Yatırımlarda Başarısızlığa Neden Olan Sürü Psikolojisi Gibi Çok Yaygın 4 Önyargı
Her zaman yeteri kadar rasyonel olduğumuzu ve oyunu kuralına göre oynadığımızı düşünüyoruz, ama basit gerçek şu ki, insanlar olarak, önyargılarımızın yatırım kararlarımızı etkilemesine sürekli olarak izin veriyoruz. Farkında olmadığımız bu önyargılar da ne yazık ki can acıtıcı sonuçları beraberinde getirebiliyor.
Yatırımcılar arasında ortak olan bazı önyargılara, yatırımlara etkisine ve bu önyargıların nasıl aşılabileceğine bu yazıda bakıyoruz.
İçindekiler
Sürü Psikolojisi
İnsanların çoğu, genel uyum içinde rahatlık buluyor ve bir uçurumun kenarından atlaması gerekse bile kalabalığı takip ediyor. Yatırım yaparken, bu sürü psikolojisi, doğru bir araştırma yapmadan hatalı kararlar vermemize ve yanlış bir alış ya da satış dalgasına kapılmamıza yol açabiliyor. Bu durum hem riskli hem de çok maliyetlidir.
Nasıl aşılır: Sürü baskısına direnin ve kendiniz olun. Bir yatırımcı olarak kim olduğunuzu, hedeflerinizi, değerlerinizi, güçlü yanlarınızı, zayıf yönlerinizi belirleyin. Bunları yaptığınızda, sadece kendi çıkarlarınız doğrultusunda hareket edebilir ve sürüyü izlemek yerine kendiniz için en doğru kararları alabilirsiniz.
Telafi Umutları
Kaybetmek, kazanmaktan çok daha fazla acı veriyor. Zira kayıp sadece parasal değil; aynı zamanda duygusaldır. Böyle durumlarda genellikle aptalca bir hata yaptığımızı düşünür, bu hatayı en kısa sürede telafi edebileceğimize inanırız. Ancak süreklilik halinde devam eden kaybetme korkusu, zarardan kaçınma ve üst üste binen telafi umutları olduğundan daha pahalı patlayabilir.
Nasıl aşılır: Uzun vadede kazanmak için kısa vadede kaybetme riskini kabul etmekle başlayın. Bazı yatırımlar beklenen geri dönüşü er ya da geç yaparlar, bazıları ise bunun için daha uzun vadeli bir bakış açısı gerektirirler fakat hiçbir somut kanıtınız olmamasına rağmen yalnızca umudunuz var diye herhangi bir yatırıma körü körüne tutunmak daha fazla kayıp vermenize neden olacaktır.
Eğer kayıpları telafi edemiyorsanız ve bunları her ne pahasına olursa olsun önleyemeyeceksiniz, kendinizi gerçekten düşük performans gösteren bir portföye mahkum ediyorsunuz demektir.
Gelecek Önyargısı
Bugün olan şey, karar verme sürecimizde geçmişte olanlardan daha büyük bir etkiye sahiptir. Yatırımcılar üst üste birkaç “yukarı” gününü gördüklerinde, örneğin, bir “dip” için beklemek yerine piyasanın daha da yukarı çıkabileceği inancıyla hemen satın alma eğiliminde olurlar.
Nasıl aşılır: Piyasa tarihine göz atın. Kısa vadede iniş ve çıkışlar tamamen normaldir. Ve uzun vadede, ayı piyasası ve boğa piyasasının bir karışımı vardır. Bu nedenle yatırım stratejiniz, her ikisi için de bir beklenti içermelidir. Piyasalar her zaman bu döngülere girer. En nihayetinde uzun vadeli perspektife bakmanız gerektiğini unutmayın.
Doğrulama Sapması
Bir fikir hakkında olumlu bir görüş oluşturduktan sonra bu görüşle çelişecek diğer tüm bilgileri es geçer ve bu olumlu görüşe kolaylıkla inanırız. Çünkü kendi fikirlerimizin doğru olduğunu düşünmek iyi hissettirir; karşı tarafın görüşlerini umursamak gereksiz gelebilir.
Nasıl aşılır: Gerçekten bilinçli bir karar vermek için herhangi bir yatırım fırsatının artılarına ve eksilerine bakın ve uzun vadeli stratejinize uyup uymadığını belirleyin.
Her yatırımın bir anlaşmazlığa dayalı olduğunu unutmayın. Mesela biri kendince bir hisse senedini uygun bulup alıyor; bir başkası uygun değil deyip satıyor. Bu nedenle karşı tarafı da aktif bir şekilde görmek zorundasınız. Bunu yaptığınız taktirde zeki, sofistike, duygusal olarak güçlü bir yatırımcı gibi davranıyor olacaksınız.
