtalya ve Romanya’da para alternatifi yerine kullanılmaya devam ediyor. 1 baş parmesan peyniri yaklaşık 300 dolara denk geliyor. Hatta İtalya’da Banco Emiliano Bankası krediler için bu peynirleri teminat olarak kabul ediyor. Böylece çiftçiler peynirleri karşılığında dilerlerse kredi alarak, finansal ihtiyaçlarını karşılayabiliyorlar. 2009 yılında 187 milyon dolar değerinde peynir rezervine sahip olan bankaya üç kez soygun girişiminde bulunulduğunu da söylemeden geçmemek gerekiyor. Değerinin daha iyi anlaşılabilmesi bakımından 1 baş parmesan peynirinin 2-3 yılda oluştuğunu da ekleyeyim.

Şişe Kapakları

2005 yılında Kamerun’da bira üreticisi bir firma satışlarını artırmak amacıyla bira kutularının kapakları altına çeşitli hediyeler yerleştirmeye karar verdi. Bu kararın ardından Kamerun halkı kampanyaya yoğun ilgi gösterince ve satışlar da artınca rakip firmalarda aynı taktiği izledi. Firmalar arasında rekabet artıkça neredeyse her kapakta hediye çıkmaya başladı. Kısa sürede bira kapaklarından ücretsiz biralardan, spor otomobillere kadar neredeyse pek çok hediye kazanmak mümkün oldu. Aynı yıl Kamerun’da bir şişe bira 1 dolara satılmasına rağmen, bira şişelerine ait kapaklarda aynı fiyata yani 1 dolara satılıyordu veya bu değer karşılığında alışveriş yapılıyor ve farklı ürünler satın alınabiliyordu.

Mobil Dakikalar

Mısır, Nijerya, Hindistan, Güney Afrika ve Gana gibi ulusal para birimi hiperenflasyon etkisi altında olan ülke insanları cep telefonu hat bakiyelerinde bulunan dakikalar karşılığında küçük alışverişler yapmaya devam ediyorlar. 2011 yılından itibaren bu ülkelerde para alternatifi olarak geçen mobil dakikalar günümüzde de kullanılmaya devam ediyor ve bu ülkelerde oldukça da yaygın.