En İyi Yatırım Aracını 10 Adımda Bulun

Çoğu yatırımcının ya da yatırımcı adayının aklındaki cevabı en muallak soru en iyi yatırım nedir oluyor. Bu soruya hemen herkes farklı cevaplar verebilir. Çünkü herkesin ilgili yatırım için bilgi ve tecrübesi, risk algısı, kazanç beklentisi aynı olmadığı için yatırımlara farklı yaklaşır.

Hepimizin kişisel koşulları farklı. Aynı şekilde hepimiz aynı geliri elde etmiyor veya aynı tasarruf hedeflerini gerçekleştirmiyoruz. O halde bu soruyu değiştirerek kendimize daha akla uygun olan benim için en iyi yatırım nedir sorusunu sormamız gerekiyor.

Bu soruya en iyi cevabı bulabilmek için şu 10 maddeden yararlanabilirsiniz:

1. Kişisel durum ve hayat koşulları

En önemlisi mevcut kişisel durumunuzdur. Bakmakla yükümlü olduğunuz bir aileniz varsa, çocuklu bir ebeveyn iseniz yatırımlarınızda çok fazla risk almayı muhtemelen tercih etmezsiniz. Böyle durumlarda daha düşük risk almayı ve buna oranla daha makul getiri elde edebileceğiniz yatımları tercih etmeyi düşünebilirsiniz.

Örneğin, size kendi kişisel durumumdan bahsedeyim. Bekarım ve çocuklarım yok, şimdilik kendim için gelecek planlarım var. Bütçem dahilinde mütevazı birikimler yapıyorum ve birikimlerimin büyük kısmını çeşitli yatırım araçlarında çoğu zaman kendime göre fazlasıyla risk alarak değerlendirmeye çalışıyorum. Bu bana kesinlikle tecrübe kazandırıyor ve biliyorum ki, işler kötü giderse bunu telafi edebileceğim. Hiçbir engelim yok, zamanım da var. Fakat bakmakla yükümlü olduğum çocuklarım olsaydı muhtemelen birikimlerimin büyük kısmını şu anda mevduat faizi ile değerlendiriyor olurdum.

Demem o ki, kişisel durum ve hayat koşullarınıza bakın, bu koşullara bakmanız yatırım kararlarınızı etkileyen en önemli faktörlerden biri olacaktır.

2. Yatırımlarda kazanç beklentisi

Yatırım yapacaksınız ama kazanç beklentiniz nedir? Herkes en az riski alarak, en yüksek karı elde etmek ister lakin gel gelelim ki o işler öyle olmuyor. Büyük çoğunlukla yatırımda risk ne kadar yüksek olursa kazanç o kadar yüksek, risk ne denli düşük olursa kazanç da o kadar düşük oluyor. Bu nedenle eğer yatırımlarınız için değerlendirebileceğiniz yüksek tutarlı bir birikiminiz yoksa yüksek risk ve dolayısıyla yüksek kazanç beklentisinden feragat etmeniz gerekebilir.

Bunun dışında kazanç beklentinizin ne olduğu daha önemli bir konudur. Yatırımınızla 1000 lira kar sağlayacak olmanız sizin beklentilerinizi karşılayabilecekken, başka yatırımcıların beklentisini karşılamayabilir.

Bu sebeple kazanç beklentinizi şimdiden belirleyin.

3. Yatırımlarınız için ayırdığınız tutar

Profesyonel yatırımcılar genellikle portföy çeşitlendirmesi yaparak yatırım tutarlarını çeşitli yatırım araçları üzerinde pay ederler. Böylelikle risklerini azaltma imkanları olur. Tasarruflarınızın ne kadarlık kısmını yatırımlarınızda değerlendirmeyi düşündüğünüz, ne kadarlık bölümünü, hangi yatırım araçlarında değerlendireceğiniz de karar aşamasını sonlandırabilmeniz için önemlidir.

Yatırımlarınız için ayırdığınız tutarı yatırım kararı almadan önce mutlaka belirleyin.

4. Yatırım için ne kadar para gerekiyor?

Tek ya da portföy çeşitlendirmesi yaparak seçtiğiniz her bir yatırım için ne kadar para gerektiğini belirleyin. Devlet tahvilleri, hisse senetleri gibi bazı yatırım araçlarıyla düşük tutarlarda yatırım yapmanız mümkündür. Örneğin, gayrimenkul vb. yatırımlar için daha yüksek tutara ihtiyacınız olacaktır. Bir nevi yatırım için ayıracağınız para en iyi yatırımı seçmenize de yardımcı olacaktır.

5. Sizin için en uygun vade

Yatırımlarınızda vade seçimi de önemlidir. Kısa vadeli yatırım araçlarını tercih edebileceğiniz gibi uzun vadeli yatırım araçlarını da tercih edebilirsiniz. Örneğin, kısa vadede yaşanacak dalgalanmaları fırsata çevirerek hisse senetlerine yatırım yapmak isteyebilirsiniz fakat hisse senetlerine uzun vadeli yatırım yaparak kısa vadedeki dalgalanma risklerinden de uzak kalmak isteyebilirsiniz. Kendiniz için en uygun zamanı belirleyin.

6. Düzenli bir gelire ihtiyacınız var mı?

Vade tercihinize göre yıllık veya aylık düzenli bir gelir amacıyla yatırım yapma isteğinizde kendiniz için en iyi yatırımı bulmanıza yardımcı olacaktır. Örneğin, aylık düzenli bir gelir elde etmek istiyorsanız gayrimenkul yatırımıyla kira geliri elde edebilirsiniz. Bunun dışında mesela, mevduat faizi alarak da aylık düzenli gelir sağlayabilirsiniz. Vade tercihinize göre kısa vadede mi yoksa uzun vadede mi düzenli gelire ihtiyacınız olup olmadığını belirleyin.

7. Başka yatırımlara sahip olup olmadığınız

Mevcut durumda farklı yatırımlara sahip olmanız, tercih edeceğiniz sonraki yatırımlarınızda esneklik sağlayabilir. Örneğin, düzenli gelir elde ettiğiniz mevcutta bir yatırımınız varsa bu sefer birikimlerinizi risk ve vade beklentinize uygun farklı yatırımlarında değerlendirmek isteyebilirsiniz. Farklı yatırımların yanı sıra sahip olduğunuz servet ve size kalması muhtemel mirasta bu kararınızı etkileyebilir.

Bu nedenle karar almadan evvel servetinizi veya başka yatırımlara sahip olup olmadığınızı da göz önüne bulundurmalısınız.

8. Risk toleransınız

Risk toleransı, yatırımlarınızda olumsuz sonuçlara katlanabileceğiniz maksimum risk derecesini ifade etmektedir. Örneğin, belirli bir yatırımın olası risklerini önceden belirlemeniz ve olası risklerle karşı karşıya kalmanız durumunda uğrayacağınız zararın sizi psikolojik ve finansal anlamda zorda bırakmayacağına emin olmanız gerekir. Yatırım tercihinde karar vermeden önce bu sebeple risk toleransınızı da göz önünde bulundurarak seçim yapmanız gerekir.

9. Yaşamsal değerleriniz

Bir diğer önemli şey de sahip olduğumuz değerlerdir. Ekonomist.co’da sıklıkla yatırım üzerine yazarken çoğu zaman güçlü inançları olan bireyleri de göz önünde bulunduruyoruz. Mesela, dini açıdan güçlü inançlara sahip bireyler her yatırımı uygun bulamayabiliyorlar. Örneğin, bu bireyler için mevduat faizine alternatif olarak katılım payı geliri ya da bu minvalde benzer fonlar daha tercih edilebilir oluyor. İyi yatırıma karar vermeden önce sahip olduğunuz ve vazgeçilmez gördüğünüz dini inançlar gibi yaşamsal değerleri de mutlaka göz önünde bulundurmalısınız.

10. Yatırım aracı seçimi

Yukarıdaki tüm faktörler doğrudan yatırım kararınızı etkileyeceğinden, kararlarınızın temelini bu faktörleri baz alarak oluşturun. Yatırım yapmayı tercih edebileceğiniz her bir yatırım aracını tecrübe ve bilgilerinizi de hesaba katarak değerlendirin.

Yatırım aracı seçimi yaparken şu kurallara da riayet etmeyi düşünün:

Enflasyona dikkat edin. En iyi yatırım, enflasyonun üzerinde getiri sağlayan yatırımdır. Tercih edeceğiniz yatırım aracının enflasyonun üzerinde getiri sağlaması, kar elde edebilmeniz için önemlidir. Enflasyonun üzerinde getiri sağlamayan yatırım araçlarını tercih etmemeye çalışın. Yatırım aracı tercihi yaparken, hesaplarınıza mutlaka enflasyonu da dahil edin.

Yatırımlarınızı çeşitlendirin. Mevcut durumda farklı yatırımlarınız bulunuyorsa yatırımlarınızı korumaya devam edin. Riskleri azaltmak için tek bir yatırıma odaklanmayın ve yatırımlarınızı çeşitlendirmeye çalışın. Örneğin, yukarıda bahsettiğim dokuz faktör dahilinde kendinize uygun olabilecek üç yatırım aracını tercih ederek, yatırımlarınızı seçtiğiniz alternatif yatırım araçlarıyla çeşitlendirebilirsiniz. Yatırımlarınızı çeşitlendirmeniz olası riskleri de minimuma indirecektir.

Gelişmeleri takip edin. Ekonomik veriler, siyasi gelişmeler ve borsayı etkileyen haberler yazısında örneklerini verdiğim belli başlı pek çok benzer haber yatırımlarınızı etkiler. Uzun vadeli yatırımlara nazaran özellikle kısa vadeli yatırımları tercih ederseniz; ekonomik veriler, siyasi gelişmeler ve belli başlı haberlerin çoğunu takip etmeniz gerekir. Gelişmeleri takip etmeyi ihmal etmeyin. Gelişmeleri takip etmeniz aynı zamanda gelecekteki yatırım kararlarınızda daha bilinçli hareket etmenizi de sağlayacaktır.

Erkenden başlayın. Tasarruflarınızı değerlendirmekten çekinmeyin, her olasılığı göz önünde bulundurarak, tercih edeceğiniz araç, sizin için en uygun yatırım aracı olacaktır. Doğru yatırım araçlarını tercih ederek erkenden yatırım yapmaya başlayın. Ne kadar çabuk yatırım yaparsanız, finansal özgürlüğü o kadar hızlı elde edersiniz.

Son olarak. İlk kez yatırım yapmaya başlıyorsanız, ilk hedefiniz paranızı mutlaka korumak olmalı. Yüksek kar elde edebileceğiniz yatırım araçları size cazip gelecek olsa da ilk etapta riski düşük tutarak, daha makul getiri elde edebileceğiniz fakat riski az yatırımlara yönelik tercihlerde bulunmalısınız. Örneğin, başlangıçta çok az riskli olan yatırım fonlarını bu anlamda tercih edebilirsiniz. Sağlam adımlar atmak ve daha da önemlisi sağlam adımlarınızın sürekliliğini sağlamak için her zaman gelirinizin yüzde 30’undan fazlasını, birikimlerinizin de tamamını riske atmamayı prensip edinebilirsiniz.