‘Akıllı Yatırımcı’ Ben Graham’ın Bay Piyasa ve Güvenlik Marjı Teorileri

Wall Street’in Dekanı ve Değer Yatırımın Babası olarak bilinen Benjamin ‘Ben’ Graham, yatırım kariyeri boyunca 1976 senesindeki vefatına kadar büyük risk almadan hem kendi hem de müşterileri için borsada mükemmel bir performans sergiledi.

Graham, günümüzün modern yatırımcılarının bugün kullanmaya devam ettiği birçok güven ilkesini ve başarısıyla kurduğu önemli bazı prensipleri yarattı ve öğretti.

Hisse senetlerine başarılı bir şekilde yatırım yapmak için finansal analizi kullanan ilk kişilerden biri olan Graham, özellikle Güvenlik Analizi (1934) ve Akıllı Yatırımcı (1949) adlı kitapları ile pek çok yatırımcıya yol göstermeye devam ediyor.

Seneler önce pek anlaşılmamış olsa da Graham’ın hisse yatırımları için kullandığı iki genel yöntem vardı. Kullandığı birinci yöntem piyasa psikolojisiydi. Yani, piyasadaki korku, karmaşa ve açgözlülüğün avantajlarını kullanıyordu. İkincisi de son derece basit olan rakamları kullanıp, rakamlara yatırım yapmaktı. Tabii bunlar için ortaya çıkardığı bazı teorileri kullanıyordu.

Bay Piyasa

İlk teoriyi anlamak için belki de Ben Graham’ı size şirketinizi günlük faiz rakamlarına göre satın almayı teklif eden bir iş adamı veya günlük faizini size satmayı teklif eden bir satıcı olarak görmeniz gerekiyor. Graham yarattığı bu hayali kişiliğe Bay Piyasa (Mr. Market) adını veriyor. Graham’a göre Bay Piyasa’nın teklif ettiği rakamlar bazen mantıklıdır, bazen de işin ekonomik gerçekliklerine göre bakıldığında hiç mantıklı değildir.

Yatırımcı olarak isterseniz Bay Piyasa’nın faiz rakamını kabul edin, hisseleri ona satın veya fiyatlarını beğenmediyseniz onu görmezden gelin; ne de olsa o, yarın yeni bir teklif ile tekrar kapınıza gelecektir. Buna kullanım piyasası psikolojisi deniyor. Graham’a göre “hayır” diyebilme özgürlüğü ortalama bir yatırımcının mevcut portföyünün değeri ne olursa olsun sürekli yatırım yapmaya mecbur olan bir profesyonele göre avantajlı olduğu bir durum.

Güvenlik Marjı

Graham aynı zamanda bir yatırımcının her zaman bir hisseye ödeyebileceği maksimum bir miktar, yani bir güvenlik marjı olması gerektiğini savunan bir isim. Graham’a göre bir güvenlik sınırı belirlemenin bariz iki avantajı mevcut; eğer satın aldığınız hisse düşüşe geçerse size bir miktar koruma sağlaması ve piyasa yükselişteyken iyi kâr getirmesi. Elbette bu işin biraz matematiksel kısmı.

Graham’ın yatırımlarının ayrıntıları bilinmediği halde, uzun yıllar boyunca yatırım kariyerinde ortalama yüzde 20’lik bir getiri sağladığından bahsediliyor. O, başarılı bu sonuçları, hisse senedi satın almanın kumarla eşdeğer tutulduğu bir dönemde elde etti, ancak Graham ustaca yöntemler kullanarak hem düşük riskli hem de iyi getiri sağlayan hisse senetlerini satın aldı. Bu nedenle Graham günümüzde de izlerinden gidilen ve teorileri kullanılan gerçek bir akıl hocası oldu.