Yatırım Fonlarına Nasıl Yatırım Yapılır? Yeni Başlayanlar için A’dan Z’ye Rehber

Birikimlerinizi değerlendirmek için yatırım dünyasına adım atmaya niyetliyseniz, ne olduğunu bilmenizin faydalı olacağı geniş bir yatırım aracı yelpazesi mevcut. Hiç kuşkusuz bunların arasındaki en meşhur yatırım araçlarından biri de yatırım fonları.

Bu rehberimizde size yatırım fonları hakkında bilmeniz gereken tüm detayları anlatacağız. Rehberimizin sonunda yatırım fonları ve yatırım stratejinize uygun fonları nasıl tespit edebileceğiniz konusunda yeterli bilgiye sahip olacağınızı umuyoruz.

Rehberde öğreneceğiniz konular sırasıyla şu şekilde:

• Yatırım fonu nedir?
• Katılma payı nedir?
• Yatırım fonlarına nasıl yatırım yapılır?
• Yatırım fonu ne kazandırır?
• Yatırım fonu türleri
• Yatırım fonlarının masrafları
• Yatırım fonlarının avantaj ve dezavantajları
• Yatırım fonları yatırım yaparken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
• Yatırım fonlarına ait temel bilgilere nasıl ulaşılır?

Yatırım Fonu Nedir?

Yatırım fonu, farklı para havuzlarından gelen paralarla oluşturulan bir yatırım aracıdır. Bu para havuzlarını birikimlerini çeşitli para ve sermaye piyasası araçlarında değerlendirmek isteyen yatırımcılar oluşturur.

Yatırımcılar, birazdan detaylı olarak ele alacağımız katılma payı olarak ifade edilen fonun sahip olduğu portföyün bir kısmını satın alarak bir fona ortak olur ve fonda gerçekleşen değer artışlarından ya da azalışlarından payına düşeni alır. Farklı bir deyişle yatırım yapılan araçlardan edilen kar veya zarar tüm yatırımcılara kendi paylarınca eşit olarak bölüştürülür.

Yatırım fonları, profesyonel yöneticiler tarafından işletilir ve yöneticiler, fonunun kaynaklarını hisse senedi, devlet ve özel sektör borçlanma araçları, altın ve diğer kıymetli madenler ile yabancı menkul kıymetler gibi sermaye piyasası araçlarına yatırım yapmak için kullanırlar. Bu tecrübeli profesyonellerin hedefi, fonu önceden belirlenmiş hedefler doğrultusunda yönlendirmek ve kar etmektir. Fon yöneticileri bunu yaparken sınırları keskin şekilde belirlenmiş bazı yöntemler kullanırlar.

Her kalemden yatırımcının profesyoneller tarafından yönetilen finansal araçlara ulaşmasının kolay ve çekici bir yolu olarak görülen yatırım fonları, yatırımcılar için favori yatırım araçları arasında yer almaktadır. Çünkü yatırım fonları yatırımcıların az bir miktar parayla çeşitlendirilmiş bir portföy oluşturmalarını sağlamakla birlikte, yatırım dünyasına yeni adım atan yatırımcılar için de kolay erişilebilir olması bakımından iyi bir tercih olabilmektedir.

Katılma Payı Nedir?

Katılma payı, yatırımcının fon portföyüne kaç adet payla ortak olduğunun bir göstergesidir. Yatırım fonlarındaki katılma payı, tıpkı hisse senetlerine benzer. Örneğin bir yatırımcı hisse senedi satın alarak bir şirkete nasıl ortak olur ve o şirket üzerinde nasıl hak sahibi olursa benzer şekilde yatırım fonlarında da katılma payı ile fon portföyüne ortak olunur.

Katılma payı birim pay fiyatları, fon kurucusu tarafından işgünlerinde sürekli olarak hesaplanır ve katılma payı alış satışlarında bu güncel fiyat kullanılır. Bu fiyatlar her işgününde payların alınıp satıldığı adreslerde ilan edilir. Fon fiyatları Türkiye Elektronik Fon Dağıtım Platformu’nda ya da gazetelerin ekonomi sayfalarında da bulunabilir.

Katılma payı birim pay fiyatları birkaç aşamada hesaplanır. İlk olarak fon portföyünde yer alan varlıkların işlem gördükleri, yani alınıp satıldıkları borsalarda oluşan fiyatlar göz önüne alınır ve fonun portföy değeri hesaplanır. Ardından fonun portföy değerine alacaklar eklenir ve borçlar düşülür. Böylece fon toplam değerine ulaşılır. Son olarak da fon toplam değeri, pay sayısına bölünerek birim katılma payı fiyatı belirlenir.

Daha iyi anlaşılması için basit bir örnek üzerinden devam edelim.

Örneğin 500 TL’nizi katılma payı başına toplam değeri 5 TL olan bir fona yatırdınız. Bu hesaplamaya göre 100 adet katılma payı alabiliyorsunuz ve aldınız.

İlk senaryoda, fon portföyünde bulunan varlıkların değeri düştü; katılma payı başına fon toplam değeri de 3 TL’ye geriledi. Böyle bir durumda 100 adet katılma payınız hala var, lakin yatırımızın değeri 300 TL’ye düştü.

İkinci senaryoda, fon portföyünde bulunan varlıkların değeri arttı; katılma payı başına fon toplam değeri de 7 TL’ye yükseldi. Yine 100 adet katılma payınız var, ama bu kez yatırımınızın değeri 700 TL’ye çıktı.

Bu hesaplama işlemlerinin yapıldığı sırada fonun portföyünde yer alan varlıklardan elde edilen alım satım kazancı, faiz, temettü, günlük değer artışları aynı gün fona gelir olarak eklenir ve katılma paylarının hesaplanan pay fiyatına dahil edilir. Böylece belirli bir tarihte fondan ayrılan bir yatırımcı ilgili güne kadar fonun kazancından ya da zararından kendi payına düşen miktarı almış olur.

Yatırım Fonlarına Nasıl Yatırım Yapılır?

Yatırım fonlarına yatırım yapmak, fonları almak ya da satmak son derece kolaydır. Daha önce bahsettiğimiz gibi yatırım fonlarının tıpkı hisse senetlerine benzeyen katılma payları vardır. Bu katılma paylarını adet ya da belirlediğiniz para miktarına denk gelecek şekilde satın alarak sizin için uygun olan fonlara yatırım yapabilirsiniz. Bunun için bir yatırım hesabı açmanız yeterlidir.

Fon katılma payları direkt olarak fonun kendi kuruluşundan, yatırım şirketlerinden veya bankalardan satın alınabilir. Bununla beraber Türkiye Elektronik Fon Dağıtım Platformu (TEFAS) sayesinde işlemlere açık çoğu yatırım fonunun tüm bankalar ve yatırım şirketleri aracılığıyla alınıp satılması mümkündür. Yani isteyen herkes, kendi bankalarının telefon, internet şubesi ya da ATM’sinden veya çalıştıkları yatırım şirketlerinden kolayca fon alım satım talimatları verebilmektedir. (Ayrıca bakınız: TEFAS Hakkında 5 Bilgi)

Yatırım fonu katılma payları gün içinde belli saatlerde alınıp satılabilir. Eğer katılma paylarınızı satmaya karar verirseniz birkaç gün içinde paranızı alırsınız. Fakat herhangi bir fona yatırım yapmadan önce fiyatları ve şartları iyi değerlendirmekte fayda var. Böylece komisyon gibi ekstra masraflardan tasarruf edebilirsiniz.

Yatırım Fonları Ne Kazandırır?

Artık işin kazanç kısmına gelelim. Yatırım fonlarından kar elde etmenin temelde üç yolu bulunmaktadır:

• Temettü ve faiz gibi menkul kıymet gelirleri
• Menkul kıymet satışlarından gelen sermaye kazançları
• Yatırım fonunun performansı

Bunların ne anlama geldiklerini açıklayalım.

Temettü ve Faiz Gelirleri

Yatırım fonlarının portföyünde hisse senetleri ve tahviller gibi menkul kıymetler bulunur. Fon sahip olduğu bu menkul kıymetlerden kar payı (temettü) veya faiz geliri elde eder. Siz de bu gelirlerden elinizdeki katılma payı kadar pay alırsınız.

Sermaye Kazançları

Çoğu yatırım fonunun karlılığı, yapılan menkul kıymet ticaretinden gelmektedir. Fonun portföyünde bulunan bir menkul kıymetin fiyatının yükselmesi durumunda fon yöneticisi o menkul kıymeti satarak kar etmeyi düşünebilir. Bu tür yatırım stratejileri, fon müşterilerine dağıtılabilecek çok büyük kar fırsatları sağlar.

Fon Performansları

Başarılı yönetilen bir fonun katılma pay fiyatı ister istemez artacaktır. Örneğin fon portföyünde bulunan bir menkul kıymetin fiyatı yükseliyorsa ve bu menkul kıymet yönetimce satılmıyorsa katılma paylarının fiyatı artacaktır. Elinizdeki katılma paylarını aldığınızdan daha yüksek fiyata satarak da kar elde edebilirsiniz.

Yatırım Fonu Türleri

Uzmanlar, yatırım fonlarını karakteristiklerine ve yatırım yaptıkları araçlara göre sınıflandırıyor. Peki, bu sınıflar neler, ne tür ve hangi yatırım fonlarına yatırım yapılabilir?

Bilmeniz gereken ve yatırım yapabileceğiniz en yaygın yatırım fonu türlerini ve örneklerini aşağıda bulabilirsiniz. Yatırım fonu dünyasına ısınmak için verdiğimiz örnek fonları araştırabilir; bu fonlara ait masraf, geçmiş dönem performansı, risk ve içerikleri incelemeyi düşünebilirsiniz.

Hisse Senedi Fonları

Portföyünde en az yüzde 80 oranında yerli veya yabancı şirketlerin hisse senetlerini bulunduran fonlardır. BIST 100 Endeksi kapsamındaki şirket hisselerini (yerli) ya da mesela küresel teknoloji şirket hisselerini (yabancı) portföyünde bulunduran fonlar, hisse senedi fonlarına örnek olarak gösterilebilir.

Örnekler:

• İş Portföy BIST30 Hisse Senedi Yoğun Borsa Yatırım Fonu
• Ak Portföy Amerika Yabancı Hisse Senedi Fonu
• Vakıf Portföy BIST30 Endeksi Hisse Senedi Fonu

Borçlanma Araçları Fonları

Portföylerinde en az yüzde 80 oranında yerli veya yabancı, kamu-özel sektör borçlanma araçlarına yer veren fonlardır. Aynı zamanda bu fonlar ters repo da yapabilmektedir.

Örnekler:

• HSBC Portföy Kısa Vadeli Borçlanma Araçları Fonu
• Ziraat Portföy Borçlanma Araçları Fonu
• Yapı Kredi Portföy Kısa Vadeli Borçlanma Araçları Fonu

Para Piyasası Fonları

Fon portföyündeki borçlanma araçlarının en uzun vadesi 184 gün olan, günlük ortalama vadesi de 45 günü geçmeyen likiditesi yüksek varlıklara yatırım yapan fonlardır.

Örnekler:

• Ak Portföy Para Piyasası Fonu
• Garanti Portföy Para Piyasası Fonu
• ING Portföy Para Piyasası Fonu

Karma Fonlar

Portföyünde borçlanma araçları, hisse senetleri, kira sertifikaları, altın ve kıymetli madenlerden azami olarak ikisini, en az yüzde 20’şer oranda bulunduran fonlardır. Bu fonların yüzde 80’i belirttiğimiz en az iki varlık sınıfından oluşmaktır.

Örnekler:

• Halk Portföy Karma Fon
• Deniz Portföy Karma Fon
• Yapı Kredi Portföy Karma Fon

Kıymetli Madenler Fonları

Portföyünde azami olarak yüzde 80 oranında altın gibi kıymetli maden, kıymetli maden sertifikası ya da kıymetli madenlere dayalı hemen her para ve sermaye piyasası aracını bulundurabilen yatırım fonlarıdır. Genellikle altın fonları olarak da bilinir ve ifade edilirler.

Örnekler:

• İş Portföy Altın Fonu
• TEB Portföy Altın Fonu
• ICBC TURKEY Portföy Altın Fonu

Endeks Fonları

Fon portföyünün en az yüzde 80’i Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından izin verilen bir endeks kapsamındaki varlıklardan, varlıkların tümünden ya da örnekleme yoluyla seçilen bir bölümünden oluşan fonlardır.

Örnekler:

• Ziraat Portföy BİST 30 Endeksi Hisse Senedi Fonu
• Yapı Kredi Portföy BIST 100 Endeksi Hisse Senedi Fonu
• Ak Portföy BIST Temettü 25 Endeksi Hisse Senedi Fonu

Fon Sepeti Fonları

Portföyünde en az yüzde 80 oranında yatırım fonlarının ya da borsada işlem gören borsa yatırım fonlarının katılma paylarından oluşan fonlardır.

Örnekler:

• Ziraat Portföy Fon Sepeti Fonu
• Yapı Kredi Portföy Yabancı Fon Sepeti Fonu
• Deniz Portföy Birinci (Dengeli) Fon Sepeti Fonu

Değişken Fonlar

Mevzuat ve portföy sınırlamaları itibariyle diğer yatırım fonu kategorilerinden herhangi birine girmeyen fonlardır. Bu fonlarda fon yöneticileri piyasalara göre daha aktif portföy yönetimi yapabilmektedir.

Örnekler:

• HSBC Portföy Değişken Fon
• Vakıf Portföy Birinci Değişken Fon
• ING Portföy Birinci Değişken Fon

Yatırım yapacağınız fonları seçmeden önce strateji ve hedeflerinizi doğru bir şekilde belirlemeniz gerekiyor. Yatırım hedeflerinizi ve genel stratejilerinizi belirledikten sonra bunlara uyacak bir fon elbette ki bulmanız mümkün olacaktır.

Yatırım Fonlarının Masrafları

Yatırım fonlarının getirdiği avantajlar tabii ki bedava değil. Eğer yatırım fonlarını portföyünüze katmayı düşünüyorsanız göz önünde bulundurmanız gereken iki temel tür masraf var. Bunlardan ilki, fon yönetim ücreti ve gider oranları. İkincisi de alım satım komisyonları.

Fon Yönetim Ücreti ve Gider Oranları

Yatırım yapmakta olduğunuz fon, sizden her yıl yönetim ücreti adı altında para kesecektir. Bu ücreti fonun yönetimi karşılığında ödersiniz. Fon yönetim ücretleri genelde %1-%3 civarında bir miktarda olur. Bu masraflara gider oranı da denmektedir. Çoğu zaman fon yönetim ücreti yıllık olarak tahsil edilir. Aylık olarak tahsil edildiği takdirde yıllık oran aylık oranlara dağıtılarak hesaplanır.

Alım Satım Komisyonları

Komisyonlar, yatırımcının portföyünde gerçekleştirilen sermaye piyasası işlemleri nedeniyle ödenen ücretlerdir. Başka bir deyişle bu ücretleri alım satım yaptığınızda ödersiniz. Komisyon ücretleri zorunlu olmasa da, bu ücretleri uygulayıp uygulamama yetkisi fona aittir.

Gerek fon yönetim ücreti gerekse de fonun alım satım işlemlerinden komisyon alıp almadığı fon içtüzükleri ve izahnamelerinde açıkça belirtilmektedir. Yatırım yapmak istediğiniz fonun içtüzüğü ve izahnamesine bakarak cebinizden çıkacak tüm masrafları hesaplayabilirsiniz.

Aynı fon türlerinde, benzer ya da tamamen aynı varlıkları portföyünde bulunduran birçok fon bulunur. Bu fonları karşılaştırarak maliyet ve performans yönünden sizin için en uygun olan fonu bulabilirsiniz. Fonları karşılaştırırken yalnızca masraf değil, performans gibi diğer faktörleri de göz önünde bulundurmanız gerektiğini unutmamalısınız.

Yatırım Fonlarının Avantajları ve Dezavantajları

Yatırım fonlarının sizin için uygun yatırım araçları olup olmadığına karar verebilmeniz için gelin yatırım fonlarının avantajlarını ve dezavantajlarını inceleyelim.

Avantajlar

• Çeşitlilik
• Profesyonel Yönetim
• Daha Az Maliyet
• Düşük Minimumlar
• Esneklik ve Kolaylık
• Güvenilirlik ve Denetim

Çeşitlilik

Yatırım fonlarının yatırımcılar için belki de en çekici olan yönü sunduğu çeşitliliktir. Yatırım fonları kendiliğinden çeşitliliğe sahiptir; zarar riski fonun yatırım yaptığı hisse senedi, hazine bonosu, devlet tahvili gibi çeşitli menkul kıymetlere dağıtılmıştır. Fon yöneticileri farklı sektörlerdeki farklı menkul kıymetlere yatırım yaparak zarar etme riskini en aza indirmeye çalışırlar. Hem sermaye kazancı elde etmek, hem de iyi çeşitlendirilmiş bir portföye sahip olmak istiyorsanız yatırım fonları sizin için biçilmiş bir kaftan olabilir.

Farklı yatırım araçlarına yatırım yaparak portföyünüzü kendiniz çeşitlendirmeye çalışırsanız bu biraz pahalıya kaçabilir. Yatırım fonları bunu size çok daha düşük masraflar karşılığında yapma şansı sunar. Böylece daha az bir sermaye ile farklı sektöre ait özel hisselere, farklı dağıtıcılara ait tahvillere ve diğer yatırım araçlarına yatırım yapmanız mümkün olur.

Profesyonel Yönetim

Yatırım fonlarının yatırımcılara sağladığı diğer bir avantaj da fonların profesyonel isimler tarafından yönetiliyor oluşudur. Yatırım fonları, portföyünüzü bir profesyonelin ellerine emanet etmenin en kolay ve en ucuz yollarından biridir. Fon yöneticileri en iyi yatırımları yapabilmek adına piyasayı derinlemesine araştırır, analiz eder, sırt sırta sınamalar yapar.

Yatırım fonları aracılığı ile tüm bu ileri düzey hizmetlerden cüzi miktarlar karşılığında faydalanabilirsiniz. Yatırım fonları, tam da bu sebepten ötürü, yatırım dünyasına yeni adım atan “çaylak” yatırımcılar için mükemmel yatırım araçlarıdır.

Daha Az Maliyet

Bir yatırım fonu aracılığıyla erişim sağladığınız portföyü kendiniz kurmaya kalkarsanız bu size çok pahalıya patlar. En basitinden şöyle söyleyelim; 10 farklı şirkete ait hisse senedine yatırım yapmak için 10 kez işlem ücreti ödemeniz gerekir. Yatırım fonları sayesinde bir işlem ücreti ödeyerek yatırım yapmak istediğiniz tüm şirketlere yatırım yapabilirsiniz. Böylece çok düşük ücretlere iyi çeşitlendirilmiş bir portföye sahip olursunuz.

Düşük Minimumlar

Yatırım fonları, özellikle çok büyük meblağlar ile yatırım yapmak istemeyen küçük yatırımcılar için de iyi bir tercihtir. 10 TL gibi cidden düşük rakamlarla bile yatırım yapmanıza imkan sağlayan fonlar mevcut. Bu nedenle yatırım fonları çok geniş kitlelere hitap ediyor.

Esneklik ve Kolaylık

Yatırım fonları her yatırımcı için uygun yatırım araçlarıdır. Birçok farklı yatırım fonu türü olduğu için her yatırımcı kendine uygun bir fon bulabilir. Her bir fon yöneticisinin kendi ait bir stratejisi vardır; kimi değer yatırımı yaparken kimi büyüme yatırımı yapar, kimi ise özellikle gelişmiş piyasalara veya henüz yeni olan piyasalara yatırım yapar.

Yatırımcılar, kendi görüşlerine uygun bir yöneticiye sahip fonlara yatırım yapabilirler. Yatırım fonları anlaması kolay, fakat aynı zamanda yüksek likidite ve önemli miktarda çeşitlilik fırsatı sunan araçlardır. Siz de yatırım fonlarının bu avantajlarından kolayca faydalanabilirsiniz. Ayrıca yatırım fonları son derece hızlı ve kolay bir şekilde nakde çevrilebilir.

Güvenilirlik ve Denetim

Yatırım fonlarına ait malvarlıkları, kurucunun malvarlığından tamamen ayrı olarak BIST’nin resmi Takas ve Saklama Bankası olan Takasbank güvencesi altında saklanır. Bununla birlikte SPK kanunları uyarınca, fon malvarlıklarının rehin edilmesi, teminat gösterilmesi ve üçüncü kişiler tarafından haczedilemesi mümkün değildir. Sözgelimi fonlara ait malvarlıkları kanun ile koruma altındadır.

Son olarak yatırım fonlarının kurucu, yönetici ve saklayıcısının fon ile ilgili tüm hesap ve işlemleri SPK tarafından düzenli olarak denetlenmektedir. Bununla beraber bağımsız denetim kuruluşları da dönemsel olarak yatırım fonlarının denetimini yapmaktadır.

Dezavantajlar

• Risk
• Masraflar

Risk

Her yatırım aracı gibi yatırım fonlarının da belirli riskleri vardır. Her ne kadar profesyoneller tarafından yönetiliyor olsa da yatırım fonları da zarar getirecek yatırımlar yapabilirler. Her yatırım fonu, portföyündeki menkul kıymetlerin riskini bünyesinde taşır. İster tahvil, ister hisse senedi olsun, her yatırım fonu portföyündeki menkul kıymetlerin değer kaybetmesi riskini barındırmaktadır.

Masraflar

Yatırım fonlarının yönetilmesi haliyle bedava değil, bundan bahsettik. Fonun performansı kötü olsa da işlem ve işletim ücretlerini ödemek gibi bir yükümlülüğünüz var. Bu yüzden cebinizi zorlamayacak masraflara sahip bir yatırım fonu bulmanız, ekonomik sağlığınız açısından önem arz edecektir.

Yatırım Fonlarına Yatırım Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bir fona yatırım yapmaya başlamadan önce bilmeniz ve mutlaka dikkate etmeniz gereken bazı faktörler vardır. Bunlardan en önemlileri risk seviyesi, fon performansı ve gider oranlarıdır.

Her birinin yatırımcı için ne anlama geldiğine bir bakalım.

Risk Seviyesi

Yatırım fonlarına yatırım yapma kararı aldığınızda aynı zamanda bir risk aldığınızı da aklınızdan çıkarmayın. Zira fonun portföyünde bulundurduğu ya da aldığı menkul kıymetlere ait değerler artabileceğini gibi düşe de bilir. Böyle bir durumda yatırım yaptığınız anaparanın bir bölümünü kaybedebilirsiniz. Bununla beraber her yatırım fonunun riski aynı seviyede değildir. Bu risk seviyesi her fon için farklıdır ve bu kapsamda yatırım fonları kendi içlerinde daha az riskli veyahut daha riskli olarak ayrılabilmektedir.

Bu risk seviyesi ayrımını yapmak için kullanabileceğiniz en temel ölçü, fonların yatırımcı bilgi formunda gösterilen risk seviyesidir. Risk seviyesi yüksek yatırım fonlarının kaybettirme olasılığı daha yüksek olduğu gibi, piyasanın iyi gitmesi halinde bu fonlar diğerlerine kıyasla daha yüksek oranda kazançlar da sağlayabilir. Bir diğer deyişle çoğu zaman potansiyel olarak yüksek getiri, yüksek risk anlamına gelmektedir. Bundan dolayı farklı risk seviyelerine sahip fonlar arasında seçim yaparken risk toleransınızı göz önünde bulundurmanız ve tercihlerinizi buna göre yapmanız gerekir.

Geçmiş Dönem Performansları

Bir yatırım fonuna yatırım yapmadan önce mutlaka fon performansının değerlendirilmesi, mümkünse en az 3 veya 5 yıllık performansına bakılması gerekir. Ancak unutmamanız gerekir ki geçmiş dönemde bir yatırım fonunun elde ettiği getirinin gelecek dönemde de elde edileceği yönünde bir kesinlilik yoktur. Bu nedenle fonun geçmiş performansına fikir edinmek için bakmanızı tavsiye ederiz.

Öte yandan piyasalarda konjonktüre paralel olarak farklı yatırım temaları öne çıkabileceğinden, geçmişe odaklanmak yerine beklentilere odaklanmak yatırım hedefleriniz için çok daha iyi bir yaklaşım olacaktır.

Gider Oranları

Fona ait gider oranları getiri üzerinde olumsuz bir etki yaratabilmektedir. Lakin bu, gider oranının benzerlerine kıyasla daha yüksek olduğu bir fonun daha kötü bir getiri elde edeceği anlamına gelmemektedir.

Farklı nedenlerle fonların gider oranlarının değişebildiğini bilmeniz gerekiyor. Mesela bir fon, portföyünü oluşturduktan sonra daha uzun vadelerde alım satım yapmayı tercih edebilir. Bir başka fon farklı olarak, daha sık alım satım yaparak kısa dönemli fiyat hareketlerinden kazanç sağlamayı tercih edebilir.

Haliyle örnek verdiğimiz ikinci fon ilk fona nazaran daha fazla alım satım komisyonu ödeyecek ve bu durum gider oranını artıracaktır. Ama elbette alım satımlarla gider oranı artan ikinci fon yaptığı alım satımlarla elde ettiği kazançları sayesinde bu giderleri fazlasıyla karşılayabilir ve daha yüksek bir getiri ortaya koyabilir.

Yani fonların hedefleri birbirlerinden farklı olabilir ve bazı nedenler fon giderlerini artırabilir. Tekrar altını çizmek gerekirse fon giderlerinin yüksek olması bir fonun kötü bir performans sergileyeceği anlamına gelmez.

Bütün bunlarla birlikte bir fona yatırım yapmadan önce;

• Fonu yöneten portföy yöneticisi,
• Fonun portföy bileşimi ve stratejisi,
• Fon kurucusunun diğer fonlarının önceki dönemlerde gösterdiği performans ve diğer fonlara göre başarı durumu,
• Fonun yönetim ücreti oranı ve fon toplam gider oranı,
• Fon katılma paylarının alınıp satılabileceği yerler, alım satım şartları ve işlem saatleri gibi bilgileri öğrenmeniz ve bunlar hakkında yeterli bilgiye sahip olmanız gerekir.

Peki, tüm bu bilgileri nereden bulacak, nasıl öğreneceksiniz? Anlatalım.

Bir Yatırım Fonuna Ait Temel Bilgilere Nasıl Ulaşılır?

Bir yatırım fonuna ait temel bilgileri fonun içtüzüğü, izahnamesi, yatırımcı bilgi formu, portföy dağılım raporu ve mali tablolarında bulabilirsiniz.

Fonlara ilişkin temel bilgiler fon kurucusunun web sitesinde, ilgili fonun alınıp satıldığı yerlerde ve ek olarak Kamu Aydınlatma Platformu’nda (KAP) yayınlanmaktadır.

Fon İçtüzüğü

Yatırım fonlarının içtüzükleri, yatırımcı ile fon kurucusu, saklayıcı ve yönetici arasında fon portföyünün yönetilmesini ve saklanmasını konu alan sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerde fonun adı, adresi, portföy yönetimine dair esaslar gibi bilgiler bulunur.

Fon İzahnamesi

Fona bağlı katılma paylarının halka arzı esnasında hazırlanan ve ilan edilen izahnamelerde, fona ilişkin temel bilgiler bulunur. Bu bilgiler arasında fonun kurucusu, fon katılma paylarının alınıp satılabileceği yerler, fon yöneticilerinin kimler olduğu, fon yöneticilerinin piyasadaki tecrübeleri, portföy yapısı, fonun yatırım stratejisi ve vergi düzenlemeleri gibi bilgiler yer alır.

Yatırımcı Bilgi Formu

Kurucu tarafından düzenli olarak güncellenen yatırımcı bilgi formlarında fonun temelleri hakkında bilgilere yer verilir. Fonun tanıtımı, yatırım hedefleri ve portföy dağılımı, geçmiş dönem performansı veyahut fonun türüne paralel olarak performans senaryo analizleri, fon masrafları, risk ve getiri seviyesi gibi bilgiler bu formlarda bulunabilir.

Portföy Dağılım Raporu ve Mali Tablolar

Yatırım fonlarına ait portföy dağılım raporları, ay içerisinde gerçekleşen katılma payı ve menkul kıymet hareketleri ile fonun geçmiş performansını içeren bilgilerden oluşur. Bu raporlar her ayı takip eden 6 iş günü içinde hazırlanarak duyurulur. Mali tablolarda ise yatırım fonlarının bir önceki yılla karşılaştırmalı olarak düzenlenen bilanço, fiyat raporları ve gelir tablosu yer alır.

Yatırım yapmayı düşündüğünüz fonun temel bilgilerine bakarken fonun tam ismini bulmayı unutmayın. Zira bazı fon kurucularının birden fazla fonu olduğundan hepsine farklı bir isim verilmektedirler.

Sözün Özü

Yatırım fonları her kalemden yatırımcıya hitap eden evrensel yatırım araçlarıdır. Kendiniz için en uygun yatırım fonlarını araştırmadan önce iyi tanımlanmış hedeflere ve stratejilere sahip olmanız önemlidir. Hedeflerinizi ve stratejilerinizi iyi tanımladıktan sonra, geçmişi konusunda şeffaf olan ve güncel performansı yüksek bir yatırım fonu bularak düşük masraflarla büyük karlar elde etmenin keyfini sürebilirsiniz.