Brüt gelir ve net gelir, işinizi veya kişisel finansınızı değerlendirmenize yardımcı olabilecek çok önemli iki temel kavramdır. Brüt geliri ve net geliri anlamak, finansal planlamalarınızı doğru bir şekilde yapmanızı sağlayacaktır.
Brüt gelir, belirli bir yıl içinde sizin veya işletmenizin elde ettiği toplam geliri ifade eder. Diğer yandan, net gelir, tüm giderlerin çıkarılmasından sonra kalan geliri ifade eder. Bütçeniz, işiniz ya da yatırımlarınız için bir plan yapmadan önce, bu iki önemli kavramı gelin daha yakından inceleyelim.
Brüt Gelir Nedir?
Brüt gelir, bir bireyin veya işletmenin belli bir dönemde, çoğu zaman bir yıllık süre zarfında elde ettiği toplam gelirdir. Bireyler için brüt gelir, maaşlar, kira ve yatırım getirisi gibi elde edilen tüm gelirlerden oluşur. Bu durum işletmeler için de geçerlidir ve bir işletmenin tüm kaynaklardan elde ettiği gelir, o işletmenin brüt gelirini oluşturur.
Brüt geliri doğru bir şekilde hesaplayabilmek için söz konusunun bir birey mi yoksa bir işletme mi olduğuna bakmak gerekir. Bir birey olarak, brüt gelirinizi hesaplayarak elinize ne kadar para geçtiğini tam olarak öğrenebilirsiniz. Aynı hesaplamayı işletmeniz için yapmayı düşünüyorsanız, işletmenizin finansal durumu hakkında anında net bir tablo ortaya koyabilirsiniz.
Brüt Gelir Nasıl Hesaplanır?
Brüt gelir, hem bireyler hem de işletmeler için neredeyse aynı şekilde hesaplansa da, farklı birtakım faktörleri göz önünde bulundurmak ve bazı küçük ayarlamalar yapmak gerekir.
Bireysel brüt gelirinizi hesaplamak istiyorsanız, maaşınızı, kira ve yatırım (faiz, temettü vb.) getirilerinizin tümünü toplamalısınız. Böylece brüt gelirinizi hesaplayabilirsiniz.
İşletmeniz için brüt gelirinizi hesaplamak istiyorsanız, işletmenizin doğrudan satışlarından veya hizmetlerinden elde ettiği gelirleri toplamalısınız. İşletmeler için brüt gelir hesaplaması yaparken mal ve hammaddelerin maliyeti ile doğrudan işçilik maliyetlerini elde ettiğiniz toplamdan düşürmeniz gerekir.
Bireyler İçin Brüt Gelir Hesaplaması
Brüt gelirinizi hesaplanırken, maaşlarınızı (aldığınız her türlü ikramiye ve bahşiş dahil) kira geliri, yatırım geliri ve nafaka gibi elde ettiğiniz tüm gelirleri toplamanız gerekir.
İşte bir örnek. Yazılım firmasında çalışan bir kişiyi ele alalım. Bu kişi aylık 2.700 lira brüt maaş alıyor. Ayrıca yarı zamanlı blog yazarlığı yaparak aylık 800 lira ek gelir elde ediyor. Öyleyse brüt gelir şu şekilde hesaplanabilir:
2700 + 800 = 3500
İşletmeler İçin Brüt Gelir Hesaplaması
İster bir hizmet sunun, isterseniz bir ürün satın, brüt işletme geliriniz benzer yöntemle hesaplanır ve size işletmenizin genel finansal sağlığını gösterir. Sayı genellikle brüt kar veya brüt kar marjı olarak bilinen bir yüzdeye dönüştürülür.
İşletmeniz için brüt gelir hesaplamak için, hizmet sunma ya da doğrudan ürününüzü oluşturma ile ilgili olan belirli masrafları düşmeniz gerekir, fakat tüm masrafları değil. Hammadde maliyeti düşülmelidir. Bununla birlikte, doğrudan mal veya hizmetlerle ilgili olmayan ücretler de dahil olmak üzere genel giderler bu hesaplamada düşülmez.
İşte bir örnek. Bir giyim firması 50 liradan tişört üretiyor olsun. Bu giyim firması 2.000 tişört satıyor ve 100.000 lira gelir elde ediyor. Tişörtleri üretmek için satın aldıkları kumaşın bedeli 20.000 lira, terzi giderleri ise 18.000 lira, şirketin brüt geliri şu şekilde hesaplanabilir:
100.000 – 20.000 – 18.000 = 62.000
Net Gelir Nedir?
Net kar olarak da ifade edilen net gelir, giderlerin toplam gelirden düşülmesinden sonra kalan gelirdir. Brüt gelir gibi, kişisel geliriniz veya işletmeniz için net gelir hesaplaması yapabilirsiniz.
Kişisel net geliriniz, tüm harcamaları hesaba katıp düştükten sonra eve ne kadar para ile döndüğünüzü görmenize olanak sağlar. Örneğin, net gelirinizi hesaplarken, benzin veya otobüs ücreti gibi işe gidip gelme maliyetini düşürmeniz gerekir.
İşletmenizin net geliri, vergi ve personel maaşlarından envanter alımlarına kadar her şey dahil tüm masrafları çıkarmanızla hesaplanır. Tüm giderleri düşürerek yapacağınız bu hesaplama, işletmenizin ne kadar karlı olduğunu görmenize yardımcı olur. Örneğin, net geliri pozitif olan bir işletme kar ediyor demektir. Net geliri negatif olan bir işletme ise zarara çalışıyor demektir.
Ayrıca bir yatırımcı olarak da net gelirin ne anlama geldiği öğrenek, bir şirketin nasıl bir performans sergilediğini daha iyi anlayabilirsiniz. Zira satın almak üzere bir hisse senedi analizi yaptığınızda net gelir kilit öneme sahip bir bileşen olacaktır.
Net Gelir Nasıl Hesaplanır?
Net gelir hesaplaması yapmak için toplam gelirlerden toplam giderleri çıkarmanız yeterlidir. Bu hesaplamayı yapmak için aşağıdaki formülü kullanabilirsiniz:
Net Gelir = Toplam Gelir – Toplam Gider
Sonuç olarak, brüt ve net gelir bütçeniz ve yatırımlarınız gibi birçok finansal kararınızı etkileyebilir. Bir şirketin brüt ve net geliri, karlılığını anlatır ve yatırım yapıp yapmamanız konusunda önemli bilgiler verir. Genel olarak brüt ve net gelir gibi kavramları bilmeniz, zor kazandığınız paradan en iyi şekilde yararlanmanızı sağlayacaktır.
