Hisse Geri Alımı Nedir, Hisseler Neden Geri Alınır?

Hisse geri alımı, belirli zamanlarda bazı şirketler tarafından yapılmakta olan bir uygulamadır. Bazı dönemlerde şirketlerin hisse geri alımlarına ilişkin haberlerle karşılaşmak mümkündür.

Şirketler, pek çok nedenden dolayı hisse geri alımı yapabilmektedir. Bunlar arasında ön plana çıkan asıl neden ise, hisse senedi değerlerinin düşük olmasıdır. Bunu gören şirket, hisse geri alımı yapma yoluna giderek bir nevi talebi artırmayı amaçlamaktadır.

Hisse geri alımları, yatırımcıların gözünden şirketlere dair olumlu ya da olumsuz algılar da yaratabilmektedir. Bu tür uygulamalar yatırımcılar üzerinde güven yaratabileceği gibi güvensizlik de yaratabilmektedir.

Örnek vermek gerekirse, hisse geri alımı yapan bir şirketin yatırımcılarına geri ödeme yapmak için yeterli nakde sahip olduğu algısı oluşabilmektedir. Fakat bu, ilgili şirketin büyüme potansiyeli olmadığı algısı da yaratabilmektedir.

Hisse Geri Alımı Nedir?

Hisse geri alımı, değeri düşük görülen hisselerin fiyatını yükseltmeyi ve ödenmemiş hisse sayısını azaltma amacıyla yapılan finansal bir uygulamadır. Bu uygulama belirli zamanlarda şirketler tarafından yapılabilmektedir.

Hisse geri alımı, bir şirket hisselerinin tamamını veya bir kısmını hissedarlardan geri aldığında gerçekleşmektedir. Bir şirketi hisse senedi geri alımı uygulamasına teşvik eden birçok neden olabilmektedir.

Hisselerin değerini yükseltmek, vergi avantajlarından faydalanmak veya sermayeyi, zaman ve miktar bakımından yüksek derecede esneklikle hissedarlara dağıtmak bu nedenler arasında gösterilebilir.

Öte yandan tekrar altını çizmek gerekir ki, hisse geri alımı tıpkı temettü ödemelerine benzer bir şekilde, yatırılan sermayeyi hissedarlara tekrar dağıtmak için de kullanılabilmektedir.

Hisse Geri Alımı Hissedarları Nasıl Etkiler?

Hisse geri alımında kazanan ve kaybedenler, şirketin bunlar için ödediği fiyata bağlıdır. Örneğin temettü gibi, hisse geri satın almalar da servet yaratmakta olup, onu dağıtmaktadır.

Bunun yanı sıra, temettülerin aksine, hisse geri alımları, serveti hissedarlar arasında yeniden dağıtabilmektedir. Hisse senetleri, içsel değerden geri satın alınırsa, işlem herkes için adil olmaktadır.

Ancak her hissedar tarafından bilinmesi gerekir ki, hisse senetleri içsel değer üzerindeki bir primden geri alındığında, değer sadık hisse sahiplerinden alınmakta ve ayrılanlara verilmektedir.

Hisse senetleri, içsel değerden düşük bir fiyata geri satın alındığında, satış yapan hissedarlar kaybetmekte ve kalan hissedarlar kazanmaktadır.

Ancak unutmamak gerekir ki farklı yatırımcılar, çeşitli içsel değer tahminlerinde bulunacaktır. Bu nedenle satın alımın uygun bir fiyata gerçekleşip gerçekleşmediği her zaman açık olmayacaktır.

Söz gelimi, tahmin olmaksızın, yönetimin hisse senedi satın alarak beher hisse değerini arttırıp arttırmadığını değerlendirmek pek de mümkün olmayacaktır. Çünkü bu pek de olası değildir.

Bir Hisse Geri Alımı Örneği Nasıldır?

Hisse senedi geri alımı ve servetin transferini anlamak için, yüz hisseli, tek varlığı nakit on bin lira olan ve iş yapmayan bir şirketi ele alalım. Her bir hissenin içsel değeri, nakdin oransal payına eşittir, yani yüz liradır.

Kırk hisse senedinin, hisse başına yüz altmış lira karşılığında geri satın alındığını, toplamda altı bin dört yüz lira olduğunu varsayalım. Şirketin artık üç bin altı yüz lira nakdi ve tedavülde altmış hisse senedi olur. Yani bu örnekte beher hisse altmış lira olur.

Sadık hisse senedi sahipleri, hisse başına içsel değerde kırk liralık kayıp yaşarken hisselerini satanlar altmış lira önde olacaktır. Bunun tersinde de bir şirket, içsel değerinden düşük bir fiyata hisseleri geri aldığında, sadık hisse sahipleri bu düşüklükle orantılı bir şekilde kazanmış olacaktır.

Hisse Geri Alımı Ne Zaman Yapılır?

Hisse geri alımı daha çok, şirketler bolluk içinde hissederken başvurulan bir uygulamadır. Bu genellikle geri alımların en az yararlı olduğu zamanları da işaret etmektedir. Bunun için bir örnek verelim.

Örneğin, 2007 yılının üçüncü çeyreğinde ABD piyasaları zirve yaparken S&P 500 şirketleri yüz yetmiş bir milyar dolarlık hisse geri satın almıştı. Bir buçuk yıl sonra, S&P eski değerinin yarısına gerilemiş ve 2009 yılının ilk çeyreğinde sadece otuz bir milyar dolarlık hisse geri alınmıştı.

Bu sadece geri alımların zamanlamasının uygun olmadığından değil, aynı zamanda, şirketin değerine ve görünümüne olan güvenine işaret ettiğinden dolayı pek de olumlu değildir. Öyle ki, yatırım dünyasında sıkça dile getirildiği gibi, neşe en çok, umutsuzluk her yeri kapladığında takdir edilmektedir.

Öte yandan, kötü sonuçlanan bazı geri alımlar tarihsel süreç boyunca incelendiğinde, çok az şirketin içsel değere nazaran düşük hisse değeri sebebiyle bu kararları aldıklarını görebilmek mümkün olabilmektedir.

Hisse Geri Alımı Neden Yapılır?

Hisse geri alımların borsayla birlikte zirveye çıkmasının belirli bazı nedenleri vardır. Örneğin bu nedenlerden biri de o sırada bir şirketin karının da zirveye çıkması olabilmektedir.

Bolluk zamanlarında iç değer tahminlerinin yüksek olması beklenir. Böyle durumlarda da borç ve öz sermaye dengesine ilişkin algılamalar daha az tutucu olur. İşte bu ve benzeri durumlar, şirketleri daha verimli bir bilançoya geçmek için zamansız bir karar vermeye teşvik edebilmektedir.

Söz gelimi, hisse geri satın almak borç almak demektir. Ekonomik döngünün son evrelerinde ve kar artışı yavaşladığında, hisse başına kar artışını sürdürmek için, şirketler borçlanıp hisseler geri satın alabilmektedir.

Örnek vermek gerekirse teknoloji şirketleri veya daha çok da tütün şirketlerinin birçoğu sürekli olarak hisse senetlerini geri satın almaktadır. Böyle yapmakla da genellikle değer kazanmışlardır.