Bir insanın gelir ve mevcut finansal durumu hakkında fikir sahibi olmak için kullanabileceği en kullanışlı hesaplamalardan biri kişisel net değer hesabıdır.
Siz hesaplamasınız bile bir net değeriniz her zaman için vardır. Yapacağınız hesaplama sadece değerinizin ne olduğu ortaya çıkarır.
Bir insanın net değerini hesaplamak oldukça kolaydır. Kabaca, sahip olduğunuz her şeyden (ev, araba, mevduat hesabındaki ve yatırım hesabındaki para gibi) borcunuzu çıkardığınız zaman net değerinizi kolayca bulmuş olursunuz.
Konuyu biraz daha açmak gerekirse:
Net değer, bireyin varlıklarının borçlarını aştığı miktardır
Teorik olarak sizin net değeriniz tüm varlığınız nakde dönüştürülüp, bu nakitten borcunuz çıkarıldığında ortada kalan paradır. Eğer net değeriniz negatif konumdaysa (ki KYK borçları sebebiyle üniversite mezunu birçok insanın durumu böyledir), net değeriniz tüm mal varlığınız borcunuzdan çıkarıldığında geriye kalan borcunuz olacaktır.
Yani, 90 lira ederinde bir varlığınız var ve buna karşın 100 liralık bir borcunuz varsa net değeriniz – 10 lira olacaktır. Eksiye düşmek her zaman kötüdür ama kötümser olmayın, net değerinizi artırabilirsiniz.
Net değer, tüm mal varlığının nakit paraya dönüştürüldükten sonra, bu nakit paradan borçlar çıkarılarak bulunuyor. Ama gerçek hayata baktığımız zaman bu çok da kullanışlı değil. Çünkü en nihayetinde ilk krizde evinizi, arabanızı ya da tüm varlığınızı satarak nakit paraya çevirecek değilsiniz.
Peki, o zaman net değeri öğrenmenin neresi iyi? İşte bu noktada başarılı ve başarısız kişisel finans hareketlerinizi ortaya çıkarmak ve finansal durumunuzu gözlemlemeniz için net değerinizi öğrenmeniz en iyisidir. Zira tüm bunları görebilmeniz için net değerinizi hesaplamanızdan daha işe yarar bir yol henüz keşfedilmedi.
Görünürde yaptığınız her başarılı finansal hamle net değerinizi yükseltirken, yapacağınız başarısız bir hamle ise net değerinizi düşürür
Eğer bir mağazada fazla para harcarsanız ya kredi kartı borcunuz artar ya da hesabınızdaki nakit para azalır. Öyleyse, böyle bir durumda her iki şekilde de net değeriniz düşer.
Diğer yandan eğer tutumlu davranır ve yemek, ev masrafları gibi şeylerden kısarak tasarruf yaparsanız, ay sonunda elinizde fazladan para kalacağı için net değeriniz yükselecektir. Aynı şekilde kredi, kredi kartı ya da diğer borçlarınızı ödediğinizde de net değeriniz yükseliş görecektir.
İlk bakışta borç ödemek cebinizdeki parayı azaltacağı için net değeriniz yükseltmeyecektir. Fakat borcunuz artık size daha az ekonomik zorluk yaşatacaktır; yani gelecek ay bankaya daha az para ödeyeceksiniz ve net değeriniz bu sayede ilerleyen dönemlerde yukarıya tırmanmaya başlayacaktır.
Yapacağınız her finansal hamleye bu gözle bakabilirsiniz; Başarılı yatırımlar mı yaptınız? Net değeriniz yükselir. Birikim hesabınızda para mı birikti? Net değeriniz yükselir. Gereğinden fazla alışveriş mi yaptınız? Net değeriniz düşer. Ayrıca net değeri artırmak için bazı taktikler de uygulayabileceğinizi belirtelim.
İşte tam da bu yüzden net değer hesaplamasının en önemli faydası önceki hesaplarla karşılaştırılabiliyor olması ve finansal başarı, başarısızlık ya da mevcut durumu apaçık ortaya koyuyor olmasıdır.
Net değerinizi hemen kolayca hesaplayabilirsiniz
Bunu yapmak hiç zor değil, hatta keyif alacağınıza da eminim. Şunu yapın: Tüm mal varlığınızı toplayın, borçlarınızı bu toplamdan çıkartın ve bu değeri bir yere yazın. İşte bu kadar!
Birkaç ipucu vermek gerekirse, bir değere sahip olan ve nakde çevrilebilecek tüm varlıklarınızı hesabınıza dahil edin. Yatırımlarınız, ev, araba ya da klasik bir saat veya değeri yüksek bir tablo gibi.
Hesaplamayı yaptığınızda ortaya çıkacak sayı yani net değeriniz tek başına bir şey ifade etmiyor tabii ki. Gelecek ay için yapacağınız finansal tercihlere de dikkat etmeniz gerek. Gereksiz harcama yapıyor musunuz? Tutumlu bir şekilde mi yaşıyorsunuz? Birikim için kenara para ayırıyor musunuz? Yatırım yapıyor musunuz?
Her ayın sonunda net değerinizi tekrar hesaplayın ve bir önceki ay ile karşılaştırın; acaba net değer yükselmiş mi yoksa azalmış mı? Yani ilerlediniz mi yoksa gerilediniz mi?
Her ay bunu tekrar tekrar yapın ve güncel değeri, geçmiş değerler ile karşılaştırın. Bazı aylar güzel yükselişler yaşayacaksınız, bazı aylar ise düşüşleriniz olacak. Düşüşlerinizin nedenlerini araştırmakta fayda var. Mesela, düşüşlere yanlış yatırım tercihleriniz veya yükselen ödemeleriniz neden oluyor olabilir.
Net değerinizin zaman içerisinde artması gerek. Hatta eğer borçlarınızı öderseniz, net değeriniz çok hızlı yükselecektir. Neden? Eğer borçlarınızı azaltırsanız bankaya gelecek ay daha az para kaptırırsınız da ondan.
Net değerin istikrarlı bir şekilde artması, iyi bir finansal sağlığa işaret eder
Net değerinizi hesaplayarak finansal olarak ne kadar sağlıklı olduğunuzu tek bir rakama bakarak görebilir ve zaman içinde yaşadığınız finansal gelişimi (veya gerilemeyi) görebilirsiniz. Borç ödemekten tutun da tasarruf ve yatırımlarınıza kadar her türlü finansal hamlelerin etkilerini ölçebilirsiniz. İlerleme mi yoksa gerileme mi kaydettiğinizi kolayca anlayabilirsiniz.
İşte bu yüzden net değer hesaplanması için harcanılan zamana kesinlikle değer.
