Rahat bir finansal gelecek yaratmanın ilk adımı tasarruf yapmaya başlamaktır. Bu işin ideali de en erken vakitte başlamak ve olabildiğince çok parayı toplamaktır.
Küçük gibi görünen tasarruflar zamanla büyüyerek önemli birikimlere dönüşür. Birikimler de mevcudiyetlerini zamanla ve akıllı tercihlerle daha fazla kâr getiren yatırımlara bırakır.
Nihai olarak bir süre sonra paranız sizin için çalışmaya başlar ve finansal yükünüzü görülmemiş bir şekilde hafifleterek finansal özgürlük sağlar.
İşte bu sebeple küçük dahi olsa tasarruf yapmaya başlamak çaba harcamaya değer. Daha fazla para biriktirmek için etkili tasarruf yollarına göz atmaya başlayın.
İçindekiler
Genel
– Para üstlerinizi biriktirin. Bir yıl boyunca her gün kenarı 50 kuruş para atarak 500 liralık acil durum fonunun %40’lık kısmını biriktirmiş olursunuz. Acil durum fonu, işsiz kalmanız ya da sağlık gibi önemli ve acil durumların vuku bulması halinde kullanabileceğiniz bir birikim türüdür. Halka arasında “arkaya para atmak” denilen şeyden farksızdır.
– Pahalı olan hiçbir şeyi sırf canınız istedi diye almayın. Pahalı bir şey satın almadan önce kendinize en az 24 saatlik bir düşünme süresi verin. Bu şekilde bir anlık hevesle yapacağınız harcamalardan daha az pişman olacak ve acil durum fonunuza daha fazla para aktarmış olacaksınız. (Ayrıca bkz: Acil durum fonu nasıl oluşturulur?)
– Harcamalarınızı takip edin. Ayda en az bir kere kredi kartı, banka hesabı gibi şeylerin kayıtlarına bakıp ne satın aldığınızı görün. Daha sonra kendinize yaptığınız harcamaların bir kısmını birikim hesabınıza yatırıp yatıramayacağınızın mümkün olup olmadığını sorun.
– Banka kartınızı ve kredi kartınızı sağduyulu bir şekilde kullanın. Kredi kartı borcunuza ödeyeceğiniz faiz oranını minimuma indirmek adına kredi kartı harcamalarınızı ay sonunda tamamen kapatabileceğiniz seviyede tutun. Eğer bir banka kartı kullanıyorsanız ek hesapların sağladığı limit aşımı hakkınızın büyüsüne kapılıp sahip olmadığınız parayı harcamayın.
– Bir bütçe oluşturmak için etkili bir yol mu arıyorsunuz? Ayın ilk gününden itibaren her harcamanız için fiş isteyin. Ay sonunda fişleri kontrol edin; böylece paranız nereye gidiyor rahatlıkla görebileceksiniz. (Ayrıca bkz: Bütçe Planı Nasıl Yapılır?)
– Birçok insan neye ne kadar harcadığını takip etmez, bu yüzden de harcamaları bütçesini geçince bunun farkında olmaz. Neye ne kadar harcadığınızı takip etmek için şöyle bir yöntem uygulayabilirsiniz; yemek, ulaşım, eğlence gibi harcama yapacağınız her bir alan için bir zarf edinin ve her bir kategoriye ayırdığınız parayı bu zarfın içine koyun. Böylece ihtiyacınız olmayan şeyleri satın almayacak ve birikim hesabınıza daha fazla para aktarabileceksiniz.
– İşyeriniz tarafından sağlanan indirimleri veya teşvik programlarını takip edin. Örneğin çalıştığınız şirket gıda alışverişi, spor salonu üyeliği, film veya festival biletlerinde indirim sağlıyorsa bunlardan faydalanın! Bunları şirket içi ağdan insan kaynakları temsilcisine ulaşarak öğrenebilirsiniz. Son yıllarda pek çok şirket, çalışanları için benzer indirim ve teşvikler sunuyor.
– Birikim disiplinine sahip olmanın en etkili yollarından biri de para harcadığınız her boş şey kadar birikim yapmanızdır. Bir kavanoza bira, şarap, sigara, özel üretim kahve gibi şeyler için harcadığınız para kadar para koyun. Mesela bu kurala göre içeceğiniz sigara kadar parayı kenara atamıyorsanız o sigarayı içemezsiniz de.
– Bir eşya satın alacağınızda o eşyanın parasını saatlik kazancınıza bölün. Diyelim ki saatte 10 lira kazanan bir insanınız ve 100 liraya bir çift ayakkabı alacaksınız. Kendinize şunu sorun; bu ayakkabı için 10 saat çalışmama gerçekten değecek mi? Bu, bir şeyin önemini anlamanız konusunda çok yardımcı olan bir yöntemdir.
– Yıllık 500 lira gibi uzun vadeli birikim hedefleri yerine aylık veya haftalık 50 lira gibi kısa vadeli birikim hedefleri koyun. İnsanlar kısa vadeli hedefleri gerçekleştirmede uzun vadeli hedefleri gerçekleştirmede olduğundan daha başarılıdır.
– Alacağınız şeyleri internet üzerinden toplu halde satın alın. Bazı firmalar büyük siparişlere bedava kargo bile sağlar. Bazen büyük indirimlerin yapıldığı tasfiye satışlarına da denk gelebilirsiniz, ayrıca dayanıklı gıda ve bebek bezi gibi ürünleri stoklayabilirsiniz. Bu hem paradan, hem de zamandan kazandırır!
Yemek
– Kahvenin pahalı varyasyonları yerine normal kahve için. Örneğin çeşitli çikolatalarla hazırlanmış lüks bir cappuccino yerine kahve içerek günde 2 lira az para harcayabilir, böylece yıllık 500 liralık ekstra bir birikime ulaşabilirsiniz.
– Öğlen yemeğinizi evden getirin. İşyerinde 5 liraya yemek yemek yerine evde 2.5 liraya hazırlayacağınız bir yemek günde 2.5 lira kâr etmenizi, böylece ek bir birikime ulaşmanızı, üstüne de elinizde para kalmasını sağlar.
– Aylık dışarıda yeme sayınızı her ay düşürün. Dışarıda yemeğe 25 lira vermek yerine 5 liraya evde yemek hazırlamanız her ay 20 lira kâr etmenizi sağlar.
– Yiyecek alışverişleriniz için bir liste yapın ve o listeye sadık kalın. Ellerinde bir alışveriş listesi ile alışveriş yapıp liste dışı şeyleri pek almayanlar markete listesiz gidip alacaklarına orada karar veren insanlardan daha az para harcarlar. Bu yöntemle yılda yüzlerce lira tasarruf edebilirsiniz.
Bankacılık
– Kredi kartı borcunuzu 1000 lira azaltın. Bu şekilde 150-200 lira civarı, hatta %20-30 oranında faiz ödüyorsanız daha da fazla miktarda kâr etmiş olacaksınız. (Ayrıca bkz: Kredi Kartı Borçlarını Kontrol Altına Almanın 3 Yolu)
– Aylık kredi kartı borcunuzu zamanında ödeyin. Gecikme zammı ödemeden biriktireceğiniz aylık 30-35 lira ile bile kârlı yatırımları finanse edebilirsiniz.
– Yalnızca kart sahibi olduğunuz bankaların ATM’lerini kullanın. “Ortak ATM” olarak bilinen başka bankaların ATM’lerini kullanmak işlem başına yaklaşık 6 lira, veya yıllık 150 lira civarı bir masraf yaratacaktır. (Ayrıca bkz: Bankalara Ödediğiniz Masrafları 8 Yolla Azaltın)
– Genellikle şube kullanmıyorsanız ve bankacılık işlemlerinizi ATM ve internet şubelerinden gerçekleştiriyorsanız, Enpara, CEPTETEB gibi şubesiz bankacılık ürünlerine geçiş yapmayı düşünün. Bu ürünlerde birikim hesabınıza işletim ücreti ya da farklı olabilecek ek masrafları ödemeniz gerekmez.
Borçlar
– Borçlanmamanın en kesin yolu kendinize yazılı bir bütçe planı oluşturmaktan geçer. Bu nedenle bir bütçe planı oluşturun ve giderlerinizi önceden planlayın. Bu, gelecekte planınızdan sapmamanız ve borçlanmamanıza zemin hazırlar. Borçlanmayarak daha fazla tasarruf yapmak elinizdedir.
– Mevcut borçlarınızı hesaplayın. Borçlarınızın kontrolünüzden çıkacak düzeyde büyümesini engelleyin. Özellikle de yüksek faizli borçlara dikkat edin. Yüksek faizli borçlar cebinizden çok daha fazla para çıkmasına neden olur ve potansiyel birikimlerinizi azaltır.
– Borçlanmanın önüne geçmek için elinizdeki imkânlarla yaşamaya çalışın. Sağlık gibi çok önemli konular vuku bulmadıkça kesinlikle borçlanmayın.
Sigorta
– Ev ve araç sigortası için birden fazla seçeneği değerlendirin. Poliçelerinizi her sene yenilemeden önce diğer firmaların verdiği oranlara da bakın. Diğer şirketlerin yıllık primleri daha düşük olabilir.
– Hayat sigortanızın neleri kapsaması gerektiğini saptayın. Eğer çocuklarınızın ekonomik olarak bağımsız bir hayatı varsa veya eşiniz çalışıyorsa sizin hayat sigortanızın onları kapsamasına gerek olmayabilir. Hayat sigortasına ödenecek yıllık primleri azaltarak tasarruf yapabilirsiniz.
– Kredi sigortanızın kapsamından taksitli kredilerinizi çıkarabilirsiniz. Birçok tüketici taksitleri ödemeye yetecek finansal durumda olduğu için aslında kredi sigortalarının taksitleri kapsamasa da olacağını bilmez.
Sağlık
– Sağlık sigortanız yoksa mutlaka bir sağlık sigortası yaptırmayı düşünün. Tedavi ve ilaç masrafları yeterince pahalı. Sağlık sigortası her durumda daha kârlıdır.
– Sağlık sigortanız yoksa hekiminize size muadil ilaç yazıp yazamayacağını sorun. Muadil ilaçlar, marka ilaçlardan onlarca lira daha ucuza alınabilen şeylerdir.
– Önleyici diş bakımı karlı bir uygulamadır; dişlerinize bakım uygulayarak çürükler, kök kanalı iltihapları ve diş taçları gibi pahalı ve acı dolu tedavilerden korunmuş olursunuz.
Ulaşım
– Arabanızın motor ayarlarını düzenli yaptırın ve araba lastiklerinizin havasını uygun seviyede tutun. Böylece benzine yılda ortalama 100 lira az ödemiş olacaksınız.
– Benzin için etrafınızdaki seçenekleri değerlendirin. Benzin istasyonlarının fiyatlarını karşılaştırmak ve (birçok arabanın kullanma kılavuzunda da önerilen) düşük oktanlı benzin kullanmak size yılda yüzlerce lira kâr ettirebilir. (Ayrıca bkz: Aracınızda Yakıt Tasarrufu için 10 Tüyo)
– Araç sürerken hızlı kalkışlardan-duruşlardan kaçının. Zaman içerisinde bakım ve benzin paralarından yüzlerce lira tasarruf edebilirsiniz.
– Daha az taksi kullanın. Taksi yerine toplu taşıtları kullanmak yolculuk başına 5 ila 10 lira arasında tasarruf etmenizi sağlar. Eğer sık sık taksi kullanan biriyseniz bu sayede daha yüksek birikimlere ulaşabilirsiniz.
– Daha ucuz biletler için tüm hava yolu şirketlerinden fiyat alın. Ucuzabilet, Skyscanner gibi karşılaştırma sitelerini kullanın. Fakat tüm web siteleri indirimli taşıyan şirketleri her zaman göstermez, bu yüzden uçak şirketlerinin kendi sitelerini de mutlaka ziyaret edin; bu sayede yüzlerce lira tasarruf edebilirsiniz.
Barınma
– İhtiyacınız olmayan boşluklara boşuna para ödemeyin. Sahip olduğunuz alanı etkili şekilde kullanacak fikirler geliştirip daha ufak bir eve çıkarak tasarruf yapabilirsiniz. (Ayrıca bkz: Küçük Evlerde Yaşamanın 6 Ekonomik Avantajı)
– İşyerinize yakın bir yerde yaşayın. Bu her zaman mümkün olmasa da yılda 8000 km az yol kat ederek yılda 1000 lira kadar tasarruf edebilirsiniz.
– Konut kredinizin faizini düşünmek için yeniden finanse edin. Bu daha fazla tasarruf etmenize yardımcı olabilir.
– Evinizi tadilat yaptıracağınız şirketi iyi seçin. Tanıdıklarınıza iş yapmış tadilatçıları tercih edin. Size yazılı ve sabit fiyatlı fatura kesilmesinde ısrar edin. Yaptıkları iş sizi memnun edecek şekilde tamamlanmadan kesinlikle paranızın tamamını ödemeyin.
Evi Isıtma ve Soğutma
– Elektrik şirketlerinden ucuz veya düşük ücretli bir enerji etüdü talep edin. Enerji etüdü sayesinde evinizi ısıtmanın ve soğutmanın pahalı olmayan yöntemlerini öğrenip yılda yüzlerce lira tasarruf edebilirsiniz. Ayrıca elektrik dağıtım şirketinizi değiştirerek daha uygun fiyatlı tarifeler sunan dağıtım şirketleriyle çalışabileceğinizi unutmayın.
– Evinize yalıtım yaptırın. Kalafatlardaki delikler ve çatlaklar kışın evdeki sıcak havanın, yazın da evdeki soğuk havanın dışarıya kaçmasına sebep olur. Hatta yakınlardaki bir hırdavattan dükanından alınacak şeylerle kendiniz bile yapabilir, ucuz ve etkili yöntemler için hırdavatçıya bile danışabilirsiniz.
– Işığı bloke etmek veya içeriye gelmesini sağlamak için panjur kullanabilirsiniz. Yazın ışığı bloke ederek evi soğutabilir, yazın da panjurları açarak evi ısıtabilirsiniz. Böylece hem evinizdeki konforu artırır, hem de yıllık 100 liradan fazla tasarruf edebilirsiniz.
Giyim
– Outlet mağazalarındaki indirimleri takip edin. İndirim dükkanında indirimde olan bir kıyafetle tek tip ürün mağazasında ve departmanlı mağazalarda normal olarak satılan ürünler arasında ciddi fiyat farkları vardır fakat ikincisinde ürünler genelde bayağı indirimli olur.
– İkinci el mağazalarından ikinci el kıyafet almak da güzel bir seçenektir. Biraz çaba ile uzun yıllar giyebileceğiniz yüksek kaliteli ikinci el kıyafetleri çok ucuzdan alabilirsiniz.
– Kıyafette fiyat kadar kaliteye de önem verin. Eğer ucuza aldığınız bir gömlek bir seneyi çıkarmadan giyilmez hale geliyorsa zarardan başka bir şey değildir. Ürün seçerken kumaşını, dikişini, yıkanabilirliğini ve kalitesini belirleyen diğer faktörleri de hesaba katın.
– Kıyafetlerinizi ucuz yoldan temizleyin. Yıkamayı ve ütülemeyi kendiniz yapın. Eğer kıyafetlerinizi yıkamacıya veriyorsanız farklı yıkamacıların fiyatlarını karşılaştırın. Kıyafet başına 50 kuruş bile fark olsa bu yılda 100 lira kadar tasarruf etmenizi sağlayabilir. (Ayrıca bkz: Giyim Kuşam Harcamalarından Tasarruf Yapmak için 6 Fikir)
İletişim
– İletişim masraflarınızı gözden geçirin. İnternet ve kablosuz ağ kullanımı artık iyice yaygınlaştı fakat birçok tüketici hala aslında ihtiyaç duymadığı iletişim kapasitesi için para ödemeye devam ediyor. Örneğin hem internet için telefon hattınız hem de bir cep telefonunuz varsa aramalarınızı cep telefonundan yapın; böylece hatlardan birini kapatıp tasarruf edebilirsiniz.
– Telefon yerine WhatsApp, BiP gibi internet üzerinden çalışan uygulamaların yanı sıra e-mail ile haberleşme yollarını deneyin. Eğer internet bağlantınız varsa bu yolla mesaj başına neredeyse hiç para ödememiş olacaksınız. Sabit ve kablosuz hatlar, aboneler için bile dakika başı ücretlendirme yapabiliyorlar.
– Cep telefonu harcamalarınızı gözden geçirin ve azaltmanın yollarını arayın. Cep telefonu kullanımı birçok evin iletişim giderlerini arttırmış durumda. Azami görüşme sürelerini, kapsama alanı, roaming ve şebekeler arası kapatma ücretlerini gözden geçirin. Arama planınızın genelde kullandığınız arama modellerine uygun olduğundan emin olun. (Ayrıca bkz: Kendinize En Uygun Mobil İletişim Tarifesini Bulun)
Eğlence
– Çevrenizdeki ücretsiz veya düşük fiyatlı eğlence yollarını araştırın. Yerel gazeteleri ve web sitelerini ucuz veya ücretsiz parklar, müzeler, film gösterileri, spor etkinlikleri gibi sizin ve ailenizin hoşuna giden etkinlikleri bulmak için kullanabilirsiniz.
– Ücretli kablolu TV kanallarını, hatta toptan kablolu TV’yi iptal ettirin. Haftada bir film kiralayıp izlemek, ücretli kablolu TV kanalında izlemekten daha ucuz bir şeydir; böylece yılda 500 liradan fazla tasarruf edebilirsiniz.
– Kitapları satın almak yerine kütüphaneden alın. Kitapları satın almak yerine kütüphaneden almak yılda yüzlerce lira tasarruf etmenizi sağlar. (Ayrıca bkz: Eğlence giderleri için aylık olarak ne kadar harcamanız gerekir?)
Aile ve Arkadaşlar
– Alacağınız hediyeleri planlamaya çok önceden başlayın. Bu şekilde en anlamlı hediyeyi, ki genelde ucuz şeylerdir, bulmak için bol bol zamanınız olacaktır. Ayrıca eğer alacağınız hediyeler satın alınması gereken şeylerse alacağınız şeyi indirimli bulmak için araştırma da yapabilirsiniz.
– Aile içerisinde hediyeye harcayacağınız paranın sınırlarını konuşun. Bu şekilde hem harcamaları azaltırsınız, hem de ailenin az kazanan üyelerine büyük bir iyilik yapmış olursunuz.
– Restoranlarda buluşmak yerine ödeme yapmak zorunda olmayacağınız farklı etkinliklerde bulaşmayı düşünebilirsiniz. Herkes ailesine ve arkadaşlarına karşı cömert olmak ister ama bu bazen çok pahalıya patlayabilir.
