Paradan Para Kazanmak için 10 Yol

Para kazanma yolları arasında belki de en kolay olanı paradan para kazanmaktır. Belli başlı giderlerinizden ve harcamalarınızdan yaptığınız tasarruflar, zamanla birikimlere dönüşür. Birikimler de size düzenli olarak getiri sağlayacak yatırımlarla değerlendirildiğinde bir süre sonra yatırım getirileri yani paranız size para kazandırmaya başlar.

Kesin olarak bildiğimiz ve doğruluğundan son derece emin olduğumuz gerçek bir şey var. Bahsettiğim şey, zenginlerin, zenginliklerinin uzun vadede gerçekleştiği ve bir süre sonra en önemli gelir kaynaklarının yatırımları olduğu gerçeğidir.

Şöyle düşünün, bir şekilde bütçenizi dengeli kullanmayı öğreniyor ve tasarruf yapıyorsunuz. Tasarruflarınızla birikim elde ediyor ve birikimlerinizi de tercihinize uygun yatırım araçlarıyla değerlendiriyorsunuz. Tasarruflarınız ne kadar sürekli olursa, birikimlerinizde artıyor ve tekrar, yeniden yatırımlara dönüşüyor. Yatırımlarınızdan elde ettiğiniz kârlar da haliyle artıyor ve bir süre sonra sadece paranızı kullanarak mevcut işinizden elde ettiğinizden bile çok daha yüksek gelir elde edebiliyorsunuz.

Geçtiğimiz günlerde ekonomist.co’da U.S. Trust tarafından yayımlanan bir araştırmanın sonuçlarına yer verildi. Bu sonuçlar şu anda bu konuyu ilgilendiriyor çünkü, sonuçlara göre araştırmada yer alan zenginlerin %77’sinin orta, %19’unun da yoksul ailelerde yetiştiği ortaya çıkıyor. Peki, nasıl zengin oluyorlar? Bu soruyu araştırmanın diğer öne çıkan sonucu ortaya koyuyor: çoğunun zenginlikleri uzun vadede gerçekleşiyor. Dahası şu anda mevcut varlık ve gelirlerinin çoğu da yatırımlarından geliyor.

Aynı kapıya ulaşabileceğimiz sayısız araştırmadan bahsedebilirim fakat sadece şunları söylemek istiyorum; tasarruf, birikim ve yatırım. Bu üçlü düzene oturduğu sürece uzun vadede zenginleşebilirsiniz. Şu anda ne kadar gelir elde ettiğinizin de hiçbir önemi yoktur.

Parayla para kazanmak için birçok yol ve alternatif vardır. Fikir almanız açısından en yaygın bazı yollardan bahsedeceğim.

1. Hisse senetleri

Borsada hisse senedi satın alarak, hisse senedini satın aldığınız şirkete ortak olabilirsiniz. Temelde aldığınız hisse senedi ortaklık belgesidir ve aldığınız ortaklık belgesiyle oylama, yönetim gibi çeşitli haklara sahip olabilirsiniz, fakat bizi ilgilendiren bu işin kâr kısmıdır.

Borsada şirketlere ait hisse senetlerinin kolayca alınıp satılabilmesi sayesinde oldukça sık alım ve satım yapılır. Alım satımların sıklıkla yapılması getirinin votalitesini (değişkenliğini) de artırmaktadır. Temel mantık bu oynaklıktan yararlanarak ucuza hisse senedi alıp, beklentimizi karşılama noktasına geldiğinde pahalıya satıp kazanç elde etmektir.

Piyasada alım satımın sıklıkla yapılıyor olması çoğu zaman hisse senedi yatırımını kısa vadeli bir yatırım aracı olarak algılatıyor olsa da kesinlikle uzun vadeli olarak düşünülmesi gerekir.
Hisse senedi yatırımı yüksek getiri potansiyeli sağlar, yüksek getiri sağladığı gibi yüksek riski de beraberinde getirebilir. Uzun vadede, dengelenmiş portföye sahip ve planlı bir hisse senedi yatırımı ise riskleri en aza indirir.

Piyasayı çok yakından takip etmiyor olsanız bile uzun vadede birikimlerinizi hisse senedi yatırımlarıyla değerlendirerek mevcut ortalamanın üzerinde getiri elde edebilirsiniz.

Konuyla ilgili daha fazla fikir almak ve nereden başlayacağınızı öğrenmek için hisse senedi nasıl alınır nasıl satılır yazısına ve borsa kategorisindeki diğer yayınlara göz atabilirsiniz.

2. Tahviller

Tahvilleri hisse senedinden ayıran en önemli fark ortaklık değil, borç ve alacak ilişkisidir. En basit haliyle, tahvil satın aldığınızda borç veren taraf siz oluyorsunuz. Borcu verdiğiniz taraf da daha önceden belirlenen bir tarihte anaparanızla birlikte size belirli bir miktarda getiriyle borcunu ödemiş oluyor.

Tahviller, devlet ve özel kesim tarafından çıkarılabilmektedir. Devlet örneğinden ele alacak olursak; devlet tarafından borçlanma amacıyla 1 yıldan daha uzun sürede çıkarılan tahvillere, devlet tahvili adı verilmektedir. Söz gelimi, devlet tahvili aldığınızda alım yaptığınız tutar kadar devlete borç vermiş oluyorsunuz. Devlet de aldığı borcu 1 yıldan uzun olmak kaydıyla size sabit bir faiz karşılığında geri ödeme taahhüdünde bulunur.

Burada bilmeniz gereken en önemli nokta faiz oranlarıdır. Diğer tüm durumlar sabitken faiz oranı düşerse elinizdeki tahvilin fiyatı artar ve kâr elde edersiniz, lakin faiz oranları yükselirse elinizdeki kağıdın fiyatı düşer ve zarar etmeniz de olası olur. Tahviller yine uzun vadede değerlendirebileceğiniz, riski de olabildiğince düşük yatırım alternatifleri arasındadır.

3. Bonolar

Bono, tıpkı tahvil gibi borç alacak ilişkisidir. Tahvilde olduğu gibi bono alarak, borç verir ve vadesi geldiğinde anaparayla beraber getiri elde edebilirsiniz. Bonoyu tahvilden ayıran küçük bir fark vardır. Tahvil 1 yıldan uzun vadeli iken bono 1 yıldan kısa vadelidir.

Borçlanma amacıyla devlet ve özel kesim tarafından çıkarılabilir. Devlet tarafından 1 yıldan kısa vadeli olarak çıkarılan bu kağıtlara hazine bonosu adı verilir.

Devlet tahviline alternatif olarak daha kısa sürede getiri elde etmek için tercih edilebilir. Bu arada tahvillerde bahsettiğim faiz durumu bono için de geçerlidir.

Bono veya tahvil yatırımı yapmadan evvel piyasada mevcut vadeli mevduat faiz oranlarına göz atarak bunlardan tam olarak ne kadar elde edebileceğinizi görerek yatırımınıza karar verebilirsiniz.

4. Faiz

Bankalarda birikim hesabı açarak faiz getirisi elde edebilirsiniz. Diğer yatırım alternatifleri arasında daha az tercih edilebilir olsa da birikimlerinizden getiri elde edebileceğiniz risksiz yollar arasında paranızdan faiz almayı düşünebilirsiniz.

Günümüzde birçok banka vadeli veyahut vadesiz mevduat hesaplarına faiz veriyor. İnternet bankacılığı sayesinde az tutarlı birikimlerinizi de bu şekilde değerlendirebilir ve hesap işletim ücreti ödeme derdinden de sıyrılabilirsiniz.

En azından neye, nereye yatırım yapacağınıza karar verene kadar birikimlerinizi değerlendirmiş olursunuz. Ayrıca bankalarda paranızın 100 bin TL’ye kadar olan kısmının koruma yani sigorta kapsamında olduğunu da eklemek isterim.

5. Kâr payı

Faizden bahsettiğim yerde elbette kâr payından da bahsetmezsem olmaz. Meşhur olan tartışmalı konuya girmeyeceğim fakat biliyorum ki, günümüzde faiz alımına sıcak bakmayan pek çok kişi var. O halde faiz için söylediklerim kâr payı alımı için de geçerli olsun. Fakat katılma hesapları kar-zarar ortaklığı ile çalıştığı için bu noktaya da dikkat etmeniz yararınıza olacaktır.

Katılım bankaları üzerinden açacağınız katılım hesapları aracılığıyla kâr payı elde edebilirsiniz. Katılım fonu güvencesi ile 100 bin TL’ye kadar birikimleriniz sigorta kapsamına alınmakta ve korunmaktadır.

6. Şirket ortaklıkları

Hisse senedi alımıyla daha çok fiyat oynaklıkları ile alım satım yaparak getiri elde edeceğiniz ortaklıktan daha başka bir ortaklıktan bahsediyorum. Örneğin, mahallenizin köşesindeki bir makete ortak olmak gibi.

Önemli olabilecek bir ortaklık için yeterli birikiminiz varsa mevcut bir işletmeye, şirkete ya da başlangıç aşamasındaki bir projeye ortak olmayı düşünebilirsiniz. Ortak olduğunuzda işletmenin kârına da ortak olabileceğiniz gibi gelecekte ortaklık haklarınızı daha yüksek meblağlarla iade etme ya da satma hakkınız olabilir.

Ortak olacağınız mevcut bir şirket, işletme olabileceği gibi işini geliştirmek, ileriye taşımak isteyen veya başlangıç aşamasında sermaye ihtiyacı olan bir girişim olabilir. Bu açıdan ortaklık geleceğine dair öngörü ve karar size kalıyor fakat hem kâr getirecek hem de gelecekte değerli olacağını düşündüğünüz bir işe yatırım yapmak paradan para kazanmak için denemeye değer bir yoldur.

7. Çeşitli yatırım fonları

Mevcut birçok yatırım fonu bulunmaktadır. Risksiz, orta riskli veya yüksek riskli yatırım fonlarıyla da birikimlerinizi değerlendirerek, paranızın para kazandırmasını sağlayabilirsiniz.

Düşük riskli ya da nispeten diğerlerinden daha az riskli yatırım fonlarının getirisi, paranızı enflasyona karşı korumanıza yardımcı olabilir.

Borsa yatırım fonları, hisse senedi yoğun fonlar, karma fonlar gibi beklenti toleransınıza göre ortak riskli veya yüksek riskli yatırım fonları ise daha yüksek potansiyel getiriler elde etmenizi sağlayabilir. Paranızı fon alarak değerlendirmek için bir yatırım hesabınızın olması yeterlidir. Fon almak ve satmak basittir, çoğu istenildiği zaman bekleme gerektirmeden nakde çevrilebilir.

8. Gelir getiren gayrimenkuller

Her karış toprağının manevi değerinin yüksek olduğu güzel ülkemiz Türkiye’de yatırım ve birikmiş parayı değerlendirmek için en çok tercih edilen yollar arasında gayrimenkul alımı yer alıyor.

Bir avuç toprağın bile manevi değeri tartışılamaz fakat bazı bölgelerdeki yükselen değerleri de görmezden gelmemiz beklenemez. Örneğin, şehirlerin veya merkezlerin genişlediği alanlar taşınmazlar için gelecek vaat eder. Bir süre sonra genişlemeyle merkez haline gelecek alanlarda tahmin edilebileceği üzere fiyatlarda da yükselme beklenebilir. Bu açıdan gelecekteki fiyat artışı öngörüsüne yönelik olarak taşınmaz alımıyla paranızı değerlendirebileceğiniz gibi kira getirisi de elde etmeye başlayabilirsiniz.

Konutlar, iş yerleri sürekli gelir elde edebileceğiniz taşınmazlar arasında yer almaktadır. Satın aldığınız taşınmanız bugünkü değeri ile aylık, gelecekteki değeriyle de uzun vadeli getiri hedefleyebilirsiniz.

9. İş yerleri

Sizin yerinize paranız çalışıp para kazandıracağı için başında durmanızı ve sizin çalışmanızı gerektirmeyecek iş yerleri de iyi bir getiri sağlayabilir.

Örneğin, yapılabilirlik araştırması (fizibilite) sonucunda eksiksiz ve parıldayan bir projeyi hayata geçirebilir ya da var olan bir proje veya mevcut bir iş yerini devralmayı düşünebilirsiniz.

Ekonomik, teknik ve finansal açıdan neredeyse kusursuz, gelecek vaat eden cadde üzerinde kafe, fırın ya da belki de bir butik otel… Bu fikirle nasıl yol alacağınız nihayetinde size kalıyor fakat iyi bir ekip ve çalışan kadrosuyla başında durmanızı gerektirmeyecek bir iş yerinden yüksek getiri elde etmeniz mümkündür. Kaliteli ve potansiyel gelir için bayilik almayı da düşünebilirsiniz.

10. Patent stokçuluğu

Meslek ya da bir iş olarak nasıl konumlandırılacağı tartışılır fakat son yıllarda mucizevi olarak patlak veren ve popülerleşen patent (buluş) stokçuluğu, parası olanın koştuğu bir alan konumuna geldi.

Ülkelerdeki yasalar gereği eğer herhangi bir buluş sizin veya şirketinizin adına kayıtlıysa başka herhangi bir kişi ya da şirket o buluşu izniniz olmadan kullanamıyor. Sizden patenti satın alması veya kullanım karşılığında kiralaması gerekiyor.

Patent stokçuluğu ülkemizde ne durumda bilmiyorum fakat özellikle ABD’de iş dünyasında ‘baş belası’ şeklinde nitelendiriliyor. Kişilerden veya iflas etmek üzere olan şirketlerden alınan patentlerle yüksek getiriler elde edilebildiği de bilinen bir gerçek.

Sizin iyi bir buluş bulmanıza da iş dünyasında ‘baş belası’ olmanıza da gerek yok, gelecek vaat eden mevcut patentlerin haklarını satın alarak kiralamak veya gelecekte daha yüksek fiyata satmak gibi amaçlarla farklı bir yatırım deneyebilirsiniz.

Ayrıca aklınızda daha önce tescillenmemiş bir buluş varsa bu daha az ödeme yapacağınız anlamına geliyor.

Paranızın çalışmasına izin vermek için paradan para kazanma yollarını denemeyi düşünebilirsiniz.