Mutlaka Bilmeniz ve Anlamanız Gereken Yaygın Finansal Risk Çeşitleri

Farklı bağlamlarda sıklıkla kullanılmasına rağmen, risk, bir sonucun beklendiği gibi gerçekleşmemesi olasılığıdır. Finansal bağlamda risk, hissedarların, yatırımcıların veya diğer mali paydaşların para kaybetme tehlikesi veya olasılığıdır.

Her yatırımcının bilmesi gereken beş ana finansal risk çeşidi vardır. Bunlar kredi riski, piyasa riski, likidite riski, faiz oranı riski ve operasyonel risktir. Bu riskler, hisse senedi ve tahvil gibi belli başlı yatırımlar, tüketici finansmanı ve uluslararası ticaret de dahil olmak üzere birçok yönde etkiye sahiptir.

Riskler genellikle ekonomik şartlarla birlikte ortaya çıkmaktadır. Örneğin bir durgunluk sorasında, piyasa riskleri ve kredi riskleri yüksektir. Mesela Merkez Bankası ekonomiyi durgunluktan kurtarmak için faiz oranları değiştirdiğinde, faiz oranı riski mevcuttur. Yine piyasalarda geleceğe yönelik olumsuz algılar likidite riskine bir örnektir.

1. Kredi Riski

Kredi riski veya temerrüt riski, karşı tarafa karşı finansal yükümlülüklerin zamanında yerine getirilememesi durumunda, bir maddi zararın ortaya çıkması ihtimalidir. Örneğin bir yatırımın, ana şirketteki finansal gücün düşmesi nedeniyle değer kaybetmesi olasılığı, kredi riski olarak adlandırılır. Menkul kıymet yatırımları veya tüketici ve kurumsal krediler açısından yüksek kredi riski, geç ödemeler veya toplam temerrüt potansiyelini telafi etmek için yüksek faiz oranlarına yol açmaktadır.

2. Piyasa Riski

Piyasa riski, olumsuz fiyat hareketlerinden kaynaklanan finansal yatırımlardaki zarar riskidir. Hisse senedi fiyatlarındaki ya da emtia fiyatlarındaki veya döviz dalgalanmalarındaki değişiklikler piyasa riskine örnek olarak gösterilebilir. Piyasa riskine neden olan unsurlar arasında çoğu zaman durgunluklar, siyasi kargaşalar, faiz oranlarındaki değişiklikler, doğal afetler ve terör saldırıları bulunmaktadır. Piyasa riski kavramının daha geniş bir çerçevede ele alınması önemlidir. Bu açıdan piyasa riski makalemizi de mutlaka incelemenizi tavsiye ederiz.

3. Likidite Riski

Likidite riski, belirli bir dönemde belirli büyüklükteki varlıkları, varlığın fiyatını olumsuz yönde etkilemeden satın alamama veya satamama riskidir. Yeterince likit olmayan bir piyasada kısa bir süre içinde büyük bir ticaretin yapılması riski bir hayli yüksek olabilmektedir. Likidite riski, menkul kıymetlerinizi hızlı bir şekilde satmanızı etkilerken alış ve satış fiyatını da etkileyebilir. Örneğin, bir şirketin iflasın eşiğinde olduğu söylendiğinde likidite riski ortaya çıkabilir, şirket ciddi bir olay yaşar ya da satış hisselerinin hacmiyle satış emirlerinin hacmi arasındaki dengesizlik nedeniyle hisse işlemleri durdurulur.

4. Faiz Oranı Riski

Faiz oranı riski, sabit getirili menkul kıymetlerin beklenmeyen faiz oranı değişikliklerinin bir sonucu olarak zarar görmesi olasılığını ifade eder. Ekonomik koşullar; faiz oranı değişiklikleri, politik kargaşalar ve doğal afetler gibi birçok durum faiz riskine neden olabilmektedir. Ancak, yatırımcıların, portföylerini çeşitlendirerek faiz risklerini bir miktar azaltabilmeleri mümkün olabilmektedir.

5. Operasyonel Risk

Operasyonel risk, bir şirketin faaliyetlerini belirli bir alanda ya da sektörde gerçekleştirmeye çalıştığı zaman karşılaştığı belirsizlik ve tehlikelerdir. Bir şirketin iç uygulamalarının, politikalarının ve sistemlerinin riski, piyasa koşulları veya işletme zorlukları nedeniyle meydana gelebilecek zararları önlemek için yeterli değildir. Bu gibi eksiklikler, riskin doğru ölçülmemesi veya raporlanmamasından veya alım satım personeli üzerindeki kontrol eksikliğinden kaynaklanabilir. Operasyonel riskin kesin olarak piyasa veya kredi riskinden daha net bir şekilde tanımlanması zor olsa da, birçok şirket tarafından son yıllarda yüksek oranda duyurulan zararların bir kısmına sebep olduğu düşünülmektedir.