Efsanevi Borsacı Jesse Livermore’dan 5 Borsa Dersi
Jesse Livermore bir borsa ikonu. 1929 borsa çöküşünde kendi hesabına işlemler yaparak 100 milyon dolardan fazla kazanmış bir isim. Bu miktar, günümüzde 1 milyar dolardan fazla bir meblağa tekabül ediyor. Livermore bunu başarırken koruma fonu değildi veya başkalarının parasıyla al sat yapmıyordu.
Jesse Livermore 1877’de doğmuş biri; o zamandan beri teknoloji çok değişmiş olsa da, kitabı How to Trade in Stocks ve borsacılık kariyerindeki ilk yıllarını anlatan Edwin Lefevre imzalı Bir Borsa Spekülatörünün Anıları (kitapta ismi değiştirilmiştir) adlı eser günümüz borsa tacirlerine de değerli bir kavrayış sunmaktadır.
Jesse Livermore her ne kadar son zamanlarda teknik analizle kısa vadeli (swing trade) ve daha uzun vadeli alım satımlar yapan biri olsa da başlangıçta gün içi işlemci (day trader) olarak yola koyulmuş ve servetini bu şekilde yapmıştı.
İşte Jesse Livermore’dan neredeyse 100 yıllık olsa da hala geçerliliğini kaybetmemiş olan ve günlük işlem yapanların faydalanabilecekleri beş öneri:
İçindekiler
Ders 1. Boğa piyasasında sadece güçlü hisseleri satın alın ve ayı piyasasında sadece zayıf hisseleri satışa koyun
Boğa ve ayı piyasaları hisse senetleri fiyatlarının genel olarak artışta veya düşüşte olduğu dönemlere işaret eder. Boğa sezonu genel yükseliş, ayı sezonu ise genel düşüşü ifade eder.
Hisse senetleri bir bütün olarak ABD’de S&P 500, Türkiye’de BİST gibi ana endeksle temsil edilir. Bu nedenle, bu endeksler yukarı trenddeyken en güçlü hisselerden alım yapmaya (long) odaklanın. Aşağı trendde ise en zayıf hisseleri satmaya (short) odaklanın.
Elbette bu işlemler rastgele değil bir stratejiye göre yapılmalıdır. Yukarıdaki bilgiler sadece hangi hisselerle işlem yapılacağına karar vermede size yardımcı olacaktır.
Ders 2. Trade setup’ınız yoksa, ticaret yapmayın
Bir strateji ve alım satım planı geliştirmek zaman ve emek ister. Fakat, bu plan işler duruma geldiğinde tek yapmanız gereken onu takip etmektir. Eğer piyasa, alım satım planınızı temel alan trade setupları sunmuyorsa, alım satım yapmamanız yerinde olacaktır. Kitaptan alıntı:
“Bana çok kazandıran hiçbir zaman düşünmek olmadı, beklemek oldu.”
Ders 3. Stop loss koyun ve bu seviyenin ne olduğunu işlem yapmadan önce biliyor olun
Herhangi bir alım satım işlemi başta ne kadar iyi gözükse de kayba neden olabilir. Her zaman stop loss (zararı durdurma satışı) kullanın. Başarılı gün içi borsa tacirleri ne zaman çıkmaları gerektiği konusunda kararsız kalmazlar. İşlem yerleştirilmeden önce ne zaman, nerede ve nasıl çıkacaklarını bilirler.
Ders 4. Alış ortalamanızı düşürmeye çalışmayın
Ortalama düşürme, kaybeden bir pozisyona ilave yapmanızdır. Eğer zaten ful pozisyonunuz varsa (alım satım planınızın izin verdiği maksimum büyüklük pozisyonu) kaybederken bu pozisyona ilaveler yapmak mevcut disiplinden önemli bir kopuş yaratır. Bu işlemleri birden çok kez yaparsanız ve fiyat da düşmeye devam ederse bu durum sermayenizi hızlı bir şekilde azalabilir. Kitaptan alıntı:
“Ortalama düşürme çabaları konusunda uyarılarda bulundum. Bu yaygın bir uygulamadır. Pek çok kişi mesela 50’den bir hisse alır birkaç gün sonra 47’den alabileceklerini görüp ortalama düşürmek amacıyla yüzlercesini daha alırlar ve ortalamayı 48.5’e getirirler. 50’den alıp 3 puan düşüşle endişelenip 47’den almak 44’e düşünce endişeleri ikiye katlamaktır ve sizi plan dışına çıkarır.”
Ders 5. Çok fazla hisse senedini takip etmeyin
Çok fazla hisse senedi takip etmeyin. Bunun yerine, boğa piyasasında en güçlü hisseleri almaya ve ayı piyasasında en zayıf hisseleri satmaya odaklanın. Bu, alım satım yaptığınız hisse sayısını düşük tutar. Fazla sayılarda hisseyi takip etmek ve bunları etkili şekilde alıp satmak zordur. Ne kadar fazla hisse izleniyorsa, beklediğiniz önemli hareketleri kaçırma oranınız o kadar artacaktır.