Spekülatör Nedir, Kimdir? 7 Maddede Spekülatörleri Tanıyın

Spekülatör ve yatırımcı kavramları arasında önemli birtakım farklar bulunur. Örneğin bugün, finans piyasalarına girmiş olan kişiler, bir menkul kıymet satın almış olduklarında, stratejilerini yatırımcı ya da spekülatör olarak uygularlar.

Yatırımcı olarak ifade ettiğimiz kişiler, menkul kıymet mesela bir hisse senedi satın alırken, bir şirketi neredeyse tüm ayrıntıları ile titizlikle analiz ederler. Dahası yaptıkları derin analizler ile satın aldıkları menkul kıymetlerin gerçek değerlerini tespit etmeye çalışırlar.

Sözün geldiği noktada, bir yatırımcı satın alacağı menkul kıymetin değerini tespit eder. Bu değeri tespit ederken ilgili menkul kıymetin değerinin çok yüksek veya çok düşük olup olmadığına bakar. Bu kararları verirken de duygusallıktan uzak kalmayı tercih eder. Bir spekülatör ise bir yatırımcının aksine farklı nedenleri gözeterek menkul kıymet alımı yapar.

Peki, spekülatör ne demek ve tam olarak bu kişiler ne yapar? Burada spekülatör ve spekülatörler hakkında bilmeniz gerekenleri anlatacağız. Ayrıca spekülasyon yapan spekülatörler ile direkt değerlemeleri belirlemeye kendini adamış yatırımcılar arasındaki farklara da değineceğiz.

1. Spekülatör Nedir?

Spekülatör, menkul kıymetlere ilişkin fiyatların yükseleceğini veya düşeceğini tahmin eden ve menkul kıymetleri spekülasyona göre alıp satan kişidir.

Spekülatörler aynı zamanda servet yaratan ve işletmeleri başlatan, finanse eden veya büyütmeye yardımcı olan kişilerdir. Risk sermayedarları, özel sermaye şirketleri ve riskten korunma fonlarının tümü spekülatördür.

Buna ek olarak spekülatörler, servet inşa eden ve birtakım girişimleri hayata geçiren, bu girişimleri finanse eden ya da büyüyüp gelişmelerine destek olan kişilerdir. Bu kişilere risk sermayedarları örnek olarak gösterilebilir. Bununla birlikte, özel sermaye şirketleri ve hedge fonları da spekülatörler grubu arasında tanımlanabilir.

Dünyada önde gelen ve son derece bilindik birçok spekülatör bulunur. Örneğin Jesse Livermore, Paul Tudor Jones, Bernard Baruch ve George Soros, dünyanın önde gelen ve en bilindik spekülatörleri arasında yer alır.

2. Ünlü Spekülatör Bernard Baruch Spekülatörleri Nasıl Tanımlıyor?

Spekülatör terimini anlamak için bazı spekülatörlerin tanımlarına da kulak vermek gerekir. Dünyanın önde gelen Amerikan borsa spekülatörü ve ünlü finansçı Bernard Baruch, bu anlamda iyi bir tanımla yapar.

Bernard Baruch, günümüzde, spekülatör kavramının kumarbaz veya vurguncu ile eş anlamlı hale getirildiğini belirtir. Ona göre bu kavram, casusluk ve gözlem yapmayı ifade eden Latince ‘speculari’ kelimesinden gelir. Baruch, spekülatörü en temelde, geleceği irdeleyip gözlemleyen ve bütün bunlar gerçekleşmeden evvel hareke geçen kişi olarak tanımlar.

Diğer yandan ünlü spekülatör Baruch, spekülatörlerin doğru bir şekilde spekülasyon yapabilmelerini üç temel gereksinime bağladığını belirtir. O, bu gereksinimleri durumun gerçeklerini görmek, görülen bu gerçeklerin nelere işaret ettiği hususunda bir yargıya varmak ve çok geç olmadan vakti zamanında aksiyon almak olarak özetler.

Bir ekleme daha yapmak gerekirse piyasada nam salmış olan başarılı spekülatör Baruch, gerçekleştirilme niyetinde olan eylemin, ihtiyacın herkes tarafından fark edilinceye dek, çok geç olacağını da belirtir.

3. Spekülatör Nasıl Çalışır?

Spekülatör, yatırımcıdan oldukça farklı bir şekilde şekilde çalışır. Bir spekülatör genel olarak menkul kıymetleri titiz bir şekilde bir analiz etmeye kıyasla, altında yatan temellerin haricinde herhangi bir nedenden ortaya çıkma olasılığını göz önünde bulundurarak satın almayı tercih eder.

Genel olarak, değer peşinde koşan yatırımcılara kıyasla spekülatörler trendleri araştırır ve takip ederler. Spekülatörlerin uyguladığı bu strateji, kısa vade başta olmak üzere, özellikle de boğa piyasalarında karlı olabilse de, nadiren ömür boyu sürdürülebilir gelir ya da getiri sağlar.

4. Spekülatör ve Yatırımcı Arasındaki Fark Nedir?

Spekülatörler ve yatırımcılar arasında ciddi anlamda kesin bir ayrım söz konusu değildir. Zira hem bir spekülatör hem de bir yatırımcı, esasen doğrudan bir şekilde yatırım yapar.

Yatırımcılar ve spekülatörler arasındaki temel fark, tutum ve motivasyon meselesidir. Genel olarak konuşursak, yatırımcı olarak kabul edilenler, orta derecede riskli uzun vadeli “al ve tut” yatırımlar yapma eğilimindeyken, spekülatörler yatırımlarında çok daha aktif olma eğilimindedir.

Spekülatörler ve yatırımcılar arasındaki nihai fark, motivasyon ve tutumdur. Açık bağlamda, spekülatörler yaptıkları yatırımlarda daha aktif olurlar. Yatırımcılar ise, çok da yüksek olmayan risk ölçütü ile “al ve tut” olarak özetlenebilecek uzun vadeli yatırım yapmaya çalışırlar.

Kısaca genel çerçevede değerlendirmek gerekirse, yatırımcılar, potansiyel açıdan daha yüksek bir yatırım getirisi karşılığında daha yüksek ölçüde risk almaya istekli olurlar.

Yatırımcıların tam aksine spekülatörler, şirketin durumunu, kâr oranlarını, kısa ya da uzun vadeli büyüme ne kadar yakın oldukları veya olmadıklarını, menkul kıymetlerin aşırı değere sahip mi yoksa değil mi, gibi analizlere yönelim sağlarlar.

5. Spekülatörler Tarafından Yapılan Spekülasyon Bir Kumar mıdır?

Piyasalarda yanlış bilinen en yaygın tespit, spekülatörlerin sadece doğru tahminler ışığında öngörülerinde haklı olduklarını düşünerek bazen şans peşinde koşan kumarbazlar oldukları yönündedir. Amma velakin esasen bu durum yaygın olarak bu şekilde tahmin edildiği gibi değildir.

Spekülatörler, mantıklı öngörülerini ışığında hesaplanmış olabildiğince rasyonel riskler almayı tercih ederler. Yani bir nevi kumar oynamaz, mantıksız tahminlerde bulunmazlar.

Spekülasyon, çoğu zaman usta hisse senedi yatırımcısı Warren Buffett’ın sözlerinden biri ile özetlenebilir: Başkaları açgözlü iken korkak davranın ve diğerleri korktuğunda ise siz aç gözlü olmaya çalışın.

Öte yandan, spekülatörler her daim haklı olmadıklarını bilir ve bunu beklemezler, ancak bunun yanı sıra genel çerçevede daha yüksek kârlar peşinde giderken kimi zaman olası kayıpları da tolere etmeye çalışırlar.

Mesela, yaygın olarak özel sermaye şirketleri giriştikleri her ticari yatırımın kârlı olacağı varsayımı üzerinde durmazlar. Aksine, piyasaları, sektörel pazarları ve şirketleri titiz bir biçimde analiz etme yoluna giderler. Seçimlerinden de kârlı çıkmayı umut ederler.

6. Spekülatörlerin Ekonomiye ve Piyasalara Etkileri Nelerdir?

Spekülatörler, çoğu zaman piyasalarda manipülasyon yapmak, piyasa dağılmaları yani çöküşlerine sebep olmak ya da menkul kıymet fiyatlarını olabildiğince ve hatta aşırı seviyelere çekmekle suçlanırlar. Elbette bu da onların finans piyasalarında pek de iyi bir şöhrete sahip olmadıklarını düşündürür.

Ancak tabii ki, spekülatörler, piyasalarda yatırımcıların aksine daha aktif bir şekilde rol almaları bakımından, menkul kıymetlerin alım satımı için önemli olan likidite faktörünü ortaya çıkarırlar. Bu da alım satımı aslında yatırımcılar için de kolay bir hale getirir.

Kabul etmek gerekir ki, spekülatörler var olmadan halihazırda yeni girişimler ve şirketlerin finansman elde etmesi çok daha kolay olmazdı. Titiz bir şekilde analiz etme, araştırma yapma ve hesaplanmış riskleri tolere edebilmeleri sebebiyle spekülatörler hem ekonomi hem de piyasalar için önemli etkiler yaratır.

7. Spekülatörler ve Yatırımcılar Menkul Kıymet Fiyatlarını Nasıl Etkiler?

Spekülatörler, menkul kıymet fiyatlarını olabildiğince yüksek seviyelere çıkarırken, yatırımcılar piyasaları dengeleme işlevinde bulunur. Uzun vade söz konusu olduğunda, menkul kıymet fiyatları ve bu bağlamda özellikle hisse fiyatları şirketin temel değerlerine ışık tutar.

Menkul kıymet satın alan hemen herkes bir yatırımcı olsa idi, piyasa bir bütün şekilde olması gerekenden çok daha mantıklı bir şekilde hakaret ederdi. Yani mesela borsaya kote olmuş hisse senetleri şirketlerin değeri bazında alınıp satılabilirdi.

Öte yandan büyük fiyat oynaklıkları nispeten daha az olacak şekilde gerçekleşirdi. Zira böyle bir durumda şirkette bir değer kaybı vuku bulduğunda yatırımcılar ilgili şirketin hissesini satın alır ve fiyatı daha olağan düzeye çekmiş olurdu.