VİOP İşlemleri Nasıl Yapılır? VİOP İşlem Örnekleri

VİOP, borsa piyasası üzerinde vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin alış veya satış yapıldığı bir alandır. Birçok yatırımcı günümüzde çeşitli avantajlarından dolayı bu alana yönelim göstermektedir.

Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin alınıp satıldığı VİOP, yüksek likidite sağlamakla birlikte yatırımcıları riskten koruma işlevi de görmektedir. Bunun yanı sıra kaldıraç etkisiyle de yatırımcıların potansiyel olarak getirilerini artırmalarını mümkün kılmaktadır.

VİOP her ne kadar yeni bir piyasa olmasa da pek çok yatırımcı son yıllarda bu alana daha fazla rağbet göstermeye başlamıştır. Çünkü belirttiğimiz gibi VİOP, çeşitlendirme imkanlarının yanında yatırımcıya riskten koruma ve kaldıraç olanakları da sağlamaktadır.

VİOP’a yeni başlayacak yatırımcılar için bu kılavuzda birçok temel bilgiye yer vereceğiz. Özellikle bu piyasada yatırıma nereden başlanır ve VİOP işlemleri nasıl yapılır gibi kilit noktalara değinmiş olacağız. Aynı zamanda yayında, birtakım anlaşılır VİOP işlem örnekleri de göstereceğiz.

1. VİOP İşlemlerinin Temellerini Anlayın

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası veya kısaca VİOP, vadeli işlem veyahut opsiyon sözleşmelerinin alınıp satıldığı bir piyasadır. Borsa İstanbul çatısı altında bulunan bu piyasada yatırımcılar vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri alıp satabilmektedir.

Yatırımcıların VİOP’ta sözleşme alıp satmaları çeşitli amaçlar doğrultusunda yapılabilmektedir. Örneğin, ileri bir tarihte fiyatların değişeceğini öngören ve bu anlamda risk almak isteyenler spekülasyon ve kendini korumak isteyen yatırımcılar ise hedge yaparak VİOP’tan yararlanabilmektedir.

Spekülasyon ve hedge olanaklarının yanı sıra yatırımcılar arbitraj gibi amaçlar doğrultusunda da bu piyasayı kullanabilmektedir. Kısaca özetlemek gerekirse, piyasada üç farklı amaç ve hedefe yönelik çeşitli işlemler gerçekleştirilebilmektedir.

Bu işlemler, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin alınıp satılması ile yapılmaktadır. VİOP’ta alış satışı yapılabilecek 200’den fazla sözleşme bulunmaktadır. Mesela VİOP’ta hisse senetlerine, endekslere, döviz, bono veya tahvile, enerji ve altın gibi emtia temelli varlıklara ait sözleşmeler alınıp satılabilmektedir.

Bütün bunların yanı sıra, VİOP kaldıraç imkanı sunduğundan bu sözleşmelere ait işlemler daha yüksek getiriler elde edebilmeyi de mümkün kılmaktadır. Ancak tabii, kaldıraç kullanımında doğru bir stratejinin uygulanması gerekmektedir.

2. VİOP İşlemlerini Öğrenmeye Başlayın

VİOP işlemleri yapmaya başlamadan önce piyasanın temellerini anlamak ve işleyişini öğrenmek oldukça önemlidir. Bu piyasada, belirttiğimiz üzere kaldıraç kullanımı yoluyla da birçok sözleşmeye yönelik işlemler gerçekleştirilebilmektedir.

Daha yüksek getiri olanakları sunan kaldıraç etkisi ve bu özelliğin kullanımı birçok yatırımcıyı piyasaya çekmekte itici güç olmaktadır. Ancak elbette, olası kayıpların önüne geçebilmek adına bu imkandan yararlanırken mantıklı hareket etmek büyük önem taşımaktadır.

Bu çerçevede, VİOP işlemleri yapmaya başlamadan önce piyasasıyı öğrenmeye başlamak gerekmektedir. Piyasayı öğrenmek için bazı yollar bulunmaktadır. Bu yollardan en etkili olanı da VİOP demo hesap kullanmaktır.

Çünkü demo hesaplar sayesinde, belirli tutarda sanal para ile risksiz bir şekilde gerçek piyasa ortamında işlemler yapmak ve piyasanın işleyişini anlamak kolaylaşmaktadır. Böylece yatırımcılar sermayelerini riske atmadan önce işlemler yapma olanağına kavuşarak VİOP’u öğrenebilmektedir.

Ek olarak, piyasayı öğrenmek için ücretli ya da ücretsiz seçeneklerin yer aldığı VİOP eğitimleri de faydalı olmaktadır. Bununla birlikte, VİOP kitap seçenekleri de piyasayı öğrenme sürecinde yararlanılabilecek yazılı kaynaklar arasında yer almaktadır.

3. VİOP’ta İşlemlere Başlamak için Hesabı Açın

VİOP işlemleri yapmak için bir aracı kurumdan hesap açmak gerekmektedir. Hesap açılacak aracı kurumun özellikle VİOP piyasasında işlem olanağı sunması önemlidir.

VİOP’ta işlem olanağı sunan birçok aracı kurum bulunmaktadır. Tercihen bu aracı kurumlar üzerinden ihtiyaçlar doğrultusunda seçim yapılarak bir VİOP hesabı açılması gerekmektedir. Konu hakkında daha fazla bilgi için VİOP hesabı nedir ve nasıl açılır kılavuzundan yararlanabilirsiniz.

VİOP hesabı açarken aracı kurum seçiminde birtakım noktalara dikkat etmek de önemlidir. Bir yatırımcı olarak aracı kurumun sağladığı müşteri desteği, işlem platformu özellikleri ve komisyon oranları gibi detaylara dikkat edilmesi gerekmektedir.

Bu anlamda spesifik olarak VİOP aracı kurum seçimi yaparken, incelenen kuruluşun SPK nezdinde lisansa sahip olmasına, sermaye yeterlilik rasyosuna, işlem platformlarına ve uzman desteğine bakılması doğru seçim yapmaya yardımcı olacaktır.

4. İşlem Yapılacak VİOP Sözleşmelerini Seçin

VİOP’ta 70’e yakın ürün ve bu ürünlere bağlı olarak işlem yapılabilecek 200’den fazla vadeli işlem veya opsiyon sözleşmeleri bulunmaktadır. En çok tercih edilenleri incelemek için VİOP sözleşmeleri makalesine bakabilirsiniz.

Yatırımcıların spekülasyon, hedge veya arbitraj gibi piyasadan yararlanma amacına göre işlem yapacağı sözleşmeleri incelemeleri ve anlamaları önem teşkil etmektedir. Elbette, bu anlamda yatırımcıların piyasadan istifade etme amaçlarını belirlemeleri de gerekmektedir.

Örnek vermek gerekirse, yatırımcılar yatırım amaç ve hedeflerine göre Pay Vadeli İşlem Sözleşmeleri, BIST 30 Endeksi Vadeli İşlem Sözleşmesi veya Dolar/TL Vadeli İşlem Sözleşmesi ya da emtiaya dayalı pek çok sözleşme seçilebilmektedir.

5. Kaldıraç Oranına Göre Pozisyonunuzu Belirleyin

VİOP işlemlerinde, yatırımcıların tercih edecekleri sözleşmeler üzerinde kullanacakları kaldıraç oranlarına göre pozisyonlarını belirlemeleri önem taşımaktadır.

Mesela riskten korunma amacıyla açılması düşünülen pozisyonlarda spot piyasadaki pozisyon karşılıklarının VİOP tarafında karşılıkları ürün bazından doğru bir şekilde hesaplanmalıdır.

Hedge veyahut korunma için pozisyon açılması halinde hangi vadeye kadar, ne kadarlık bir teminat ile devam edileceğine karar verilmelidir. Bu kapsamda da pozisyon açılacak her ürün için açık olan vade bitiş tarihlerinin bilinmesi gerekmektedir.

Benzer şekilde, uzun vadeli korunma stratejisine yönelik olarak da vade sonlarında oluşan hacim daralmaları ve yeni vadede pozisyonları taşımak için vadeler arası pozisyon değişimleri iyi bir şekilde hesaplanmalıdır.

6. Pozisyon Almadan Önce Teminatı Yatırın

VİOP işlemleri için bir işlem pozisyonu almadan önce yatırımcıların takas merkezine gerekli teminatı yatırmaları gerekmektedir. Bu kapsamda sözleşmelere göre değişen VİOP teminat oranları bilinmelidir.

Pozisyon açmadan önce teminat yatırma zorunluluğu, Takasbank’a açılan tüm hesaplar için portföy bazlı teminatlandırma yönteminin uygulanmasından kaynaklanmaktadır. Her sözleşme için farklı teminat oranları bulunmakla birlikte bu oranlar belirli tarihlerde güncellenmektedir.

Teminatın yanı sıra yatırımcıların terste kalmaları durumuna engel olmak amacıyla hesaplarında sürdürme teminatı bulundurmaları da gerekmektedir. Terste kalan yatırımcıların sürdürme teminatları bulunmuyorsa veya belirtilen sürede teminat tamamlaması yapılmıyorsa, pozisyon aracı kurum tarafından kapatılmaktadır.

7. VİOP İşlemleri Yapmaya Başlayın

VİOP işlemlerine başlamanın ilk adımı bir hesap açmaktır. Hesap açtıktan hemen sonra yatırımcının değerlendirmek istediği sözleşmeleri incelemesi ve kaldıraç oranını teminata göre belirlemesi gerekmektedir. Ardından yatırımcı gerekli teminat oranını yatırarak işlemlere başlayabilmektedir.

VİOP işlemlerine başlamak için yatırım hesabının bulunduğu aracı kurumun profesyonel uzman desteğinden yararlanmak da önemlidir. İlk kez işlem yapacak yatırımcıların bu süreci uzman desteği ile tamamlamaları mümkündür.

Birçok aracı kurum yatırımcılara profesyonel uzman desteği ve yatırım danışmanlığı hizmeti sunmaktadır. Özellikle ilk defa VİOP işlemi yapmaya başlayan her yatırımcının bu desteklerden yararlanması gerekmektedir. Böylece süreci ve işleyişi öğrenmek mümkün olmaktadır.

8. VİOP İşlem Örnekleri

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası, yeni yatırımcılar için ilk başta biraz karmaşık gelse de piyasanın işleyişini kısa sürede anlamak kolaydır. Bu anlamda VİOP işlem örnekleri yeni yatırımcılara fayda sağlamaktadır.

Aşağıdaki videoda bazı VİOP işlem örnekleri bulunmaktadır. Global Menkul Değerler tarafından hazırlanan işlem örnekleri piyasadaki alış satış süreci ve mantığını anlamayı kolaylaştırmaktadır.

Mesela bir yatırımcı düşünelim. Bu yatırımcının BIST 30’da iki farklı hisse senedine sahip olduğunu varsayalım. Diyelim ki yatırımcı kısa vadede iç gelişmeler ya da küresel olaylar sonucunda BIST 30’da kar satışlarının yapılacağını ve endeksin geri çekileceğini tahmin etmektedir.

Bütün bunlara rağmen bu yatırımcı portföyünde bulunan hisseleri de satmak istememektedir. Bu durumda yatırımcı VİOP 30 endeksi sözleşmelerinde risk toleransına uygun olarak satış yapabilir.

Böylece tahmininin gerçekleşmesi durumunda, yani endeksin geri çekilmesi halinde, yatırımcının VİOP işlemleri sayesinde elinde tuttuğu endeks sözleşmeleri, satış veya kısa pozisyonda olacağından, yatırımcı bu düşüşten etkilenmemiş olacaktır.