Forex Nedir? Nasıl Kazanılır Diyenler İçin Başlangıç Kılavuzu

Forex piyasaları hakkında bazı yayınlar okudunuz ya da bir yerlerden birkaç şey duydunuz ve şimdi bu canlı piyasadan nasıl para kazanacağınızı merak ediyorsunuz, ancak muhtemelen nereden başlayacağınızı bilmiyorsunuz.

Merak etmeyin, doğru yere geldiniz, çünkü bu kılavuzda size piyasanın en temel noktalarından bahsedecek, Forex’i sade ve basit bir şekilde açıklayacak ve döviz ticaretinin heyecan verici dünyasına ilk adımı atmanız için yeterli bilgiyi vereceğiz.

Bu kılavuzu, internetteki çok sayıda karmaşık kaynağın varlığını göz önüne alarak, Forex piyasasına giriş yapmayı yeni düşünen, ancak nereden başlayacağını bilmeyenler için hazırladık. Herkesin anlayabilmesi için açıklamaları bilinçli olarak oldukça basit ve anlaşılır tutarak bu piyasaya ilişkin temelleri anlamanızı amaçladık.

Umarız bu kılavuz forex nedir, ne demek, nasıl işler ve piyasada hangi enstrümanlar ile işlemler yapılabilir gibi forex piyasasının temellerini anlamanıza yardımcı olur. Elbette yine dileriz ki bu bilgileri faydalı bulursunuz ve attığınız bu ilk adımla gelecekte kendi başınıza işlemler yapabilen başarılı bir trader olursunuz.

1. Forex Nedir?

Forex, yabancı para değişimi kavramını tanımlamak için kullanılan yaygın bir terimdir. Aynı zamanda döviz ticareti veya sadece FX ticareti olarak da adlandırılır ve ara sıra Spot FX olarak adlandırıldığını da görebilirsiniz.

Esasen Forex, dünyadaki çeşitli para birimleri üzerinde yapılan bir ticaret anlamına gelmektedir. Forex, hisse senetleri veya hisse senedi alım satımından biraz farklıdır, çünkü bu piyasada para birimleri birbirine karşı işlem görür. Bununla demek istediğimiz, yani bir ülkenin para birimini başka bir ülkenin para birimiyle değiştiriyorsunuz. Her şey görünürde bu kadar basit.

Forex aldığı isim bakımından her ne kadar döviz işlemlerininin yapıldığı bir alanı işaret ediyor gibi gözükse de aslında bu piyasada sadece döviz işlemleri yapılmıyor. Forex piyasasında dövizin yanı sıra altın gibi emtialar, dünyaca ünlü hisse senetleri ve çeşitli borsa endeksleri de işlem görüyor. Şimdilik bekleyin ve bize bir süre daha katlanın, zira Forex piyasasında işlem gören dövizler dışındaki diğer enstrümanlardan da detaylı olarak bahsedeceğiz.

2. Forex’te Neden İşlem Yapmak İsteyeyim?

Hakikaten acayip güzel soru! Paranızı değerlendirmek için çok sayıda alternatif varken neden Forex piyasasında işlem yapmak isteyesiniz ki? Bunu şöyle açıklayalım. Çoğu insan hisse senetlerini, yatırım fonlarını ve hatta opsiyonları bile duymuştur. Yıllardır çoğu kişi bunları zaten biliyor, kullanıyor ve muhtemelen dedeniz bile bir hisse senedi alıp satmış olabilir. Ancak, bu kişilerin, son derece zengin kişiler olmadıkları ya da büyük bir banka için çalışmadıkları sürece Forex piyasasının yakınından dahi geçemediğini size garanti ederiz.

Çünkü sadece yaklaşık son 20 yılda, birçok avantaja sahip Forex endüstrisi sizin ve bizim gibilere açıldı. Bunun öncesinde ne yazık ki bu piyasada işlem yapmak mümkün değildi. Şu anda bir aracı kurumdan hesap açarak hemen ve kolayca Forex piyasasında işlem yapmaya başlayabilirsiniz. Açıkçası, tüm işlemlerin yaklaşık olarak %99,9’u çevrimiçi olarak gerçekleştirildiğinden, internetin popülaritesinin bu patlamanın ortaya çıkmasına bir hayli yardımcı olduğunu söyleyebiliriz.

3. Forex Piyasasının Avantajları Nelerdir?

Forex piyasası çok geniş avantajlara sahiptir. Dünyanın en likit piyasası olmakla beraber günlük işlem hacmi trilyonlarca dolar seviyesindedir. Forex piyasası döviz çiftlerinin hareketleri üzerine işlem yapabilme olanağı sağladı gibi, CFD kontratları ile hisse senetleri, emtialar ve borsa endeksleri için de işlem imkanı sağlar.

Forex’te işlemler yüksek maliyet ve komisyon gerektirmez. Bununla birlikte, bu piyasadaki kaldıraç olanağı sayesinde düşük bir sermaye ile büyük pozisyonlar açılabilir. Ayrıca, çift yönlü işlem imkanından da faydalanılabilir. Böylece hem fiyatların düşüşünden hem de yükselişinden kazanç sağlanabilir.

Likit, Büyük ve Küresel Bir Piyasa

Forex, haftanın 5 günü 24 saat çalışan dünyadaki en likit piyasadır. Bununla ne anlatmaya çalıştığımıza dair bir örnek vermemiz gerekirse, Forex piyasasının günlük ortalama işlem hacmi yaklaşık 5,1 trilyon dolar seviyesindedir. Bu işlem hacmi saatte ortalama 220 milyar dolara tekabül ediyor. Örneğin, dünyanın en popüler borsalarından biri olan New York Menkul Kıymetler Borsası’nın bir günlük Forex işlem hacmine ulaşması 30 gün sürüyor.

Bu rakamlar gerçekten çok büyük ve olağanüstü! Bunu tarif etmenin başka bir yolu yok. Ancak bu, Forex piyasasında sağlam bir likidite vermek dışında bizler gibi ortalama bir işlemciyi pek de etkilemiyor. Öte yandan, günlük bazda gerçekleşen bu işlem hacimlerinin, yine bizler gibi ortalama işlemcilerin piyasa yönünü etkileme şansı da kesinlikle sıfır. Yine de piyasanın çok iyi likidite sağladığını ve inanılmaz derecede bir büyüklüğe sahip olduğunu bilmeniz gerektiğini düşünüyoruz.

Haftanın 5 Günü 24 Saat İşlem Olanağı

Forex piyasası hafta içi boyunca 24 saat kesintisiz olarak çalıştığı için, hisse senedi alım satımlarında yaygın bir sorun haline gelebilecek çok büyük boşluklara sahip değildir. Ne demek istediğimizi küçük bir örnekle açıklamaya çalışalım.

Mesela, ABC hissesini piyasa kapanmadan hemen önce Pazartesi günü 24.20 liradan satın almış olabilirsiniz ve olası büyük kayıplara karşı korumak için 23.50 liraya stop-loss (zarar durdurma) emri ayarlamış olabilirsiniz. Var sayalım ki gece, piyasa kapandığında, şirketi etkileyen büyük bir gelişme yaşandı ve Salı sabahı ABC hissesi 22.10 liradan işleme açıldı. Hisse sadece bir gecede 2.10 lira düşmekle kalmadı, aynı zamanda stop-loss emrinizin altına da gerileyerek 1.40 lira gibi size beklediğinizden çok daha büyük bir zarar verdi.

Bu durumun Forex piyasasında kesinlikle olmayacağını söylemek yanlış olur, çünkü nadiren de olsa olabilir. Forex piyasasının kapalı olduğu tek zaman olduğu için bu durumun özellikle hafta sonları gerçekleşebileceğini söylersek, bu tür sorunlarla karşı karşıya kalmamak için siz de yalnızca hafta sonları nadiren açık pozisyonlarda bulunmayı tercih edebilirsiniz.

Komisyonsuz ve Düşük İşlem Maliyetleri

Genel olarak, Forex aracı kurumları döviz çiftlerine göre belirlenen alış/satış arasındaki farklarından yani spread olarak ifade ettiğimiz şeyden para kazanırlar. Aracı kurumları çoğu zaman bunun haricinde başka bir komisyon ya da ek ücret almazlar. Bu da size komisyon ödemeden işlem yapma olanağı sağlar.

Spreadler genellikle düşüktür ve bu, forex işlemlerini nispeten ucuz hale getirir. Bununla birlikte, bir aracı kurum seçerken, bazıları sabit bir ücret veya değişken komisyon da alabileceğinden, ilgili tüm detayları incelemeyi ve kurumdan bilgi almayı unutmamalısınız.

Kaldıraçtan Yararlanma İmkanı

Forex’in en büyük avantajları arasında, kaldıracın mevcudiyeti belki de en çekici olanıdır, çünkü nispeten küçük miktarda sermaye ile yüksek bir pozisyon açmanıza izin verir. Forex kaldıraç oranları 1:10, 1:30 ve 1:50 şeklinde ifade edilir. Peki, bu ne anlama geliyor? Örneğin, 1:30 kaldıraç oranını ele alalım. Eğer 1:30’luk kaldıraçtan yararlanıyorsanız bu, her 1 liralık sermayeniz için 30 liralık işlem yapabileceğiniz anlamına gelir.

Ülkemizde Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) bu hususta bir düzenleme yaptı. Bu düzenlemenin ardından ülkemizdeki aracı kurumların Forex işlemleri için sunabilecekleri maksimum kaldıraç oranı sınırlandırıldı. Halihazırda enstrümanlara ve teminata göre değişiklik gösterse de kullanılabileceğiniz kaldıraç oranı şu anda maksimum 1:10’dur.

Enstrüman Çeşitliliği

Makalemizin ilk maddesinde de belirttiğimiz gibi, Forex piyasasında yalnızca döviz çiftleri üzerine işlemler yapılmıyor. Forex piyasasında hisse senetleri, borsa endeksleri ve emtialar gibi çeşitli enstrümanlar da işlem görerek alınıp satılabiliyor. Örneğin, hisse senetleri arasında Amazon, Netflix, Coca-Cola ve Bank of America gibi dev şirketler yer alıyor.

Bu noktada hisse senedi, endeks ya da emtia gibi varlıkların fark kontratları yani CFD (Contract for Difference) ürün grubunda yer aldığını bilmeniz gerekiyor. Zira bu ürünlere fiilen sahip olmayıp yalnızca fiyat beklentilerini alıp satmış oluyorsunuz. Hız, esneklik ve Forex piyasasının avantajlarını sağladığı için CFD kontratlarının iyi bir çeşitlilik sağladığını düşünüyoruz.

Çift Yönlü İşlem Yapabilme Olanağı

Forex piyasasında temel mantık, bir ürüne fiilen sahip olup onun alım satımını yapmak değil, ilgili ürünün fiyatının değer mi kazanacağı veya değer mi kaybedeceğini tahmin etmektir. Söz gelimi, Forex piyasasındaki çift yönlü işlem yapabilme olanağı sayesinde herhangi bir ürünün fiyatının yükseleceğini tahmin ediyorsanız alış, düşeceğini ön görüyorsanız da satış yapabilirsiniz ve satış yapmak için önceden alım yapmanız gerekmez.

Buraya kadar olan kısımda, Forex’in dünyanın önde gelen yüksek likiditeye sahip bir finans piyasası olması, haftanın 5 günü 24 saat işlem yapma olanağı sunması ve kaldıraç imkanı sağlaması gibi en önemli avantajlarından kısaca bahsettik. Şimdi piyasanın dezavantajları konusuna geçmek istiyoruz.

4. Forex Piyasasının Dezavantajları Nelerdir?

Dünyanın en büyük ve yüksek likiditeye sahip finans piyasası Forex, işlemcilere gördüğünüz gibi önemli ölçüde dikkate değer avantajlar sağladığı için en büyük piyasadır. Ancak, piyasanın avantajları olduğu kadar dezavantajları da vardır.

Forex piyasasının avantajlarını anlatıp dezavantajlarını göz ardı edersek bu pek objektif ve doğru bir yaklaşım olmayacaktır. Bu nedenle, şeffaflıkla bu piyasada karşı karşıya kalabileceğiniz olumsuzlardan da bahsetmek istiyoruz.

Kaldıraç Riskleri

Forex piyasaları kaldıraç imkanı sağlar. Kaldıraç ise iki şeyi ifade eder: yüksek kazanç ve yüksek risk. Açıkçası, yatırım dünyasında riskin yüksek olduğu yerde ödülün de daha büyük olduğunu bildiğinizi umuyoruz. Ancak tabii, herkes yüksek ödül peşinde koşmuyor ve yüksek risk almak istemiyor. Öyleyse bu noktada, tercihler veya bilinçli kullanım devreye giriyor.

Forex piyasasında işlem yapmaya başladığınızda, hiç kimse sizi kaldıraç kullanmaya zorlamayacak. Bu tercih tamamen size kalmış olacak. Bununla birlikte, kaldıraç kullanımına karar verirseniz de bunu bilinçli bir şekilde yapmanız gerekecek. Bilinçli bir kullanımla böylece olası kaldıraç riskini bertaraf edebilirsiniz.

Bilgisizlik ve Deneyimsizlik

İnternette ve sosyal medya ağlarında gerçekleşen bilgi alışverişi, kişilerin forex piyasasının durumuna üstünkörü kolayca bakmasına ve derinlemesine bir analize ihtiyaç duymadan işlem yapmasına sebep olabiliyor. Bu da büyük bir risk oluşturabiliyor.

Bununla birlikte, kişinin eğitim için kendine biraz zaman ayırması ve temelleri öğrenmesi gerekiyor. Çünkü bilgisizlik kayıplara sebep olabiliyor. Örneğin, bir ülkenin faiz oranlarındaki değişimlerin döviz kurları üzerinde etkisi vardır. Faiz oranları ve döviz kurları arasındaki bu ilişki nedeniyle, para birimi değerleri arasındaki fark, forex fiyatlarının önemli ölçüde değişmesine neden olabilir. Bu nedenle de döviz kurlarını etkileyen faktörler gibi Forex piyasası ile yakından ilişkili konuların öğrenilmesi önem teşkil ediyor.

İşlemlerin Yönetimi

Öğrenildiğinde kolay olsa da özellikle başlangıçta Forex işlemlerinin operasyonel olarak yönetilmesi kimileri için zorlayıcı olabilmektedir. Bunun nedeni, Forex piyasasının haftanın 5 günü 24 saat her zaman çalışmasına karşın insanların çalışmamasıdır.

Bu nedenle, bir kişiden kişiye ve hatta beklentilere göre değişiklik gösterse de her durumda pozisyonları nasıl yöneteceğinizi en başında planlamanız iyi bir fikir olacaktır. Çünkü plansızlık ve yeterli takibin yapılmaması sizin için önemli kazanç kayıplarına neden olabilir.

Hesap Açma Bakiyesi

SPK’nın Forex piyasası için bir düzenleme yaptığını ve kaldıraç oranını maksimum 1:10 olacak şekilde güncellemiş olduğundan bahsetmiştik. Bununla birlikte, SPK Türkiye’de faaliyet gösteren Forex aracı kurumlarında hesap açma alt sınırında da bir düzenleme gerçekleştirdi. Bu düzenlemeye göre ülkemizdeki lisanslı aracı kurumlardan Forex hesabı açabilmek için minimum 50 bin TL bakiye yatırma zorunluluğu bulunuyor.

Birçok kişi için bu yüksek bir miktar gibi gelmeyebilir, ancak küçük yatırımcıların çoğu minimum hesap açma alt bakiyesinde gerçekleşen düzenleme nedeniyle Forex piyasalarındaki avantajları değerlendiremeyebiliyor. Bu nedenle, Forex’te minimum 50 bin TL bakiye ile yatırımlara başlama şartının çok demokratik olmadığını ve bir dezavantaj olduğunu düşünüyoruz.

Bu arada, minimum hesap açma bakiyesinin oldukça düşük olduğu VİOP piyasasında, Forex piyasasında yapabileceğiniz döviz, hisse senedi ve emtia işlemlerini yapabilirsiniz. Örneğin, VİOP piyasasında 500 lira gibi oldukça düşük tutarlarda hesap açmak mümkün olabildiği gibi kaldıraçlı işlem yapabilme olanağı da bulunuyor.

5. Forex Piyasaları Ne Zaman Açılır ve Kapanır?

Bu piyasada para kazanmak ve kâr elde etmek istiyorsanız, forex işlem saatleri konusunda yeterli bilgiye sahip olmanız gerekir. Bunun nedeni, alım satım yapmak için en doğru zamanların, işlemlerin en aktif seviyelerde olduğu zamanlar olmasıdır. İşlemlerin en yoğun olduğu bu zaman dilimlerinde alış fiyatları ile satış fiyatları arasındaki farklar (spreadler) azalır. Bu da kârlılığının artmasına yardımcı olur.

Açılış kapanış saatleri Forex piyasa merkezlerine göre değişiklik gösterir ve buna göre Türkiye saatiyle Forex piyasa merkezlerinde işlem saatleri şu şekildedir:

• Sidney piyasa merkezi gece 00.00’da açılır ve sabah 08.00’de kapanır
• Tokyo piyasa merkezi gece yarısından sonra 02.00’de açılır ve sabah 11.00’de kapanır
• Frankfurt piyasa merkezi sabah 09.00’da açılır ve 18.00’de kapanır
• Londra piyasa merkezi sabah 10.00’da açılırken akşam 19.00’da kapanır
• New York piyasa merkezi ise sabah öğleden sonra 15.00’te açılır ve gece 00.00’da kapanır

Forex piyasa merkezleri arasında yer alan Sidney, Tokyo, Londra ve New York önemlidir. Özellikle de birden fazla piyasa merkezinin aynı anda açık olduğu saatlere dikkat edilmelidir. Birden fazla piyasa merkezinin aynı anda açık olması, sadece işlem hacmini artırmakla kalmaz, aynı zamanda volatiliteyi de etkiler. Daha yüksek volatilite, sizin için daha büyük kazanç fırsatları anlamına gelir.

6. Forex Piyasasında Neyin Ticaretini Yapıyoruz?

Forex piyasasında, kısaca CFD olarak bilinen fark kontratları ile hisse senetleri, emtialar ve borsa endeksleri üzerinde işlemler yapabiliyor olsak da genel olarak bu piyasada döviz çiftleri üzerinde işlemler yapıyoruz. Bu arada döviz çiftleri pariteler olarak da isimlendiriliyor.

Forex piyasasında alım satım yapılabilen çeşitli döviz çiftleri vardır, ancak işlemcilerin büyük çoğu yaklaşık 8 ila 10 çiftlik bir gruba sadık kalırlar. İlk önce, işlemler için tercih edebileceğimiz majör döviz çiftleri olarak ifade edilen şeylere sahibiz. Bunlar açık ara en çok işlem gören döviz çiftleridir ve birçok işlemci bunlardan bir veya ikisini sıklıkla kullanır. Majör döviz çiftleri şunlardır:

• EUR/USD (Euro/Amerikan Doları)
• USD/JPY (Amerikan Doları/Japon Yeni)
• GBP/USD (İngiliz Sterlini/Amerikan Doları)
• USD/CHF (Amerikan Doları/İsviçre Frangı)

Hepsinin Amerikan dolarına karşı nasıl hareket ettiklerini bilmek ve buna özellikle dikkat etmek gerekir. Bu nedenle işlemciler sosyal medya ağlarında bu pariteleri tartıştıklarında, bunlardan sadece Euro, Yen, Pound ve Swissy olarak bahsederler.

Sonra ikinci kademe döviz çiftleri dediğimiz şeylere sahibiz ve bilmeniz gereken bu pariteler aşağıdakileri içerir:

• AUD/USD (Avustralya Doları/Amerikan Doları)
• USD/CAD (Amerikan Doları/Kanada Doları)
• NZD/USD (Yeni Zelanda Doları/Amerikan Doları)

Yine, bu çiftlerin tümü ABD dolarına karşıdır, bu nedenle basitçe Avustralya doları için Aussie, Kanada doları için Loonie ve Yeni Zelanda doları için de Kiwi kısaltmaları kullanılır.

Daha sonra çapraz döviz çiftleri de vardır ve bunlar ABD doları olmayan pariteleri içerir. En popüler çapraz döviz çiftlerinden bazıları şunlardır:

• EUR/JPY (Euro/Japon Yeni)
• GBP/JPY (İngiliz Sterlini/Japon Yeni)
• EUR/GBP (Euro/İngiliz Sterlini)

Bir de aralarında Türk lirasının (TRY) da dahil olduğu egzotik döviz çiftleri vardır. Gelişmekte olan ülkelerin para birimlerini temsil eden egzotik döviz çiftleri, işlem gören ülkenin para birimini içerip Amerikan doları barındırmasına karşın majör ya da ikinci kademe pariteler arasında yer almazlar.

Döviz Çiftlerinin Birlikte İşlem Görmeleri Ne Anlama Geliyor?

Döviz çiftlerine baktığınızda, gördüğünüz ilk para birimi, baz döviz olarak adlandırılıyor. İkinci para birimi ise karşıt döviz olarak adlandırılıyor. Örneğin, CAD/USD paritesini ele alırsak burada CAD (Kanada Doları) baz döviz, USD (Amerikan Doları) karşıt dövizdir.

Daha iyi anlaşılması için Kanada’da bir seyahatte olduğunuzu varsayalım. Televizyonda ülkenin yerel haberlerini izlerken şöyle bir habere denk geldiniz: “Kanada doları bugün dolar karşısında düştü ve 71 sent ile en düşük seviyeye ulaştı.”

Bu haberde temel olarak anlatmaya çalıştıkları şey, Kanada dolarının ABD dolarına kıyasla değerinin düştüğü ve bir Kanada dolarının 0.71 Amerikan dolarına eşit olduğudur. ABD doları dünyanın en önemli para birimi olduğundan bu para biriminin, yerel para birimimiz Türk lirası ve hatta Euro veya İngiliz Sterlini ya da diğer bazı majör para birimleri ile karşılaştırıldığını görebilirsiniz.

CAD/USD için şuna benzer bir şey görebilirsiniz: 0.7125 / 0.7128

Burada 0.7125’e bakıldığında, bu, baz döviz olan Kanada dolarının bir ABD doları satın almak için ne kadar gerektiğini gösterir. Bu durumda, ABD doları karşıt dövizdir ve Kanada doları baz dövizdir, bu nedenle 0.7125 ABD doları 1.00 Kanada dolarına eşittir. Yani Kanada’dan kalkıp ABD’ye geçerseniz, cebinizdeki her bir Kanada doları yaklaşık 71 sent değerinde olacaktır.

Forex Paritelerindeki Rakamlar Neler İfade Ediyor?

Forex paritelerindeki rakamların ne ifade ettiğini anlamanız önemlidir. Öyleyse hemen aynı parite örneğinden anlatmaya devam edelim. Eğer, CAD/USD 0.7125 / 0.7128’den kote olmuş olsaydı, bu tam olarak ne ifade ediyor olurdu? Bu örneğe göre:

• 0.7125 olarak gördüğünüz ilk rakam “ALIŞ” fiyatını ifade eder
• 0.7128 olarak gördüğünüz ikinci rakam “SATIŞ” fiyatını ifade eder
• Bu iki rakam arasındaki fark ise “SPREAD” olarak adlandırılır

Kanada dolarının ABD dolarına göre değerinin artacağını düşünüp Kanada dolarını satın almak isteseydik, bu durumda 0.7128 olan SATIŞ fiyatını ödememiz gerekirdi. Öte yandan, Kanada dolarının ABD doları karşısında zayıfladığını düşünüp satmak isteseydik, onu 0.7125 ALIŞ fiyatından satardık.

Şimdi, Kanada dolarını 0.7128’den satın alıp, fiyata hareket etme şansı vermeden hemen pozisyonumuzu kapatma kararı almış olsaydık, Kanada dolarını 0.7125’ten satarak pozisyonumuzu kapatmak zorunda kalırdık.

Bu örnekte, spread ya da makas olarak da ifade ettiğimiz 0.0003’lük bir fiyat farkı oluşurdu ve bizim işlemde kaybettiğimiz miktar bu olurdu. Kanada doları söz konusu olduğunda, her 0.0001 hareket pip olarak adlandırılır (Price Interest Point). Yani bu işlemde 3 pip (veya 3 puan) kaybetmiş olurduk.

JPY çiftleri dışında yukarıda bahsettiğimiz tüm çiftlerin normalde dört ondalık basamağı bulunur ve pip değerleri yukarıdaki Kanada doları örneğiyle aynı şekilde hesaplanır. JPY çiftleri genellikle yalnızca iki ondalık basamağa sahiptir. USD/JPY’nin bir örneğini şu şekilde verebiliriz: 97.81 / 97.83.

Bu bize bir ABD dolarının yaklaşık 97.8 Japon yenine eşit olduğunu söylüyor. Alış fiyatı 97.81, satış fiyatı 97.83 ve 2 pip spread var. Bu durumda her 0.01 hareket pip olarak adlandırılacaktır.

Forex’te Başka Hangi Enstrümanlar İşlem Görüyor?

Forex piyasasında dövizler dışında emtialar, borsa endeksleri ve hisse senetleri işlem görüyor. Bu piyasada, sıklıkla tercih edilen enstrümanlar için konuşacak olursak, altın gibi emtia işlemleri de dahil olmak üzere yurtdışı borsalarda bulunan büyük şirketlere ait hisse senedi işlemleri yapılabiliyor.

Kısaca değinmek gerekirse, Forex piyasasında hisse senedi, borsa endeksi ya da altın gibi emtia işlemleri fark kontratı anlamına gelen CFD yatırımı ile gerçekleştiriliyor. Fark kontratları ile fiilen bu varlıklara sahip olmuyorsunuz. Fark kontratları, en basit şekliyle, fiyatlardaki değişiklikler üzerine yatırım yapmanızı sağlıyor. Yani, fark kontratlarını kullanarak fiyat beklentilerini alıp satıyorsunuz.

Mesela fark kontratlarını kullanarak eğer bir ürünün fiyatının yükseleceğini ön görüyorsanız onu satın alabiliyor ve gerçekleşen her fiyat artışından kazanç sağlayabiliyorsunuz. Tam tersine bir ürünün fiyatının düşeceğini ön görüyorsanız da onu satabiliyor ve düşen fiyatlardan kâr elde edebiliyorsunuz.

Peki, doğrudan hisse senedi ya da emtialar bazında altın alabiliyorken neden Forex’te fark kontratları alıp satalım ki? Bu sorunun cevabı: kaldıraç. Çünkü fark kontratlarında kaldıraç fırsatlarından yararlanarak mevcut sermayenizin katlarında alım satım yapabiliyorsunuz.

Daha iyi anlaşılması için yine bir örnek üzerinden ilerleyelim. Mesela, XYZ hisse senedine yatırım yapmaya karar verdiğimizi ve bu şirketten 1000 adet hisse almak istediğimizi varsayalım. Diyelim ki XYZ hisseleri şu an 10 liradan işlem görüyor. Bu yatırım bize normal şartlarda 10 bin TL’ye mal olurdu.

Ancak Forex’te hisse senedi işlemleri yapmak isteseydik fark kontratları sayesinde, toplam işlem sermayemizin sadece küçük bir bedeli, aynı pozisyonu açarak aynı derecede görünüm elde etmeniz için yeterli olacaktı. Böylece 1:10 kaldıraç kullanarak 10 bin lira değil, sadece 1000 lira kullanarak 1000 adet XYZ hissesine yatırım yapabilirdik.

Örnekte anlattığımız üzere fark kontratlarının hisse senetleri için sağladığı benzer bu avantajlar Forex’te altın işlemleri gibi mısır, soya, pamuk ya da petrol gibi emtialar ve Dow Jones, Dax ya da S&P 500 gibi borsa endeks yatırımları için de geçerlidir. Söz gelimi, FX piyasasında kaldıraç avantajını emtialar veya borsa endeksleri için de kullanabilirsiniz.

7. Forex Piyasasında Ticaret İşlemleri Nasıl Yapılır?

İlk başta biraz kafa karıştırıcı görünebilir ama gerçekten çok basit. Forex, Opsiyonlar, Vadeli İşlemler, CFD’ler, Varantlar gibi kaldıraçlı bir finansal araçtır. Yani bu yeni ve alışık olmadık bir finansal araç değildir.

Forex’te ticaret işlemlerinin nasıl yapıldığını anlayabilmeniz için belirli kavramların ne ifade ettiğini bilmeniz gerekir. Öyleyse lot kavramından başlayalım.

Lotlar, temsil ettikleri para birimine bağlı olarak farklı isimlerle anılır. Forex piyasasında işlemler için belirleyeceğiniz işlem büyüklükleri “lot” kavramı ile ifade edilir ve işleminiz sisteme lot şeklinde girilir. Bilmeniz gereken standart bir lot, bir mini lot ve bir de mikro lot kavramları vardır:

• Bir standart lot: 100.000 birim baz para birimi ve normalde 1 lot olarak ifade edilir
• Bir mini lot: 10.000 birim baz para birimi ve normalde 0.1 lot olarak ifade edilir
• Bir mikro lot: 1.000 birim baz para birimi ve normalde 0.01 lot olarak ifade edilir

Bu kavramların ne anlama geldiğini daha iyi anlatabilmek için yine bir örnek üzerinden devam edelim. GBP/EUR paritesinin yaklaşık spot fiyatının 1.1400 olduğunu düşünelim.

Lot: GBP/EUR paritesinde fiyatların yükseleceğini öngörüyor isek, 1 lot alım işlemi yaptığımızda, esasen 1.1400 x 100.000= 114.000 dolar satarak 100.000 euro işlem büyüklüğü almış oluyoruz. Burada, satın alınan döviz kuru sterlin, 100.000 birimden söz gelimi 1 lottan oluşuyor.

Mini Lot: GBP/EUR paritesinin fiyatının yine 1.1400 olduğunu düşünürsek 0,1 lotluk alış işlem hacmi 10.000 x 1.1400= 11.400 dolar büyüklüğüne eşit olur. Söz gelimi, mini lot olarak da ifade edilen 0,1 lot 10.000 birime eşit olacaktır.

Mikro Lot: GBP/EUR paritesinin fiyatının tekrar 1.1400 olduğunu varsayarsak, 0.01 lotluk alış işlem hacmi 1000 x 1.1400= 1140 dolar büyüklüğüne eşit olacaktır. Sözün özü mikro lot olarak ifade ettiğimiz 0,01 lot 1.000 birime eşittir.

Kaç lot satın alabileceğiniz veya satabileceğiniz birkaç şeye bağlıdır:

• Hesap bakiyeniz
• Belirlediğiniz kaldıraç oranı
• Ticarette ne kadar risk almaya istekli olduğunuz

Böylece, “marj”, “kaldıraç” ve “risk” kavramlarından da bahsetmemiz gereken zamana geldik. Endişelenmeyin, Forex piyasasında son derece önemli olan bu kavramları net bir şekilde anlamanıza yardımcı olacağız.

Marj, hesabınızda bulunan ve işlem yapabileceğiniz parayı, yani teminatı ifade eder. Daha önce belirttiğimiz gibi, Forex kaldıraçlı bir enstrümandır, bu nedenle aracı kurumunuz size 1:10 kaldıraç sunuyorsa, hesabınızda sahip olduğunuz her 1 birim için, bir işlemde 10 birim işlem yapabilirsiniz. Risk ise, en basit şekliyle, herhangi bir ticarette riske atmak istediğiniz parayı ifade eder. Risk konusunda birazdan daha fazla detaya gireceğiz.

Lot Büyüklüğü ve Eşdeğer Pip Değeri

Hafızanızı tazelemek için, EUR/USD 1.3924’ten 1.3928’e hareket ettiyse, toplam 4 pip; USD/JPY 95.23’ten 95.19’a hareket ettiyse, 4 pip de hareket etmiş oldu. Şimdi buraya kadar her şey basit.

Standart 1 lot (100.000 $) ile işlem yapıyor olsaydık, her pip 10 ABD doları değerinde olacaktır. Dolayısıyla, yukarıdaki EUR/USD 4 pip hareketinin örneğinde, 4 pip 40 ABD dolarına eşittir. Pip başına aynı 10 ABD doları GBP/USD, AUD/USD ve NZD/USD için de geçerlidir.

Bu işin kolay kısmı. Şimdi, diğer tüm forex çiftleri, USD’nin baz veya karşıt döviz olmaması nedeniyle oldukça basit değil. Yani burada dikkate almanız gereken şey, iki çift arasındaki para birimi dönüşümü ve biraz matematik. Bu biraz kafa karıştırıcı olabilir, ancak tam pip değerini bilmeniz gerekiyorsa sizin için bu hesaplamayı yapacak bazı araçlar var.

Özetlemek gerekirse, standart 1 lotta 1 pip 10 ABD dolarına eşitse (1.0 lot/100.000$), mini lotta 1 pip (0.1 lot/10.000$) 1 ABD dolarına ve mikro lotta 1 pip (0.01 lot/1.000$) 0.10 ABD doları değerinde olacaktır.

Forex’te Basit Bir İşlem Örneği

Forex hesabımızda 2,235 dolar bakiye var ve her bir işlemde %2 riske girmeyi göze alıyoruz.

Aracı kurumumuzun sağladığı işlem platformu açık, grafikleri inceliyoruz ve 1,3928’den satın almayı düşündüğümüz EUR/USD’de güzel bir fırsat görüyoruz. Stop-loss (zarar durdurma) emrini 1.3898’e 30 pip aşağıya yerleştiriyoruz. Yani bu ticaretteki olası riskimiz 30 pip.

Şimdi pozisyon büyüklüğümüzün ne olacağını bilmemiz gerekiyor, burada 2,235 dolarlık toplam hesap bakiyemizin yüzde 2’sinden fazlasını riske atmama kararı almıştık. Bu aslında 44.70 dolara eşittir.

Bunu hesaplamak oldukça kolaydır. Hesap bakiyesi risk yüzdesi ile çarpılarak pip cinsinden riske bölünür. Bu ticarette yaptığımız matematik şu şekildedir:

• 2.235 dolar (Hesap bakiyesi) x %2 (Risk yüzdesi) = 44.70
• 44.70 dolar (Maksimum risk) / 30 pip (Stop-loss) = 1.49

Örneğe göre, bu ticaretteki pozisyon büyüklüğümüz 1.49 mini lot (0,149 lot) olacaktır. Bu örnek işlemde maksimum riskin 44.70 dolar olduğunu biliyoruz. Eğer 1 mini lot ile işleme girersek, her pipin 1 dolar değerinde olduğunu biliriz, bu yüzden eğer zarar durdurma geçerli olursa, 30 dolar kaybederiz, bu da maksimum riskimiz olan 44.70 doların altındadır.

İlk başta biraz kafa karıştırıcı olabilir, ancak bir kez alıştığınızda çok basit. Bu formülü kullanarak, kaldıraç, marj veya risk konusunda asla endişelenmenize gerek kalmaz. Ancak elbette, her şey risk yüzdesi seviyelerinize ve gerçek ticaret yöntemlerinize bağlıdır. Başarılı bir işlem yöntemine ihtiyacınız var, çünkü her işlem başına sadece yüzde 2 riske giriyorsanız, bir noktada hesabınızı patlayacaktır. Bunu başarmanız, her işlemde yüzde 10 ya da daha yüksek riske girdiğinizden biraz daha uzun sürecektir!

8. Forex’te Ters Gitmesi Muhtemel Durumlar Nelerdir?

Forex söz konusu olduğunda genel olarak riskler ve risk yönetimi unsurlarını çok önemli bir konu olarak görüyoruz. Bu nedenle de Forex piyasasında sizin için olasılıklar dahilinde ters gidebilecek bazı hususları açıklığa kavuşturup bunlara nasıl engel olabileceğiniz hakkında konuşmak istiyoruz.

Şimdi, işlem başına risk yüzdenizin ne olduğu ile gerçekten ilgilenmiyoruz, çünkü bu, bireysel olarak size bağlıdır. Başarılı traderlar arasında oldukça yaygın olan %2-3 riskin uygun olduğunu söyleyebiliriz, ancak bazılarına göre daha azı daha iyidir. Bu, en azından oyunda daha uzun süre kalmanızı sağlayacaktır. Bir işlemde yüzde 10 ya da çok daha büyük riskler almak istiyorsanız, bu size kalmış. Ancak bu nokta zarar durdurma emri kullanmanızın ne kadar önemli olabildiğinden bahsedeceğiz.

Ayrıca siz tam da oyunun ortasındayken, internet sorunları yaşayabilirsiniz veya daha önemlisi, ansızın hiç beklemediğiniz olumsuz haberler çıkabilir ve siz farkına bile varmadan işleminiz birden 100 pip düşebilir. Bunların da üzerine konuşacağız. O halde lafı çok da fazla uzatmadan ters gidebilecek bazı durumlara ve alabileceğiniz önlemlere göz atalım.

İnternet Bağlantısı

İlk olarak, potansiyel internet sorunları var. Nerede yaşadığınızın bir önemi yok, çünkü hiçbir telekomünikasyon şirketi yüzde 100 kesintisiz internet bağlantısını asla garanti etmez. Çevrimiçi kalmanızı gerektirecek zorunlu durumlara internet sorunları yaşarsanız, akıllı telefonunuzdaki Wi-Fi hotspot fonksiyonunu kullanmanız akıllıca olabilir. Böylece telefonunuz için GSM operatörünüzün sağladığı interneti platformu kullandığınız bilgisayarda kullanabilirsiniz. Bunu nasıl yapacağınız konusunda sayısız kaynak var, detaya girmiyoruz.

Bununla birlikte, çoğu durumda işlem platformumuzu akıllı telefonlarımızdan da kullanabiliyoruz ve hatta sıklıkla buralardan takip ediyoruz. Peki, bu esnada internet sorunu yaşamamız halinde ne yapabiliriz? Böyle bir durumda da aracı kurumunuza ait telefon numarasının elinizin altında bulunması iyi bir fikir olacaktır. Böylece onları doğrudan arayabilir ve alım satım pozisyonlarını kapatabilir ya da verdiğiniz emirleri kaldırabilirsiniz.

Beklenmedik Haberler

Muhtemelen karşı karşıya kalabileceğiniz en büyük sorunlardan biri de beklenmedik olumsuz haberlerdir. Forex haberlerle hareket ediyor! Forex’te fiyatları etkileyebilecek birçok haber var ve her zaman öyle ya da böyle bir haber çıkıyor.

Bunun örnekleri arasında ABD topraklarına yapılan terörist saldırıları (11 Eylül), çok aranan bir kişinin (Saddam) yakalanması veya belirli ülkelerdeki bazı hükümet yetkililerinin ansızın herhangi bir yorumda bulunması yer alabilir. Pek çok şey piyasayı en beklemediğiniz anda hareket ettirebilir ve bu düzenli olarak gerçekleşir.

Bilgisayarınızın başında oturmuş, çıkan haberleri incelerken yalnızca birkaç dakika içinde bir döviz çiftinde 50-100 pip yükseliş ya da düşüşe şahit olabilirsiniz. Buna New York’un merkezinde planlanmış bir terör saldırısı söylentisi gibi basit ve asparagas bir haber bile neden olabilir. Haberlerin yanlış olup olmadığı çok önemli değil, çünkü piyasa en nihayetinde kendini düzeltir, ancak haberlerin beklenmedik bir şekilde ortaya çıkıp piyasayı hareket ettirebileceğinin farkında olun.

Stop-loss Kullanmamak

Stop-loss, Türkçe karşılığı olarak zararı durdurma emirleri kullanmayı düşünmeniz son derece önemlidir. Bu emri kullanmak, tüm forex ticaret deneyiminin basit bir parçasıdır. Alım satım işleminin başlangıcında belirlenmeleri kolaydır ve ticaret başladığında veya devam ederken ayarlamaları kolaydır. Beklenmedik durumlardan kaçınmak için stop-loss kullanmanızı tavsiye edebiliriz.

Bir örnek verelim. 1,3950’den EUR/USD aldınız ve açıkça fiyatın yükselmesini bekliyorsunuz. Hangi nedenle olursa olsun bu işlemde 30 pipten fazla riske girmek istemediğinize karar verdiniz, bu nedenle zarar durdurma emrini 1.3920’ye koyarsınız. Fiyat bu seviyeye düşerse, aracı kurumunuz tarafından maksimum 30 piplik bir kayıpta otomatik olarak işlemden çıkarılırsınız. Her şey otomatik olarak gerçekleştiği için o esnada çevrimiçi ya da bir market alışverişinde olmanız fark etmez.

9. Forex İşlemlerine Nasıl Başlanır?

Forex piyasasında işlem yapmaya başlamak için bir yatırım hesabı açmanız gerekir. Forex aracı kurumları üzerinden açabileceğiniz bir hesap ile hemen piyasada işlem yapmaya başlayabilirsiniz. Böylece Forex piyasasında işlem gören tüm enstrümanları kullanabilirsiniz.

Forex piyasasına giriş kapınız olacak aracı kurumu seçerken işlem platformlarının işlevselliği, yatırımcı desteği, güncel raporlar, haber bültenleri, düşük spreadler, ücretsiz grafik ve tekniz analiz araçları gibi bir dizi önemli kriteri göz önünde bulundurabilirsiniz.

Bununla birlikte, ihtiyaçlarınızı ya da seçim kriterlerinizi her ne kadar karşılıyor olursa olsun, sermaye ve işlem güvenliğiniz için SPK tarafından lisans ve faaliyet iznine sahip olan herhangi aracı kurumlardan Forex hesabı açmanızı şiddetle tavsiye ederiz.

Kesinlikle kimseyi korkutmak gibi bir niyetimiz yok, ama lütfen uyanık olun ve akıllıca bir seçim yapın. Zira etrafta çok sayıda iyi aracı kurum var, bu yüzden paniğe kapılmanıza ve bu konuda strese girmenize gerek yok. Bu arada, tercih ettiğiniz aracı kurumun faaliyet iznine sahip olup olmadığını ya da faaliyet iznine sahip olan aracı kurumları SPK’nın bu ekranı üzerinden kontrol edebilirsiniz.

10. Forex Kültürü Nasıl Öğrenilir?

Yeni bir piyasayı tanımanın en iyi yolu, o piyasada işlem yapmaya başlamaktan geçer. Bu konuda şanslısınız. Forex demo hesapları, gerçek paranızı riske atmadan önce gerçek piyasa koşullarında sanal para ile işlem yapma ve piyasayı tanıma fırsatı sunar. Piyasaya adım atmadan önce bir Forex demo hesap ile defalarca kez alıştırmalar yapabilir, çeşitli stratejiler uygulayabilir ve gerçek piyasaya giriş için tam olarak hazır olana dek tecrübe kazanabilirsiniz.

Demo hesap haricinde piyasanın kültürünü öğrenmek için yararlanabileceğiniz sayısız Forex eğitim materyali bulunur. Tercihinize ve size ne derecede fayda sağlayacağına göre bu eğitim materyallerinden ücretsiz veya ücretli olanları tercih edebilirsiniz. Örneğin, YouTube’da ücretsiz online eğitim videoları başlangıç için iyi olabilir. Bunun yanı sıra Forex kitap tavsiyelerimize de göz atabilirsiniz, bu da elinizin altında yazılı kaynaklar olmasını sağlar.

Sonuç olarak, Forex’i öğrenmek için dikkate alınması gereken pek çok faktör var, ancak her şey gibi, yeterince pratik yaparsanız ve hatalarınızdan dersler çıkarıp tecrübe kazanırsanız, başarılı traderlardan oluşan küçük bir grubun bir parçası olmaya devam edebilirsiniz.