Değer Yatırımının Temellerini Öğrenmenizi Sağlayacak Bir Klasik: Akıllı Yatırımcı Kitabı

Akıllı Yatırımcı (The Intelligent Investor) kitabı, değer yatırımlarının babası olarak nam salan Benjamin Graham tarafından 1949 yılında kaleme alınan ve finans dünyasının klasikleşen en önemli eşsiz eserleri arasında yer alıyor.

Borsadaki hisse senedi yatırımcıları başta olmak üzere özellikle değer yatırımı ile ilgilenen hemen herkesin Akıllı Yatırımcı’yı mutlaka en az bir kere okuması gerektiğini düşünüyoruz. Üstelik bu kitabı okurken belirli anlatıların altını çizerek tekrar dönüp bakmanızı da şiddetle tavsiye ediyoruz.

Bu arada Akıllı Yatırımcı kitabı ve Benjamin Graham’dan bahsediyorken, servetinin büyük bir bölümünü hisse senedi yatırımlarından kazanan ünlü yatırımcı Warren Buffett’a da değinmeden geçmemek gerektiğini düşünüyoruz. Zira Graham, Buffett’ın akıl hocası olarak biliniyor. Buffett, yatırım becerilerini Graham’dan öğrendiğini birçok kez dile getirmişti.

Söz gelimi, ünlü hisse senedi yatırımcısı Warren Buffett yatırım stratejisi geliştirmeleri yaparken bu becerilerin önemli birçoğunu Graham’dan öğrendi, tıpkı diğer birçok yatırımcı gibi. Bu aydınlatıcı kitabı okumaya başlayarak sizlerin de Graham’ın bilgilerinden faydalar sağlayarak yatırım becerilerinizi geliştirebileceğinize inanıyoruz.

Benjamin Graham Hakkında

Akıllı Yatırımcı’ya ilişkin inceleme ve yorumlar öncesinde, kitabın yazarı hakkında biraz bilgi sahibi olmanız gerekiyor. Çünkü Benjamin Graham, bir yazar olmanın ötesinde 20. yüzyılın en başarılı yatırım danışmanlarından biri olarak kabul ediliyor.

İngiliz asıllı Amerikalı bir ekonomist, profesör ve yatırımcı olan Benjamin Graham, 20 yaşında Columbia Üniversitesi’ni bitirip mezun olduktan sonra hızla yatırım kariyerine başladı. Kariyeri boyunca birçok başarıya imza atan Graham, yatırım alanındaki çalışmaları ile yatırım fonları, hedge fonlar ve diğer yatırım araçları için değer yatırımı kavramını ortaya attı.

Graham, o dönem için son derece modern bir yaklaşım olan ve günümüzde hâlâ kullanılan değer yatırımı felsefesi ile dünyanın dört bir yanındaki yatırımcıları etkiledi ve onlara ilham verdi. Kısaca değer yatırımı felsefesini, önemli risk ve hatalara karşı korunmaya yardımcı olmaya yarayan uzun vadeli bir yatırım stratejisi olarak tanımlayabiliriz.

Akıllı Yatırımcı Kitabına Genel Bakış

Öncelikle Akıllı Yatırımcı’nın kısa yoldan zengin olma, borsadan binlerce ve belki de milyonlarca dolar para kazanma gibi vaatlerde bulunan bir kitap olmadığını söylemek gerekiyor. Kısacası kitap balık vermiyor, balık tutmayı öğretmeyi amaçlıyor.

Kitap, bir yatırım stratejisi edinme ve uygulamada, yalnızca profesyonel yatırımcıları değil, sıradan insanların bile kullanabileceği bilgi ve yöntemlere ilişkin anlaşılabilir bir kılavuz niteliği taşıyor. Bu nedenle de kitapta, genellikle yatırım ilkelerine ve yatırımcıların davranış biçimlerine odaklanılarak, menkul kıymetlerin analiz tekniklerinden görece çok daha az bahsediliyor.

Ancak tabii ki, hisse senedi seçimleri ile ilgili olan göz ardı edilememesi gereken önemli faktörlerin net bir şekilde anlaşılması için birtakım özet menkul kıymet karşılaştırmalarına da kitapta yer veriliyor. Bu karşılaştırmalarda çoğu zaman New York Menkul Kıymetler Borsası (NYSE) kotasyon listesindeki seçimlerden yararlanılıyor.

Akıllı Yatırımcı her ne kadar bu karşılaştırmaları, genellikle, NYSE kotasyon listesinden çiftler seçerek yapıyor olup Borsa İstanbul’da yatırım yapanlar için bir dezavantaj oluşturuyor gibi gözükse de, özünde kitaptaki ilkeler ve bir bütün olarak değer yatırım ilkeleri ana teması bu durumun önüne geçiyor. Ayrıca söylemeden geçememek gerekir ki kitabın temelini oluşturan değer yatırımı felsefesi Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlere ilişkin hisse senetleri için de uygulanabiliyor.

Öte yandan, piyasalara erişimin kolaylaşması sayesinde ülkemizdeki yatırımcılar da son yıllarda yurtdışı borsalarda işlemler yapmayı tercih edebiliyor. Bu anlamda kitapta yer alan NYSE örneklerinin yurtdışı hisse senedi alımı ile ilgilenen yatırımcılar için ekstra bir fayda sağlayacağına inanıyoruz.

Akıllı Yatırımcı Kitabındaki Başlıca Konular

Akıllı Yatırımcı kitabında esasen şimdiye dek birçok kez ifade ettiğimiz gibi değer yatırımı felsefesi üzerinde duruluyor. Ancak bunun yanı sıra kitapta hemen her yatırımcıyı ilgilendiren önemli konulara da ışık tutuluyor.

Kitap, aşağıda yer alan konular da dahil olmak üzere birçok farklı duruma değinip bunları ele alıyor:

• Yatırım Varlıklarının Etkili Bir Şekilde Dağılımı
• Portföyün İdeal Olarak Çeşitlendirilmesi
• Portföyün Doğru Bir Şekilde Yönetimi
• Çeşitlendirmenin Nasıl ve Neden Yapılması Gerektiği
• Piyasalardaki Dalgalanmalar ile Nasıl Başa Çıkılması Gerektiği
• Güvenlik Marjı ve Bay Piyasa Teorisi

Akıllı Yatırımcı her ne kadar profesyonel yatırımcılar kadar sermaye piyasalarına ilgi duyan hemen her kesimden insanının anlaması ve bir şeyler öğrenmesi amacıyla kaleme alınmış olsa da bir bakıma herkes için okunmasının çok kolay bir kitap olmadığını söylemek gerekiyor.

Bu kitabı okumaya karar verirseniz, bunun tam olarak basit bir okuma olmadığını fark etmeniz zaman almayacaktır. Özellikle borsaya yeni başlamak üzereyseniz karşı karşıya kalacağınız veriler ve tablolar biraz karmaşık gelecektir. Ancak bunun sizi kitabı okumaktan alıkoymasına izin vermemelisiniz. Biraz dikkat ve çaba göstererek kitabı okuyabilir ve verilen mesajları alabilirsiniz. Zira bu kitap gerçekten okunmaya değer.

Ek olarak, daha hafif bir okuma başlangıcı yapmak istiyorsanız borsa ile ilgili kitaplar listemize bakmanızı tavsiye ederiz. Listemizde en iyi borsa kitaplarını derledik. Yaptığımız derleme borsa ve hisse senedi yatırımlarına ilişkin temel seviyede okumalar için daha ideal bir kitap bulmanıza yardımcı olabilir.

Akıllı Yatırımcı Kitabının Temelleri

Benjamin Graham kitapta akıllı yatırımın temel ilkelerinden detaylı bir şekilde bahsediyor. Yazar genellikle değer yatırımı, şirketlere değer biçme, olay güdümlü yatırım ve Bay Piyasa’nın tehlikeleri başlıkları altında anlatımlarını sürdürüyor.

Temelde Graham yatırım felsefesi olarak, yatırım yapmanın hızlı kazançlar sağlamakla ilgili olmaması gerektiğini belirtiyor ve bu prensibe bağlı kaldığından bahsediyor. Ona göre iyi bir hisse senedi yatırımı araştırma ve bilgiye dayalı değer fırsatlarını aramakta yatıyor.

Graham’ın yatırım felsefesini uygulamak istiyorsanız, yatırım yaptığınız şirketler hakkında daima mümkün olduğundan çok daha fazla şey bilmeniz gerekiyor. Böylece yazara göre yatırımlarda başarı şansınız artmış oluyor.

Graham’ın yatırım felsefesi genel olarak şunları içeriyor:

• Yatırım yaptığınız şirketi daima iyi bir şekilde tanımalısınız
• Yatırım yaptığınız şirketi yöneten kişiler önemlidir
• Yatırımlar, kısa vadeli kazançlar değil, uzun vadeli kazançlar düşünülerek yapılmalıdır
• Hisse senedi seçimleri popülerliğe değil değere göre yapılmalıdır
• Yatırım yaparken her zaman bir güvenlik marjı olmalıdır
• Kendi analiz, araştırma ve gözlemlerinize inanmalısınız
• Bir yatırım danışmanından fikir alabilirsiniz, fakat her zaman öncelikli olarak kendi bilginize güvenmelisiniz

İşte Graham’ın yatırım felsefesi ve Akıllı Yatırımcı’da bahsettiği temel ilkeler bunları oluşturuyor. Graham bu temel ilkeleri ve felsefesini kitabında detaylı bir şekilde ele alarak örneklerle açıklıyor.

Peki, Benjamin Graham’ın Akıllı Yatırımcı kitabında üzerinde sıklıkla durduğu değer yatırımı, şirketlere değer biçme, olay güdümlü yatırım ve Bay Piyasa kavramları tam olarak ne ifade ediyor? Gelin şimdi bunlara bir bakalım.

Değer Yatırımı

Graham, piyasada niçin düşük değerli hisse senetleri olduğuna ilişkin bazı örneklere kitabında yer veriyor. Esasen tam olarak bu da değer yatırımı felsefesine açıklık getiriyor. Ona göre düşük değerli hisse senetleri bir kereye mahsus olumsuz durumlar, kötü bir bilanço sonucu veya popülaritesini kaybedip gözden düşmesi gibi sebeplerle ortaya çıkabiliyor. Fakat Graham, yatırımcıların bu durumlarla değil, şirketin kazançlar gibi finansal durumları ile ilgilenmesi gerektiğini belirtiyor. Zira amaç, finansal açıdan güçlü ancak değeri düşük olan şirketleri bulmakta yatıyor.

Şirketlere Değer Biçme

Akıllı Yatırımcı’nın yazarı, yatırımcılara defter değerinin nispeten düşük olduğu hisse senetlerini aramalarını öğütlüyor. Graham, fiyat defter değeri oranının hisse senedi fiyatının aslında şirketin nakitler, taşınmazlar, envanterler gibi varlıklarının değerine eşit olduğu anlamına geldiğini belirtiyor. Bu tür şirketlere yatırım yaparak, biraz riskli lakin büyük potansiyeli olan bir yatırım yapılmış olunacağını söylüyor. Çünkü ona göre bu tür şirketler güçlü temeller üzerinde duruyor. Kafanız bir karışmış olabilir ancak yazar, bu hususta kitabında birçok örneğe detaylı bir şekilde yer veriyor.

Olay Güdümlü Yatırım

Bu kavram olumsuz bir kazanç açıklaması, birleşme, iflas, satın alma gibi bir olayın öncesi veya sonrasında ortaya çıkabilecek fiyatlamalardaki verimsizliklerden faydalanmayı ifade ediyor. Graham, bu gibi benzer durumların doğru bir şekilde ele alınıp değerlendirilmesi gerektiğini ve bir hisse senediyle ilgili olumsuz bir haberin harika bir satın alma fırsatı sunabileceğini belirtiyor. Graham’ın yanı sıra öğrencisi Warren Buffett’ın da olay güdümlü yatırımlardan faydalandığı biliniyor.

Bay Piyasa’nın Tehlikeleri

Bay Piyasa ya da Mr. Market olarak ifade edilen kavram Güvenlik Marjı ile birlikte Graham’ın en meşhur iki teorisinden biri arasında yer alıyor. Graham, Bay Piyasa olarak adlandırdığı hayali kişiliği bir hisse senedi satıcısı olarak görüyor. Buna göre Bay Piyasa, her gün size hisse almanız için teklifte bulunuyor. Ancak Graham Bay Piyasa’nın tekliflerini beğenmediğiniz takdirde onu görmezden gelmeniz gerektiğini belirtiyor. Bu aşamada bir nevi sürü psikolojisine atıfta bulunuyor ve yatırımcıların planlarına sadık kalmaları ve kalabalığı takip etme eğiliminde olmamaları gerektiğini vurguluyor.

Akıllı Yatırımcı Kitabının Temini ve Son Sözler

Akıllı Yatırımcı kitabını fiziksel perakende mağazalarından, internet kitapçılarından satın alabileceğiniz gibi tablet ya da akıllı telefonunuzdan kitabı okumanızı sağlayacak uygulamalar üzerinden temin edebilirsiniz.

Gözlemlerimize göre Akıllı Yatırımcı kitabı perakende kitapçılarda 70 lira seviyesinde bir fiyat etiketine sahip görünüyor. Bununla birlikte Amazon, Idefix, D&R veya Kitapyurdu gibi alışveriş sitelerinden kitabı şu an 40 ile 50 lira civarında satın almak mümkün olabiliyor. Satın alma kararı vermeden önce birkaç yerden fiyat kontrolü yapmayı düşünmeniz mantıklı bir hareket olacaktır.

Son olarak, Benjamin Graham tarafından yazılan Akıllı Yatırımcı kitabını mutlaka edinmenizi ve okumanızı tavsiye ediyoruz. Kitaptan öğreneceğiniz bilgileri finansal yatırımlarınıza uygulayarak fayda sağlayabileceğinizi düşünüyoruz. Bu kitabı okumanız, yatırım yapma şeklinizi tamamen değiştirebileceği gibi hiç kuşkusuz yeni ve etkili stratejiler de edinmenize yardımcı olabilir.