Yatırımlarda masrafları ve kârlılığı nasıl hesaplamak gerekir?
Yatırım yapmanın en can sıkıcı boyutlarından biri ödediğimiz masraflardır. Her ne kadar şubesiz bankacılık modelleri yaygınlaşsa ve hesap işletim ücreti gibi masraflar ödememiz gerekmese de, tasarruf hesapları için bile masraf ödeyen azımsanmayacak bir kitle hala var.
Tasarruf hesapları bir yana, yatırım hesapları için durum daha farklı. Kaçınılmaz olarak hesap saklama ücreti denilen şeyleri ödemeye mahkum bırakılıyoruz. Üzerine yatırım fonu yönetim ücreti, hisse alım-satım komisyonu derken, yatırımlarımızın tarzına ve büyüklüğüne göre masraflar sene sonuna kadar çığ gibi büyüyor.
Pek çok yatırımcı bu konuda özellikle de al-sat komisyonlarını ödememek için uzun vadede elde tutma ve yatırımlarını bu doğrultuda planlama gibi stratejiler uyguluyor. Çünkü küçük gibi gözükse de masraflar son derece önemlidir.
Peki, yatırım yaparken masrafları ve kârlılığı nasıl hesaplamamız gerekiyor? Basit bir örnek üzerinden ilerleyelim ve her ay 25 liralık bir yatırım yaptığınızı varsayalım.
Aylık 25 lira değerinde yatırım, faizlerini saymazsak yılda 300 lira eder. Bu yatırımınızdan çıkacak aşağı yukarı 40 liralık masraf, yıllık yatırımınızın %13.33’ünden fazla bir miktara tekabül eder. Yani yatırımınızın, masraflarını karşılaması için bile yılda 40 lira kâr etmesi gerekir.
Eğer masraflar her yılın sonunda hesabınızdan kesiliyorsa en az %27 kâr etmeniz gerekiyor. Peki, neden %13 değil de %27? Çünkü 300 lirayı bir seferde yatırmayacaksınız, haliyle faizden kazanacağınız para da hesabınızda ne kadar varsa onun üzerinden hesaplanacak. Yani ilk ay 25 lira üzerinden, ikinci ay 50 lira üzerinden hesaplanacak ve bu böyle artarak gidecek. Hesabınızdaki para büyüdükçe faizden alacağınız miktar da büyüyecek.
Bu yüzden hisse senedi veya yatırım fonu alma gibi herhangi bir yatırım işleminiz ve kaçınılmaz olan hesap saklama ücreti benzeri giderlerin, yatırımınızdan gelen faizi tamamen sıfırlamadığına emin olmalınız gerekir.
Bunu hesaplamanın en kolay yolu giderleri karşıladıktan sonra hala kâr etmeye devam etmek için ne kadar paraya ihtiyacınız olduğunu saptamaktır.
Yine aynı örnekten devam edelim. Mesela, her ay 25 lira yatırıyorsanız alacağınız 3 lira faiz bir yılda yatıracağınız paranın %1’lik miktarına denk gelecektir. Her masrafı 3’e bölerek söz konusu hesap için yüzde kaç kâr etmeniz gerektiğini hesaplayabilirsiniz.
Son olarak, eğer farklı bir miktar yatırıyorsanız aylık yatırdığınız miktarı 12 ile çarpın ve sonucu 100’e bölün; ortaya çıkan rakam yatırımınızın %1’ini verecektir.
