Kanadalı çinko üreticisi Pasinex, Türkiye’de büyüyor

Maden şirketleri için Türkiye giderek enteresan ve cazip bir hal alıyor. Pasinex Resources ile Adana’da şimdiden büyük başarılara imza atan Kanadalı bir kuruluş Türkiye‘de yerini almış vaziyette.

Türkiye uzmanlar tarafından madencilik sektöründe “underexplored” olarak nitelendiriliyor. Türkiye’nin kendine özgü jeolojik yapısında büyük altın ve baz metal rezervleri olmasına rağmen ülkede madenciliğe sadece yirmi yıldır yatırım yapılıyor.

Türkiye’de madenciliğe yatırımın ne denli büyük başarılara yol açabileceğini Kanadalı kuruluş Alacer Gold’un Çöpler ismindeki madeni gözler önüne seriyor. Çöpler Avrupa’nın en büyük altın, gümüş ve bakır madenleri arasında yer alıyor. Madenin işletmecileri, bu sene yer altından 160.000-180.000 ons altın çıkarmayı hedefliyor. Maliyeti de dikkate alınınca işin yüksek getirisi bulunuyor, zira “All-In Sustaining Costs” (AISC) ons başına 700 ile 750 dolar aralığında seyrediyor ve şu anki altın fiyatının ons başına 1.200 dolar olması da yüksek kâr marjını ortaya koyuyor.

Kısa süre önce Türkiye’de yeni bir çinko üreticisi de faaliyetlerine başladı. Bir kaç yıl önce yerli kuruluş Akmetal A.Ş. ve Kanadalı Pasinex Resources, Güneydoğu Anadolu’nun merkezinde çinko yataklarını keşfetmek adına 50/50’lik bir dağılım ile ortak girişim şirketi Horzum’u kurdu. Böylece Adana’ya 150 kilometre uzaklıkta olan Pınargözü maden ocağı üretime açıldı.

Öte yandan, bölgede çinkonun yanı sıra üretimin yüzde üçünü kapsayan kayda değer kurşun buluntularına da rastlanıldı.

Adana’da bu sektörde kalifiye eleman sayısı genel anlamda yeterli, mevcut ulaşım hattı memnun edici ve arabayla iki buçuk saatlik mesafede bulunan komşu şehir Mersin‘de uluslararası bir liman da bulunuyor.

Üretimde istikrarlı yükseliş

Yatırım giderlerinden tasarruf etmek için Pınargözü’nde üretim yavaş yavaş arttırıldı. 2014 yılında yeraltından 10 bin tondan daha az çinko çıkarılırken, 2015’de bu rakam hafifçe yükseldi ve 2016’da ise büyük bir sıçrama kaydedilerek 30 bin ton kadar çinko elde edildi. Pasinex CEO’su Steve Williams, bu sene iki katını hedefleyerek çıtayı daha fazla yükseltti.

Aynı zamanda Pınargözü madeni, önemli bir özelliğe de sahip: Yeraltındaki çinko yüksek seviyede zenginleştirilmiş olduğu için doğrudan doğruya satmak mümkün. Bu sebeple hammaddeyi konsantre etme zorunluluğu bulunmuyor. Bunu delme işleminden sonraki sonuçlar da ispatlıyor. Örneğin, “PPU16-020” kuyusundaki taşlarda çinko oranı yaklaşık %55,6. Bu dünya çapında olağanüstü bir yüzde.

Toros dağlarının merkezinde bulunan Pınargözü’nün jeolojik koşulları Meksika ile hemen hemen aynı. Oradaki gümüş ve çinko madenleri de benzer yüzdelere sahip. Bu yüzden Williams geleceğe üretimi katlama hedefiyle olumlu bakıyor.

Şu ana kadar bir madenin ortalama rezerv ömrü en az altı yıl olarak değerlendiriliyor. Fakat Meksika ile benzer yapıdaki madenlerde çinko ve gümüş donanımlı mineralizasyonlar genellikle birkaç kilometre uzunluğunda. Bu yüzden Pasinex ve Akmetal’in daha yolun başında olduğunu açıkça söylemek mümkün.

Çinko piyasasında arz eksikliği

Çinko piyasası henüz son birkaç yıldır hareketlenmeye başladı. Hammadde fiyatları 2011’e kadar yükselmişti, ancak genellikle bakır, altın ve gümüşe yatırım yapılıyor, çinko uzun bir süredir şirket ve yatırımcıların dikkatini çekmiyordu ama artık devir değişiyor.

Gelecek yıllarda büyük maden ocaklarının ömürleri doluyor. Bu yüzden de çoğunda üretim şimdiden önemli ölçüde gerilemeye başladı. Piyasa uzmanları gelecek beş yıl içinde dünya çapında üretimin yüzde 10 civarına düşmesini bekliyor.

Elbette, madencilik alanında yaşanan bu gelişmeler borsada da yankı buluyor. Aralık 2015’de ton başı 1.500 dolar olan çinko fiyatı yüzde 80’lik bir artış kaydederek, London Metall Exchange’de (LME) 2.700 dolar seviyesinde işlem görmeye devam ediyor.

Çinko eksikliği Londra ve Şanghay’daki stoklarda da hissediliyor. Son 12 ayda mevcut çinko grafikte görüldüğü gibi yüzde 30 civarına düştü. Şanghay’ın bu alanda önemli bir ticaret merkezi olarak göz ardı edilmemesi gerekiyor, zira dünya çapında çinkonun yüzde 40’ından fazlası Çin tarafından tüketiliyor.

Küresel maden üretimi önceki yıla göre yüzde 7.3 oranında yükselmiş olmasına rağmen çinko ve kurşun üreticileri federasyonu International Lead and Zinc Study Group (ILZSG)‘in verilerine göre, bu senenin ilk dört ayındaki arz eksikliği 112.000 ton.

Dünyanın en büyük üreticilerinden birisi olan Teck Resources’a göre dünyadaki çinko stoğu Eylül ayında “Pinch Point” denilen noktaya ulaşacak. Yaklaşık on yıl önce aynı durum söz konusu iken ton başı çinko fiyatı 4.500 dolar seviyesinde seyrediyordu.

Bu arada, elde edilen çinkonun yüzde 65’i küf oluşumunu engellemek için inşaat sektöründe ve ev aletleri gibi ürünler için kullanılırken, güneş kremi ve tıbbi alanda hap gibi ilaçların üretiminde de kullanılabiliyor.

Pasinex büyük bir kâr artışının eşiğinde

Geleceğe yönelik bu iyimser bakışın, Almanya ve Kanada borsalarında işlem gören Pasinex’in rakamlarına da yansıması kuvvetle muhtemel.

Pasinex’in 2016 yılındaki net kârı toplam 829.906 Kanada doları olarak gerçekleşti. Şirketin Pınargözü’ndeki üretimi istikrarlı bir şekilde büyüdüğü için piyasada artık daha yüksek bir sonuç bekleniyor. Zira bu gelişmeler şirketin hisse fiyatının doğrudan ayaklanmasını sağlayacaktır.

Tüm bunlara ek olarak, Nisan ayında ilk bağımsız maden kaynağı tahmininde bulunmak üzere ünlü hizmet şirketi CSA Global, şirket tarafından görevlendirildi. CSA Global Kanada menkul hukukuna göre bir NI 43-101 raporu oluşturacak. Şimdiye kadar böyle bir çalışmadan maliyet nedenlerinden dolayı feragat edilmişti.

Şirket yeniden değerleme görebilir mi?

Oluşturulacak rapor Pasinex hisselerinin borsada yeniden değerleme görmesine yol açabilir. Böylece Almanya’da ISIN CA70260R1082 ve Kanada’da PSA menkul değer sembolü ile işlem gören hisse, yatırımcılar için büyük bir potansiyele sahip olabilir.

Bugüne kadar Pasinex büyük ölçüde fark edilmemiş olmasından dolayı piyasa değeri toplamda mütevazi bir rakam olan 23 milyon Kanada dolarıydı. 2017 yılı ikinci çeyrek sonuçları ve NI 43-101 raporunun açıklanmasının ardından şirketin piyasa değerinin hızla yükselişe geçmesi beklenebilir.

Aşağıdaki videoda Pasinex CEO’su Steve Williams, Türkiye’ye yönelik düşüncelerini dile getiriyor: