Hepimizin tasarruf etme ve para biriktirme niyeti bir şekilde vardır, değil mi? Hepimiz kendimize “şu yaşa geleyim, para biriktirmeye başlayacağım”, “önümüzdeki ay bu iş bitti, para biriktirmeye kesin başlayacağım” gibi sözler veririz.
Fakat gerçekten tasarruf edip para biriktirmeye yalnızca sağlıklı ekonomik alışkanlıklar geliştirince ve gelecekteki ihtiyaçların bugünkü lükslerden daha önemli olduğunu öğrendiğimizde başlarız.
Merak etmeyin, bu iş öyle göründüğü kadar zor değil. Harcama önceliklerinize yapacağınız birkaç ufak dokunuşla çok geçmeden tasarruf edip para biriktirmeye başlayabilirsiniz.
Maaş gününden maaş gününe yaşamaya bir son vermenin çok basit bir püf noktası var; sıfır esaslı bir bütçe oluşturmak. Bütçe yapmak, bir amaç doğrultusunda hareket etmek demektir. Bütçe yapmak paranızın nereye ne kadar harcanacağı ve her ay kenara ne kadar para atacağınız konusunda bir plan oluşturmanıza yardımcı olur. Paranızın kontrolünü kendi elinize almak için hiçbir zaman geç değildir!
Nedir Bu Sıfır Esaslı Bütçeleme Tekniği
Tüm harcamaların sıfırdan başlanarak en ince ayrıntısına kadar en baştan incelenmesini ve bu harcamaların sistematik bir şekilde sıralanarak yeniden belirlenmesini sağlayan planlamaya sıfır esaslı bütçeleme denir.
Sıfır esaslı bütçelerde her kuruşun harcanmadan veya kenara atılmadan önce bir adı veya yapacağı bir görevi olur. Paranızın son kuruşuna kadar siz de böyle yapın.
İşe öncelikle yaşamsal faaliyetlerinizi sürdürmeniz için gerekli olan en önemli kategorilerden başlayın. Herkes için olmazsa olmaz bu harcama kategorileri şunlardır:
- Yemek
- Kira ve faturalar
- Temel giyecek
- Ulaşım
- Kenara atılacak para
Kenara atılacak (birikim için ayrılacak) para da bu kategoriler ile beraber ana kalemlerden biri olmalıdır. Birikimlerinize ve temel ihtiyaçlarınıza para ayırdıktan sonra geriye kalan parayı diğer ihtiyaçlarınıza bölün. Bu şekilde yapılan bir bütçe planı kenara para atmadan tüm paranızı harcamanızı önler. İşin sırrı burada.
Para Biriktirmenin 12 Pratik Yolu
Cebinizde para olunca hayatınızın nasıl değişeceğini bir hayal edin. Bu parayla ne yapardınız? Mesela kredi kartı borçlarından mı kurtulurdunuz? Arabanızın borcunu mu bitirirdiniz? Her zaman hayalini kurduğunuz tatile mi çıkardınız?
Hepsi mümkün! Paranızı enine boyuna tartıp nerelerden tasarruf edebileceğinize bir bakın. Eğer doğru oynamaları yapabilirseniz elinizde ne kadar para kaldığına siz bile şaşırabilirsiniz.
1. Borçlarınızı eritin
Para biriktirmenin önündeki en büyük engel aydan aya ödenen borç taksitleridir. Adeta gelirinizin iflahını keser bunlar. O yüzden o borçları bir an önce eritin. Borçları azaltmak için en etkili yöntem kartopu tekniğidir. En ufak borçlarınızdan başlayıp en büyüklerine doğru gidin. Bu iş zor gibi görünse de değişen şey rakamlardan çok alışkanlıklar olacak. Geliriniz aylık borç taksitlerinin boyunduruğundan kurtulunca nihayet para biriktirmeye başlayabileceksiniz.
2. Yiyecek harcamalarınızı bir gözden geçirin
Bütçe yapmaya başlayan insanların çoğu her ay yiyeceğe ne kadar gereksiz para harcadıklarını görünce ufak çaplı bir şok geçirirler. Yiyecek harcamalarından tasarruf etmenin püf noktası bir alışverişten diğerine kadar yiyeceğiniz yemekleri planlamak ve ihtiyacınız olanların bir listesini çıkarıp alışverişe öyle gitmektir. Bu, gereksiz yiyeceklere para harcamanızı önler. Ayrıca abur cubura harcadığınız parayı keserseniz kenara atacağınız para ne kadar büyür bir düşünün.
3. Üyelik ve aboneliklerinizi iptal edin
Büyük ihtimalle Digiturk, Spotify, Netflix ya da gittiğiniz spor salonu gibi birkaç yere üyesiniz. Sıklıkla kullanmadıklarınızı iptal edin gitsin. Eğer çok özlerseniz ve bütçeniz de izin verirse ileride tekrar abone olursunuz.
4. Markalı ürünlerden kaçın
Birçok durumda bir ürünün markalı versiyonunun tek üstün özelliği reklamının iyi yapılıyor olmasıdır. Markasız temel gıda malzemeleri ve temizlik araç-gereçleri gibi büyük markalı olmayan muadilleri size çok yakın kaliteyi çok daha ucuza sunar.
5. Birikimlerinizi otomatik hale getirin
Para biriktirmek için düşünmeyin. Maaş hesabınız üzerine birikim yapacağınız miktarı mevduat hesabınıza aktaracak otomatik talimat verin. Veya doğrudan mevduat hesabınıza maaş hesabınıza her ay yatan paranın en az yüzde 10’unu çekmesi için talimat verin.
6. Ekstradan veya beklenmedik yerden gelen parayı akıllıca harcayın
Kazandığınız primleri, ikramiyeleri veya size kalan mirasları harcarken iyi düşünün. Bu tür paraları kenara atmak yerine varsa öğrenim kredisi veya kredi kartı borcunuzu ödemek daha mantıklı olabilir. Eğer hiç borcunuz yoksa bu parayı acil durum fonu oluşturmak için de kullanabilirsiniz.
7. Enerji harcamalarınızı azaltın
Eğer para biriktirme konusunda ciddiyseniz zam üstüne zam gelen enerji faturalarına dikkat etmeniz gerek. Daha kısa duşlar alarak, sızdıran boruları tamir ederek, kıyafetlerinizi daha düşük sıcaklıklarda yıkayarak (zaten birçok giyim ürününün yıkama talimatında önerilen yıkama sıcaklığı 30 derecedir. Yıkama talimatına uymak ürünü kullanma sürenizi de uzatır), evinizdeki ampulleri LED ampullerle değiştirerek enerji harcamalarınızı kısabilirsiniz. Evinizdeki enerji verimliliğini artırmak adına yatırımlar da yapabilirsiniz fakat bunu yalnızca nakit ödeyebilecekseniz yapın.
8. E-posta ve sosyal medya reklamlarından uzaklaşın
E-posta veya vaktimizin büyük bölümünü geçirdiğimiz sosyal medya üzerinden pazarlama yapan insanlar işlerinde iyidirler; bir anda ekranda parlayan indirim afişlerinin insanlar için ne kadar dayanılmaz olduğunu bilirler. Eğer bu tür indirimleri gördüğünüzde kendinizi tutamayacağınızı düşünüyrsanız iki saniyenizi ayırıp “abonelikten çık” ya da “bildirimleri kapat” butonuna basın. Böylece parayı harcama isteğinizi artıracak bir etmenden daha kurtulmuş olacaksınız. Tam bir kazan-kazan durumu!
9. Öğle yemeğinizi evden götürün
Haftada birkaç kez öğle yemeğini dışarıda yemek o an çok da külfetli görünmeyebilir ama aslına bakılırsa pahalı (ve önlenebilir) bir durum!
10. İndirimleri takip edin, görevlilere sorun
Bilmemek değil, öğrenmemek ayıptır. Herhangi bir etkiliğe, örneğin sinemaya veya bir spor aktivitesine gidecek olursanız yaşlılar, öğrenciler, memurlar veya belirli kurumların üyeleri gibi kesimlere indirim yapıp yapmadıklarını sorun.
11. Telefon faturanıza ödediğiniz paraya bir el atın
Eğer telefon faturanız aylık yemek masrafınızdan çok geliyorsa bu, telefon faturanızdan tasarruf etmeniz gerektiği anlamına gelir. Gereksiz büyük ve pahalı data paketlerinden, ücretli aboneliklerden ve gereksiz diğer masraflarından kurtularak telefon faturanızdan da tasarruf edebilirsiniz. Daha ucuz bir tarife bulduğunuzda numaranızı başka bir servis sağlayıcısına taşımaktan da çekinmeyin. Bu biraz araştırma ve dirayet gerektiren bir şey ama sonuç kesinlikle değer.
12. Harcama dondurmasına gidin
Borçlarınızın yüksek olduğu bir durumda gelir-gider dengesini sağlayana dek bir kaç hafta ya da bir ay boyunca gerçekten gerekli olmayan hiçbir şeyi almamayı düşünün. Örneğin yemek hazırlarken evinizde ne varsa onu kullanabilir, para harcamayı sevdiğiniz mağazaların önünden geçmeme kararı alabilirsiniz.
Çok daha fazla tasarruf fikrine ihtiyacınız varsa Para Biriktirmek için 50+ Tasarruf Yolu başlıklı makaleye de göz atabilirsiniz.
Kendim için bir bütçe planı hazırladım ama yine de bir türlü para biriktiremiyorum. Para biriktirme konusunda bence en büyük engel ani masraflar ve enflasyon. Markete giriyorum, param nasıl bitti anlamıyorum. Faturalar ayrı dert. Dahi iyi çözümler lazım.